Bolest koja kosi žene u Srbiji: Koliko se s pandemijom korone povećala brojka i ovakvih slučajeva?

Foto: Shutterstock

Svake godine 20.000 ljudi u Srbiji doživi moždani udar. Od tog broja trećina premine odmah, trećina ostaje sa trajnim invaliditetom, a trećina se oporavi. Na svakih 20 minuta u Srbiji jedna osoba doživi moždani udar, a na svakih sat vremena jedna osoba premine od posledica ove bolesti.

Preporučujemo

Statistike pokazuju da je moždani udar ubica broj jedan žena u Srbiji i druga po uzroku smrtnosti kompletne populacije u našoj zemlji.

Reč je o teškom oboljenju koje nastaje usled zapušenja krvnog suda mozga trombom koji se nađe u krvnom sudu ili koji dođe iz srca.

Kako za Telegraf kaže prim. dr sci. med. Marjana Vukićević, neurolog i v.d. direktora Specijalne bolnice „Sveti Sava“, adekvatnom terapijom i lečenjem mogu se sprečiti posledice moždanog udara.

- Samo polovina pacijenata koji su imali moždani udar može da se vrati svom poslu, a čak 20 do 30 odsto zahteva tuđu negu i pomoć, što je opterećujuće ne samo za pacijenta, već i za članove njegove porodice – ističe dr Vukićević.

Prema njenim rečima, najvažnije je prepoznati simptome moždanog udara, kako bi pacijent na vreme bio medicinski zbrinut.

- Najčešći simptomi su poremećaj govora, iskrivljena usta, pacijent ne može da prepozna šta drugi govore, žali se na trnjenje i slabost u ruci i nozi, a neretko se dešava i da pacijent padne i slomi kuk. Pacijenti sa moždanim udarom često nalaze obrazloženje za gorenavedene simptome; kažu da nedovoljno spavaju ili da im je noga utrnula jer su držali prekrštene noge.

Za razliku od njih, pacijenti sa srčanim problemima, sa akutnim koronarnim sindromom to vrlo lako prepoznaju; svaki bol u grudnom košu zahteva poziv Hitnoj pomoći koja izlazi na teren i pacijenta smešta u odgovarajuću ustanovu – naglašava dr Vukićević.

Prim. dr sci. med Marjana Vukićević, specijalista neurologije – v.d. direktora Specijalne bolnice „Sveti Sava“

Ona navodi da postoje dva terapijska pristupa u lečenju, a koji će biti primenjen zavisi od toga kada je pacijent stigao kod doktora pošto je doživeo moždani udar.

- Jedna terapija se može primeniti u prva četiri i po sata; lek se daje u venu i on razgrađuje tromb u mozgu. Pacijenti koji imaju zapušenje velikih krvnih sudova mogu da dobiju mehaničku trombektomiju kada putem katetera u angio-sali dolazimo do krvnog suda koji je zapušen i izvlačimo tromb iz mozga. Kada sve prođe, pacijent mora da dobije lek koji treba da spreči novi moždani udar, jer se on često javlja, čak i dok je pacijent u bolničkim uslovima. U najvećem riziku za ponovljeni moždani udar su pacijenti čiji je razlog moždanog udara kardio-embolijski.

Do sada su naši pacijenti dobijali stare antikoagulansne lekove i donekle su bili sigurni. Od skoro postoje novi lekovi koji su efikasniji, bezbedniji po pacijenta i pre svega komforniji. Novi lekovi nose manji rizik od krvarenja, efikasniji su, a komfornost se ogleda pre svega u tome što ne moraju stalno da idu na kontrole i da neprekidno brinu o vrednosti inr-a u krvi – objašnjava v.d. direktorka Specijalne bolnice „Sveti Sava“ i dodaje da ove lekove pacijenti za sada plaćaju. Ujedno ona apeluje da lekovi koji su efikasniji i komforniji za pacijente što pre stignu na pozitivnu listu.

Korona virus i moždani udar

Dosadašnja saznanja o kovidu 19 pokazuju da je infekcija korona virusom krivac za moždani udar kod jednog broja pacijenata, barem to tvrdi nova studija Univerziteta Kembridž koja kaže da će se on javiti kod 1,41 odsto onih koji su imali kovid. Na pitanje da li je broj pacijenata sa moždanim udarom u porastu od marta ove godine, kada je proglašena pandemija korona virusa, dr Vukićević kaže:

- Još ne postoje jasni stavovi za koju vrstu moždanog udara može biti odgovoran korona virus, kao i u kom se procentu javlja. Moždani udar izazvan koronom može da bude posledica sklonosti ka pojačanom zgrušavanju krvi, zapaljenju krvnog suda ili zapaljenju srčanog mišića. Prema nekim istraživanjima, procenat moždanih udara izazvanih virusom je do 5%.

Kad je reč o Specijalnoj bolnici „Sveti Sava“, od početka marta do danas lečeno je 3.000 bolesnika; od toga je 20% preminulo. Najčešći razlog prijema u bolnicu bio je ishemijski moždani udar, 2.200 pacijenata je imalo infarkt mozga, a to je mnogo veći broj od ranijeg proseka primljenih pacijenata. Od ukupnog broja lečenih kod 50 pacijenata otkriven je kovid. To su bili stariji pacijenti, svi su imali povišen krvni pritisak i povišene zapaljenske faktore u krvi. Kod njih je odnos tipa moždanog udara bio isti kao inače, 15% je imalo krvarenje u mozgu.

foto: pixabay.com

Kao dodatni faktor rizika, osim povišenog krvnog pritiska, pacijenti su, ističe dr Vukićević, imali srčane bolesti, uz slabost srčanog mišića i aritmije. Moždani udari su kod najvećeg broja lečenih bili vrlo teški, a ne baš mali broj pacijenata bio je na respiratoru.

- Kako smo mi ne-kovid bolnica, svi naši pacijenti su nakod pristizanja pozitivnog testa na korona virus prevedeni u kovid bolnice gde su nastavili lečenje – navodi sagovornica Telegrafa.

Ono što posebno zabrinjava je činjenica da je poslednjih godina primećen porast moždanog udara kod mlađih. Taj trend je, naglašava dr Vukićević, prisutan i sada, bez značajnijeg skoka u vreme epidemije korona virusa.

Na pitanje da li je oporavak pacijenata koji su dobili moždani udar kao jednu od posledica infekcije korona virusom teži nego kod pacijenata kod kojih moždani udar nije posledica kovida 19, dr Vukićević kaže:

- Kovid infekcija je sama po sebi vrlo ozbiljno i neizvesno oboljenje kod starijih osoba. Naši pacijenti predstavljaju najosetljiviju grupu, pre svega što imaju moždani udar koji u Srbiji još uvek na vrhu uzroka smrtnosti, a sa druge strane imaju i dodatne bolesti koje su uzrok moždanog udara. Ishod je najčešće loš, ali smo imali pacijente koji su se nakon lečenja u kovid bolnicama javljali na kontrolu i vraćali kod nas, odakle su upućivani na rehabilitacioni tretman.

(Telegraf.rs)