Da li je kolonoskopija bez anestezije bezbednija za pacijenta: Prof. Milinić daje odgovor

Rak debelog creva je drugi po učestalosti u Srbiji i po obolevanju i po smrtnosti od svih malignih bolesti. Češće se javlja kod muškaraca i svake godine odnese više od 3.000 života u našoj zemlji.

Iako tačan uzork karcinoma debelog creva nije sasvim jasan, zna se da se najčešće javlja kao posledica dejstva naslednih faktora i stila života - previše crvenog mesa u ishrani, manjak fizičke aktivnosti, konzumiranje cigareta i alkohola, kao i gojaznost.

Skrining podrazumeva testiranje uzorka stolice na prisustvo skrivene krvi; ukoliko je test pozitivan, pacijent se upućuje na kolonoskopiju, odnosno na pregled debelog creva i završnog dela tankog creva.

Ova vrsta procedure preventivno se radi u mnogim zemljama jednom godišnje, kod pacijenata starijih od 50 godina. U Srbiji takođe postoji preporuka za odlazak na kolonoskopiju, ali postoje i situacije kada je ova procedura neophodna, o čemu za Telegraf.rs govori gastroenteropatolog dr Nikola Milinić, redovni profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu.

- Kolonoskopija je dijagnostička procedura koja se radi kada postoje ozbiljne indikacije, ili zbog bolesti ili kada se radi skrining raka debelog creva, odnosno kad postoji genetsko opterećenje, jer je karcinom debelog creva genetski zavisan - kaže prof. Milinić za Telegraf.rs.

Kad bi trebalo otići na kolonoskopiju?

Indikacije za ovu proceduru su alarmantni simptomi koji se javljaju kod pacijenata - nagli gubitak telesne težine, krvarenje iz donjeg dela debelog creva, kao i sideropenijska anemija.

Prof. Milinić ističe da bi sideropenijska anemija mogla da bude jedan od znakova koji ukazuju na postojanje karcinoma debelog creva kod starijih ljudi, mada to nije pravilo.

Priprema za kolonoskopiju

Naš sagovornik objašnjava kako bi pacijent trebalo da se pripremi za odlazak na kolonoskopiju:

- Najmanje 24 sata pre procedure trebalo bi da isključi čvrstu hranu i da bazira ishranu na bistrim sokovima, čajevima i supama iz kesice, odnosno na hrani koja ne daje ostatak. Važno je da debelo crevo bude dobro pročišćeno i da pacijent pre pregleda ima nekoliko tečnih stolica. Jer, što je debelo crevo čistije, to će lekar tokom pregleda bolje i lakše uočiti potencijalne promene; zaostali sadržaj može da predstavlja problem prilikom procedure.

Da li je anestezija prilikom kolonoskopije obavezna?

Kako objašnjava prof. Milinić za Telegraf.rs, u svetu se kolonoskopija uvek radi u kratkotrajnoj opštoj anesteziji.

- Pacijent biva uveden u stanje sna i medicinsko osoblje ga budi odmah posle pregleda - navodi prof. Milinić i ističe da se ova vrsta pregleda radi u anesteziji zbog toga što je pregled neprijatan.

Ali, navodi, nije loše da pacijent ostane budan tokom pregleda, jer sve vreme može da kontaktira sa lekarom, tako da anestezija nije uvek obavezna.

Da li je procedura bolna?

Pacijent koji odlazi na kolonoskopiju može da oseti bol, i to najčešće prilikom ubacivanja vazduha u debelo crevo. Ali, ovaj deo postupka je neophodan da bi se crevo proširilo i da bi lekar imao bolju sliku prilikom pregleda.

Koji su rizici kolonoskopije?

Ukoliko se prilikom kolonoskopije desi da pacijentu stomak postane tvrd kao daska, to je znak da je došlo do perforacije creva.

- Stomak koji tokom pregleda odjednom postaje tvrd naziva se stanjem akutnog abdomena i to je jedno od najhitnijih stanja - navodi naš sagovornik i dodaje da se perforacija retko događa mladim ljudima koji imaju zdrava creva.

Kod starijih pacijenata, objašnjava prof. Milinić, do probijanja zida creva dolazi zbog zapušenih krvnih sudova zbog kojih creva postaju krhka i, samim tim, podložnija perforaciji.

- Perforacija se javlja u 0,005 slučajeva, i to uglavnom tokom uklanjanja velikih polipa - prenosi prof. Milinić svetske statističke podatke.

Prema njegovim rečima, retko koji lekar sa velikim iskustvom nije imao neku komplikaciju prilikom izvođenja kolonoskopije. Od velike je važnosti, ističe gastroenteropatolog, da lekar obavi opsežnu anamnezu kako bi prikupio što više podataka o pacijentu i odlučio da li je kolonoskopija neophodna.

Da li MR i kolonoskopija kapsulom mogu da zamene klasičnu kolonoskopiju?

Pored uobičajene kolonoskopije, u svetu, a i kod nas moguće je obaviti ovu vrstu pregleda na drugi način - video-kapsulom koja je opremljena kamerom i LED svetlom. Kad je pacijent proguta, kamera prolazi kroz digestivni trakt i pravi fotografije u visokoj rezoluciji koje se pojavljuju na portabl ekranu.

Ipak, ovo je samo dijagnostička procedura - tokom nje nije moguće ukloniti polipe koje lekar može da uoči i da ukloni tokom klasične kolonoskopije. Isto pravilo važi i za magnetnu rezonancu - pregled je moguć, ali ne i biopsija, odnosno uklanjanje polipa.

- Profesor Kudo u Japanu osmislio je kapsulu koja bi kao robot uzimala isečke sa debelog creva, ali je pitanje kad će ova kapsula biti u upotrebi - kaže prof. Milinić.

Kako bi trebalo da se ponaša pacijent posle kolonoskopije?

- Neophodno je da miruje, da ne preteruje sa ishranom i da se ne zabrine što nekoliko dana nema stolicu. Naime, pre kolonoskopije creva bi trebalo da budu prazna, pa je za očekivati da u prvim danima posle kolonoskopije izostane stolica. Takođe, pacijent bi trebalo da povede računa o namirnicama koje unosi - savetuje prof. Milinić.

(Telegraf.rs)