Kako i zašto se radi koronarografija, metoda koja spasava život

Najčešće bolesti savremenog čoveka su kardiovaskularne, a srčani udar (akutni infarkt miokarda) je jedan od vodećih uzroka smrtnosti u našoj zemlji. Preko 10.000 ljudi u Srbiji umre godišnje od infarkta.

Na sreću, postoje minimalno invazivni, a izuzetno efikasni načini da se otkriju uzroci srčanih tegoba i spreči fatalni ishod. Mr sci. med. dr Bojan Ilisić, interventni kardiolog i načelinik kardiologije u Acibadem Bel Medicu ima ogromno iskustvo u primeni koronarografije i ugradnji stentova. Kada i kako primenjuje ovu minimalno invazivnu dijagnostičku i hiruršku metodu i sve njene prednosti objasnio nam je dr Ilisić.

Zašto i kako se radi koronarografija

• Zbog kojih simptoma i stanja se pacijent upućuje na koronarografiju?

Najčešći simptom zbog koga se pacijenti upućuju na koronarografiju je bol u grudima, koji se javlja pri naporu, širi se u ramena, donju vilicu ili levu ruku i obično je praćen obilnim preznojavanjem i osećajem opšte slabosti i malaksalosti. Nekada ti simptomi nisu tipični i više se manifestuju kao nedostatak vazduha pri manjim naporima. Ovi simptomi su poznati kao angina pektoris, koja predstavlja hronični oblik bolesti krvnih sudova srca. Postoje i akutni oblici ove bolest, koji su znatno opasniji, a manifestuju se kao iznenadni bolu u grudima u miru ili pri naporu, a koji ne prestaju ni kada pacijent prestane sa aktivnostima i zahtevaju hitno lečenje.

• Šta koronarografija podrazumeva i šta je njen cilj?

Koronarografija je snimanje krvnih sudova koji dovode krv do srčanog mišića i predstavlja „zlatni standard“ u postavljanju dijagnoze i lečenju bolesti krvnih sudova srca. Ovim pregledom se najpouzdanije utvrđuje da li postoje suženja ili zapušenja ovih krvnih sudova, njihov broj, karakter i lokalizacija. Analizom kliničkog stanja bolesnika, neinvazivnih testova kao što su EKG, ehokardiografija, stres testiranje i nalaz koronarografije donosi se odluka o potrebi za ugradnjom stenta ili hirurškom revaskularizacijom srca.

• Kada se koronarografija radi kroz krvni sud u preponi, a kada kroz krvni sud na ručnom zglobu?

Prema preporukama Evropskog udruženja kardiologa, pristup preko arterije ručnog zgloba je metoda izbora za ovu intervenciju zbog značajno manjeg broja komplikacija u odnosu na intervencije koje se izvode preko preponske arterije.

Intervencija preko arterije ruke zahteva nešto više veštine i iskustva lekara, ali su komplikacije ređe. Ovaj pristup je znatno komforniji za pacijenta jer odmah nakon intervencije može da ustane i obavlja normalno svakodnevne aktivnosti, dok kod intervencija kroz preponsku arteriju mora da leži nepomično više sati. Prošle godine je u Acibadem Bel Medicu 98% intervencija izvedeno preko arterije ruke, pa su pacijenti otpušteni iz bolnice istog dana ili sutradan.

• Kada se koronarografija radi kao hitna procedura? Da li se u Acibadem Bel Medicu ovakve intervencije rade i u pola noći?

Najveću korist od koronarografije i ugradnje stenta imaju pacijenti sa akutnim infarktom srca, kod kojih je neophodna hitna intervencija. Hitnost intervencije se utvrđuje na osnovu pregleda kardiologa i nalaza elektrokardiograma. U Acibadem Bel Medicu postoji tim koji je spreman da u najkraćem mogućem intervalu izvede intervenciju kod pacijenata kod  kojih je to indikovano u bilo koje doba dana ili noći. Tim je na raspolaganju pacijentima 365 dana u godini, 24 sata. U slučaju da osećate iznenadno lupanje ili preskakanje srca, ubrzani ili usporeni srčani rad, imate kratkotrajne krize svesti, bol, pritisak ili stezanje u grudima pri naporu, neophodno je da se odmah javite kardiologu kako bi blagovremeno utvrdio uzrok tegoba i odredio adekvatnu terapiju. Pregled ili intervenciju možete zakazati pozivom na sledeće brojeve: 011/309 1000, 060/309 1000 ili putem Facebook i Instagram messenger-a. Za zakazivanje iz inostranstva pozovite preko VIBER ili WHATSAPP aplikacija na broj: +381 60 309 1070.

• Koja vrsta anestezije se koristi kod koronarografije?

U toku koronarografije se koristi samo lokalna anestezija na mestu gde se ulazi u arteriju ruke, slično anesteziji koja se dobija kod stomatologa za intervencije na zubima.

• Koliko u proseku traje kornarografija?

Sama dijagnostička koronarografija sa pripremom pacijenta traje oko 30 do 45 minuta, a ako je neophodna ugradnja stenta procedura traje od sat do nekoliko sati za najkompleksnije intervencije.

Stent sprečava ponovno nastajanje suženja na krvnom sudu

• Da li se uvek pri koronarografiji radi i ugradnja stenta i od čega to zavisi?

Odluka o daljem lečenju nakon urađene koronarografije je vrlo kompleksna i podrazumeva detaljnu evaluaciju svih nalaz pacijenta, a odluka kod kompleksnih stanja se donosi konzilijarno u okviru tima u kome su dva kardiologa i kardiohirurg. Ako je indikovana ugradnja stenta ona se načešće izvodi u okviru iste procedure kao i koronarografija.

