Među njima je i jedna iz Srbije: Dame koje su pomerale granice u društvu i menjale tok istorije

Iako je njihovo nasleđe često bivalo zapostavljano, mnoge hrabre žene uspevale su da prokrče svoj put kroz istoriju i ostave neizbrisiv trag. Od inovativnih naučnica, preko kraljica piratstva, pa do boraca u ratovima, ove žene podigle su pojam heroine na viši nivo.

Prva žena u kosmosu

Valentina Tereškova (Valentina Tereshkova) postala je prva žena koja je poletela u kosmos 1963. godine, u svemirskom brodu Vostok 6. Pre toga, godinama je radila kao tekstilna radnica u fabrici, a hobi joj je bio amatersko padobranstvo. Priključila se posadi Vostok 6, nakon što je odabrana među 400 kandidata koji su izborili put u finale.

Valentina Tereškova Foto: Wikipedia/RIA Novosti archive

Pionirka avijacije

Amelija Erhart (Amelia Earhart) bila je prvi ženski avijatičar koji je preleteo Atlantski okean, 1928. godine. Za ovo dostignuće, Sjedinjene američke države dodelile su joj nagradu – “US Distinguished Flying Cross”.

Često je citirana njena izjava: “Žene treba da pokušavaju da rade iste stvari kao i muškarci. Čak i ako ne uspeju u tome, time daju podstrek drugima”. Svoj život je tragično završila, misteriozno nestavši tokom leta 1937. godine.

Foto: Wikipedia

Prva žena inženjer

Elisa Zamfiresku (Elisa Zamfirescu) bila je prva žena inženjer. Diplomirala je na Kraljevskoj tehnološkoj akademiji u Berlinu 1912. godine, nakon što je prethodno u svojoj rodnoj Rumuniji bila odbijena zbog, u to vreme, preovlađujuće mizoginije. Godinama je radila u rumunskom Geološkom institute, a angažman je prekinula kako bi vodila bolnicu za ranjenike tokom Prvog svetskog rata. Po penzionisanju, zalagala se kao aktivista za razoružanje.

Ona je izumela kevlar

Stefani Kvolek (Stephanie Kwolek) bila je američki hemičar koja je izumela “kevlar”, material nebrobojan za metke, te iz tog razloga korišćen, između ostalog i za pancire. Tokom 1995. godine, postala je tek četvrta žena koja je primljena u američku “Kuću slavnih” za pronalazače. Iako najpoznatiji po primeni u oružanoj industriji, upotreba kevlara prisutna je i kod proizvodnje teniskih reketa, čamaca, aviona, skija, konopaca, kablova i guma.

Jedna od prvih žena neurohirurga na svetu

Sofia Jonesku (Sofia Ionescu) bila je rumunski neurohirurg, koja se ovim poslom bavila čitavih 47 godina, i u tom dugom periodu  prošla kroz svaku pojedinačnu proceduru koju je nauka u ovoj oblasti poznavala u to vreme. Smatra se jednom od prvih žena neurohirurga na svetu. U ovu profesiju, uvučena je usled jedne tragedije. Naime, u mladosti, jedan od njenih bliskih prijatelja preminuo je od posledica infekcije koju je zadobio tokom operacije na mozgu.

Neuhvatljiva špijunka

Nensi Vejk (Nancy Wake) bila je saveznički pilot tokom Drugog svetskog rata. Lično je spasla 200 oborenih pilota da ne dopadnu u ruke Nacističke Nemačke. Uspela je da preživi četiri dana interogacije Gestapoa, da digne u vazduh nacističko skladište, kao i da joj glava bude ucenjena na 5 miliona franaka. Uz to, uspela je golim rukama da ubije jednog pripadnika SS snaga jednim udarcem u grlo.

Foto: Wikipedia

Naslednica Džingis Kana

Kutulun (Khutulun) je daleki potomak legendarnog osvajača Džingis Kana. Odgajana u vojničkom duhu, od strane svog oca, postala je vešt ratnik. Da bi se stupilo u brak sa njom, prethodno je trebalo savladati izazov koji je ona sama postavila, navodi Factinate. Onaj koji je prvi savlada u rvanju imao bi tu čast da je uzme za ženu, a ukoliko izgubi, bio bi u obavezi da joj da konja. Legenda kaže da je Kutulun osvojila preko 10.000 konja.

Najodlikovanija žena u istoriji ratovanja

Milunka Savić bila je srpski ratni heroj tokom Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata. Stupivši u vojsku tako što se uspešno pretvarala da je muško, Milunka Savić postala je jedna od najodlikovanih žena u istoriji ratovanja, dobivši odlikovanja od Francuske, Rusije, Engleske i Srbije.

Milunka Savić Foto: mfa.gov.rs

Grand Prix dama

Eliška Junkova (Eliska Junkova) bila je čehoslovački automobilski trkač.Ne samo da učestovala u sportu kojim dominiraju muškarci, već je u njemu bila i vrlo zapažena. Smatra se jednom od najvećih vazačica u istoriji Grand Prix-a.

Sendlerova lista

Irena Sendler bila je poljska medicinska sestra i humanitarac koja je rukovodila Pokretom otpora u Poljskoj tokom nacističke okupacije. Bila je vođa dečjeg odeljenja u Žegoti, i uz pomoć ostalih članova Žegote uspela je da prokrijumčari 2.500 jevrejske dece iz Varšavskog geta i snabde ih lažnim dokumentima. Neračunajući diplomate koje su Jevrejima tokom rata dodeljivali vize, Sendlerova je spasla više Jevreja nego bilo koji drugi pojedinac tokom Holokausta.

Najpoznatija slikarka Baroka

Artemizija Đentileski (Artemisia Gentileschi) bila je jedan od najpozantijih slikara Baroka koja je doživela umetničku slavu u vreme kada ženama nije bilo dozvoljeno čak ni da pohađaju umetničke akademije. Slikarka je doživela seksualni napad od kolege njenog oca, koji je takođe bio slikar, i potom bila podvrgnuta iscrpljujućem sudskom procesu. Silovatelj je na kraju bio osuđen, ali nikada nije odslužio kaznu. Artemizija je ostala upamćena i po slici “Judita ubija Holoferna” za koju mnogi smatraju da je nastala kao izraz osvete za nepravedno suđenje kroz koje je prošla.

Samurajka

Tomoe Gozen bila je legendarni samuraj iz 12. veka. Budući da je bila vešt strelac, zvali su je “ratnik koji vredi za hiljadu drugih”. Bila je jedan od mnogih ženskih samuraja koja se borila zajedno sa svojim muškim saborcima.

Kraljica pirata

Čing Ših (Ching Shih) je bila prostitutka koja je početkom 19. veka zarobljena od strane pirata. Nedugi potom, već je bila udata za piratskog kapetana, Cheng I. Kada je on poginuo, zauzela je njegovo lidersko mesto i ubrzo postala kapetan svoje sopstvene flote koja je uvećala do 1.800 brodova. Kao jedan od najpoznatijih pirata svih vremena, komandovala je tokom svoje piratske karijere vojskom od 40.000-80.000 pirata.

Prva programerka

Ejda Lavlejs (Ada Lovelace) bila je engleski matematičar i pisac. Poznata je po svom radu na projektu  “The Analytical Engine”, mehaničkom računaru opšte namene. Bila je prva koja je shvatila da mašina može da ima i druge namene pored prostog računanja, postavši time prvi svetski programer.

(T. T.)