Mračna i kompleksna istorija karantina seže do srednjeg veka: Jednom je zatvoreno 20.000 žena

Foto: Wikimedia/Otis Historical Archives, National Museum of Health and Medicine

"Karantin" je reč koja se koristi za period izolacije sa kojom se suočavaju svi koji su možda bili izloženi novom korona virusu. Hiljade ljudi širom sveta stavljeno je u karantin dok se države bore da zaustave širenje novog virusa. U Kini hiljade ljudi prisiljeno je u masovne centre za karantin, dok su u Italiji zatvoreni čitavi gradovi, a procenjuje se da je oko 100.000 ljudi u karantinu. Međutim, dok se širenje karantina celim svetom čini kao presedan, ovo nije prvi put da su oni korišćeni za sprečavanje širenja zaraze, piše CNN.

Preporučujemo

Reč, ali i praksa, ima mračnu i kompleksnu istoriju koja seže skroz do srednjeg veka.

Bubonska kuga u Veneciji (14. vek)

Reč karantin potiče od francuske reči "quarantaine", koja znači "oko 40". Reč se prvi put koristila u Engleskoj 1617. godine i odnosila se na 40 dana tokom kojih je brod, za koji se sumnjalo da nosi zaraznu bolest, bio izolovan na obali.

Međutim, prvi slučaj institucionalizovane prakse karantina dogodio se mnogo ranije, u 14. veku.

Bubonska kuga, ili takozvana crna smrt, poharala je Evropu između 1347. i 1352. godine, ubivši pritom oko 20 miliona ljudi.

Kada je kuga počela da se širi u Veneciji 1347. godine, luke su počele da odbijaju brodove za koje se sumnjalo da dolaze iz inficiranih područja. U narednim godinama vlasti u Veneciji bile su prve koje su ozvaničile zaštitne akcije. Zatvorili su svoje luke za sumnjive brodove i putnike i podvrgli ih 40-dnevnoj izolaciji, prema muzeju Nauke u Londonu.

Kongres uzima karantin u svoje ruke (1878.)

Kako su se Sjedinjene Američke Države razvile u 18. veku, zaštita od zaraznih bolesti pala je pod lokalne i državne jurisdikcije, prema Centrima za kontrolu i prevenciju bolesti.

Nakon što je 1793. godine epidemija žute groznice pogodila Filadelfiju i ubila 5.000 ljudi, grad je napravio karantin stanicu Lazareto duž reke Delaver, koja je zauzimala četiri hektara.

Međutim, kako se epidemija žute groznice nastavila, Kongres je preduzeo akciju i 1878. usvojio Nacionalni zakon o karantinu.

Zakon nije bio u sukobu sa pravima država, ali je utro put za uključivanje savezne vlade u karantinske aktivnosti.

Lokalne stanice karantina polako su predate saveznoj vladi i sistem karantina je nacionalizovan do 1921. godine.

Rasistički karantin Kineza (1900.)

U martu 1900. godine Čik Gin, kineskli vlasnik građevinskog stovarišta, umro je od bubonske kuge u kineskom kvartu u San Francisku.

Vlasti su odmah blokirale susedstvo od 15 blokova, stavljajući u karantin oko 25.000 kineskih stanovnika i zatvorile radnje koje su posedovali ljudi koji nisu bili bele boje kože.

Kasnije te godine sud je presudio da je karantin rasistički i ukinuo ga.

Epidemija bubonske kuge (1901.)

U Kejptaunu u Južnoj Africi 1901. godine epidemija bubonske kuge primorala je gotovo čitavo crno stanovništvo u gradu u karantinski kamp.

SAD zatvorila žene kako bi sprečila širenje venerične bolesti (1917.)

Tokom Prvog svetskog rata savezni zvaničnici otkrili su da je veliki procenat njihovih vojnika zaraženo sifilisom ili gonorejom.

Skoro 20.000, od kojih je većina imala veneričnu bolest, zatvoreno je, a da nisu zvanično optužene za zločin.

Neke su bile prostitutke, dok su druge bile "dobrotvorne devojke", koje su pristajale na seks u zamenu za hranu ili zabavu.

Bile su okružene bodljikavom žicom i čuvarima, a bile su primorane da se podvrgnu ponižavajućim medicinskim tretmanima.

Istoričar Alan Brandt nazvao je ovaj napor "najkonkretnijim napadom na građanske slobode u ime javnog zdravlja u američkoj istoriji".

Američko Ministarstvo zdravlja, obrazovanja i dobrobiti prebacilo je karantinske odgovornosti na Nacionalni centar za zarazne bolesti koji je sada Američki centar za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC).

Kada je CDC preuzeo odgovornost, postojale su karantinske stanice na svakoj luci, međunarodnom aerodromu i glavnom graničnom prelazu.

1970-ih CDC je smanjio broj karantinskih stanica sa 55 na osam, jer se smatralo da su zarazne bolesti "stvar prošlosti", navodi CDC.

Ali nakon terorističkih napada 11. septembra koji su izazvali strah od bioterorizma, zatim epidemije SARS-a 2003. godine, karantinske stanice povećane su na 20.

Lekcije koje još nismo naučili

- Karantin je jedna od najagresivnijih reakcija na epidemiju koju vlada može da preduzme - smatra Vajt, istoričar medicine.

I dok je praksa možda efikasna u sprečavanju širenja epidemije, istorija sugeriše da su to najčešće marginalizovane grupe koje su nepravedno ciljane.

Danas ne postoji zvanični vladin karantin celog kineskog grada kao pre 120 godina, ali za vreme epidemije korona virusa, pogođene su radnje koje su u vlasništvu Kineza.

U Njujorku i drugim gradovima širom sveta kineski restorani i radnje imaju smanjen broj mušterija koje se plaše jer se bolest prvo pojavila u Kini.

Stručnjaci kažu da su neznanje i dezinformacije o novom korona virusu takođe doveli do rasističkih i ksenofobičnih napada na sve koji dolaze iz Azije.

(A. M.)