• Šta je to stent i kako se ugrađuje?

Stent je metalna mrežica koja je napravljena od specijalnih legura metala, koje su kompatibilni sa ljudskim organizmom. Mrežica je obložena specijalnim slojem podloge i lekom koji sprečava ponovno nastajanje suženja na mestu ugradnje. Stent je montiran na balon. Posebnim sistemom katetera i žica se dovodi do mesta suženja. Tamo se stent naduvavanjem balona utiskuje u zid krvnog suda. Nakon toga, balon se izduvava, a stent ostaje utisnut u krvni sud.

• U Acibadem Bel Medicu se ugrađuju stentovi najnovije generacije. Koje su njihove prednosti u odnosu na standardne?

Mi u Acibadem Bel Medicu posebno vodimo računa o bezbednosti pacijenta. Stentovi koji se ugrađuju u našoj ustanovi su isključivo stentovi četiri najveća svetska proizvođača i predstavljaju najsavremenu tehnologiju koja je danas poznata u svetu. Prednost ovih stentova je u manjoj incidenciji komplikacija nakon ugradnje, u smislu nastajanja ponovnog suženja ili tromba na mestu koje je stentirano.

Kome je potrebna posebna priprema pre koronarografije

• Kakva je priprema potrebna za ovu proceduru? Koliko vremena pre koronarografije pacijenti na antikoagulatnoj terapiji treba da prestanu da uzimaju lekove iz te grupe (Farin, Pradaxa, Sintrom, Sinkum itd.)? Šta je sa dijabetičarima?

Pacijenti koji uzimaju lekove protiv zgrušavanje krvi moraju prethodno da budu pregledani od strane interventnog kardiologa, koji pravi plan za eventualni prekid terapije. Dijabetičari i bolesnici sa bubrežnom slabošću takođe zahtevaju posebnu pripremu pred koronarografiju. Cilj ovakve pripreme je smanjenje rizika od pogoršanja bubrežne funkcije.

Koronarografija je veoma bezbedna i minimalno invazivna metoda

• Koliko je koronarografija kao procedura bezbedna? Da li postoje stanja kod pacijenta kada se ne preporučuje koronarografija, odnosno kada je njeno izvođenje suviše rizično?

Koronarografija je jedna od najbezbednijih najčešće izvođenih invazivnih metoda u medicini. Prva ovakva procedura je izvedena 1958. godine. Od tada se tehnologija i aparati koji se koriste tokom procedure konstantno usavršava, a iskustvo lekara koji izvode procedure je sve veće. Samim tim, broj komplikacija koje se dešavaju je sveden na najmanju moguću meru. Gotovo da ne postoje pacijenti kod kojih ne sme da se radi koronarografija, a za svakog pacijenta se individualno procenjuje rizik od intervencije i potencijalna korist koju bi ova procedura donela. Analizom podataka o intervencijama koje su izvedene tokom prošle godine u Acibadem Bel Medicu, potvrđeno je da su rezultati rada našeg tima na nivou rezultata najvećih svetskih centara koji se bave istom patologijom.

• Šta su prednosti koronarografije u odnosu na druge načine lečenja?

Prednost koronarografije u odnosu na neke druge metode lečenja je minimalna invazivnost. Krvnim sudovima srca se pristupa preko arterije iznad zgloba šake nakon davanja lokalne anestezije na mesto pristupa. Zatim se preko ovog krvnog suda do srca dovodi cevčica koja se naziva kateter i preko nje se ubrizgava kontrast koji obavija krvne sudove srca. Aparat za snimanje se pokreće i iz svih uglova se sagledavaju suženja krvnih sudova srca. Ovo nije moguće nijednom drugom poznatom metodom, ali najveća prednost ove metode je, ipak, što se eventualna suženja u istom aktu mogu i otkloniti ugradnjom stenta.

Kratak boravak u bolnici i karatak oporavak

• Koliko dugo pacijent ostaje u bolnici?

Bolesnik ostaje u bolnici nekoliko sati nakon intervencije, ukoliko se radilo dijagnostičkoj koronarografiji ili jednostavnoj ugradnji stenta. Bolesnici sa komplikovanijim intervencijama ostaju u bolnici 24 sata, a bolesnici sa infarktom najmanje 48 sati nakon intervencije.

• Šta pacijent ne sme da radi neposredno posle korornarografije? Koliko traje oporavak?

Ukoliko je koronarografija izvedena preko arterije ruke, pacijent može da isti dan da obavlja većinu normalnih aktivnosti, osim dizanja tereta sa rukom kroz koju je rađena intervencija. Neophodno je taj dan uzimati nešto više tečnosti nego što je uobičajeno. Već sutradan se pacijent vraća normalnom životu.

• Da li koronarografija može da se ponovi ako ponovo dođe do začepljenja krvnog suda ili neke druge indikacije?

Postoje bolesnici kod kojih bolest nije dovoljno dobro kontrolisana, pa zahtevaju više intervencija ili ponovljenu intervenciju. Poseban rizik za ponovnu intervenciju imaju dijabetičari. Ponovljene Intervencije se izvode rutinski, krvnim sudovima se može pristupiti iz iste ruke ili suprotne ruke. Ukoliko ovi pristupi nisu mogući intervencija se može uraditi preko preponske arterije. Intervencije sa ugradnjom stenta su česte i kod pacijenata kojih je bolest prethodno lečena hirurškom revaskularizacijom jer ponovna hirurška intervencija nosi izuzetno visok rizik.

(Telegraf.rs/PR)