Kako su ukidane monarhije u svetu: Nekim kraljevima su "pale glave", neki su postali premijeri

Foto: Tanjug/AP

Kraljica Elizabeta II ostaje monarh koji je najduže vladao, piše Insider. Drugi kraljevi i kraljice nisu imali priliku da uživaju u istoj dugovečnosti.

Promene političkih prilika, građanski nemiri i širenje demokratije, dovelo je do ukidanja monarhije u mnogim zemljama tokom poslednjih nekoliko vekova.

Francuska monarhija se završila Francuskom revolucijom

Francuski kalj Luj XVI preuzeo je presto 1774. godine, ali nestašice hrane i nevolje sa ekonomijom izazvale su masovnu pobunu u vidu Francuske revolucije 1789. godine. Monarhija je i zvanično bila ukinuta 1792. godine. Kralj Luj i njegova žena, Marija Antonaeta, bili su uhapšeni i, na kraju, pogubljeni giljotinom.

Portugalska kruna "pala" 1910. godine

Manuel II bio je poslednji kralj Portugalije, a vladao je od 1908. godine, pa dok država nije postala republika, 1910. godine. On je, neočekivano, postao kralj u svojoj 18. godini, nakon što su njegovi otac i stariji brat ubijeni u Lisabonu. Manuel je pobegao u London kada je izbila revolucija 1910. godine.

Još uvek postoje neki naslednici kraljevske porodice, kao što je Dom Duarte, vojvoda od Braganze. Ipak, njih vlada smatra predstavnicima monarhije bez prave moći.

Kraj dinastije Romanov

Car Nikolaj II, koji je vladao Rusijom od 1894. godine, primoran je da abdicira 1917. godine, usled štrajkova i protesta u Petrogradu. Poznat kao “Februarska revolucija”, pokret je okončao 300 godina dugu vladavinu dinastije Romanov.

Foto: Wikipedia

Nikolaj, koji je bio prvi rođak sa britanskim kraljem Džordžom V, bio je u zarobljeništvu sa svojom porodicom sve dok ih, 1918. godine, nisu ubile boljševičke snage.

Car Vilhelm II bio je poslednji car Nemačke i kralj Pruske

Vilhelm II, unuk kraljice Viktorije, postao je car nakon smrti svog oca 1888. godine. Niz javnih grešaka i nenamenskih troškova tokom Drugog svetskog rata, doveli su do njegove abdikacije 1918. godine. Abdikacija je najavljena i pre nego što je on, uopšte, pristao na to. Ostatak života je proveo u izgnanstvu u Holandiji.

Pad Osmanskog carstva

Kada su Osmanlije poražene u Prvom svetskom ratu, većina njihovih teritorija podeljena je između: Britanije, Francuske, Grčke i Rusije, po Lozanskom ugovoru. Titula osmanskog sultana ukinuta je 1922. godine, a Velika narodna skupština proglasila je Tursku republikom, 1923. godine.

Poslednji grčki kralj

Grčka monarhija postojala je od 1832. do 1924. godine i ponovo od 1935. do 1974. godine

Grčku je Narodna skupština najpre proglasila republikom 1924. godine. Kralj Džordž II bio je u izgnanstvu do 1935. godine, kada je populistička partija došla na vlast u Skupštini i ponovo uspostavila monarhiju.

Zauvek je ukinuta pod vojnim režimom, koji je ponovo uspostavio republiku 1973. godine. Naredne godine održani su izbori za članove Vlade. Konstantin II bio je poslednji grčki kralj, a vladao je od 1964. do 1974. godine.

On je proteran u London, a Atinu je posetio nekoliko puta, što nije naišlo na odobravanje naroda.

Foto: Wikipedia/Allan warren

Kontroverzni Viktor Emanuel III

Italija je postala republika 1946. godine, prekidajući vladavinu kraljevske porodice.

Poslednji kralj Italije, Viktor Emanuel III i dalje je kontroverzna figura. Tokom svoje vladavine, omogućio je fašistički režim Benita Musolinija i legalizovao progon jevreja. Kada je Italija izglasala da postane republika, 1946. godine, Viktor Emanuel je napustio zemlju i živeo u izgnanstvu, u Egiptu, do svoje smrti 1947. godine.

Mihajevi unuci i dalje omiljeni u narodu

Rumunska monarhija završila se 1947. godine, ali i dalje postoji interesovanje za članove kraljevske porodice.

Rumunija je postala ustavna monarhija 1881. godine, a monarhija je u potpunosti ukinuta 1947. godine, kada su komunisti došli na vlast. Kralj Mihaj I, poslednji kralj Rumunije i dalji rođak kraljice Elizabete, ostatak svog života živeo je u Ženevi. Njihovi unuci i dalje su predmet interesovanja javnosti.

Od kralja do premijera

Simeon Saks-Koburg Gota, poslednji kralj Bugarske, jedan je od retkih članova monarhije koji su izabrani i za premijera u demokratskoj vladi.

Simeon Saks-Koburg Gota bio je poslednji kralj Bugarske. Komunistički puč 1944. godine, doveo je do ukidanja monarhije 1946. godine. Nakon što je napustio egzil u Madridu, vratio se u Bugarsku 2001. godine i formirao sopstvenu političku partiju i izabran je za premijera.

Šah se samo ponekad pojavi

Poslednji kralj Nepala, Gjanendra Bir Bikram Šah Dev, vladao je od 2001. do 2008. godne

Gjanendra Šah je preuzeo tron 2001. godine, nakon što je prestolonaslednik Dipendra ubio kralja Birendru i osam drugih članova nepalske kraljevske porodice, a zatim izvršio i samoubistvo.

Kralj je raspustio parlament 2002. godine, tokom burnog perioda za tu zemlju, a primoran je da ga ponovo uspostavi 2006. godine, nakon nekoliko nedelja protesta. Dve godine kasnije, nepalska Ustavotvorna skupština, proglasila je ovu zemlju demokratskom republikom i ukinula monarhiju.

Šah se pojavljuje u javnosti samo u određenim, zvaničnim prilikama otkad je odstupio sa prestola.

(B. K.)