Transatlantska trgovina robljem duga 315 godina prikazana u dva minuta: Crne tačkice na okeanu zapravo su brodovi sa ljudima po palubom

Svedočimo tokom ove decenije velikom porastu interesovanja za istoriju robovlasništva u Sjedinjenim Državama, od holivudskih filmova kao što su „Đangova osveta“ i „Dvanaest godina ropstva“ preko rimejka serije „Koreni“ do digitalizacije milion i po dokumenata iz tog perioda, koja će omogućiti svima, i stručnjacima i običnim građanima, da sami istražuju i kopaju po ličnoj i kolektivnoj prošlosti.

U sklopu obimnog projekta časopisa „Slejt“ pojavila se nedavno animacija koja prikazuje transatlantsku trgovinu robljem, dugu 315 godina a zbijenu u svega dva minuta. Počinje u šesnaestom veku a završava se u devetnaestom, kada je zamrla, otprilike u vreme kada je institucija ropstva ukinuta u Americi tokom i nakon Američkog građanskog rata, premda nevezano za to.

Preporučujemo

Svaka tačkica na karti Atlantika predstavlja jedno brodsko putovanje kojim su ljudi u okovima prebacivani iz Afrike ka Amerikama. Veličina tačkice zavisi od veličine „tovara“: što je veća ona, veći je i broj ljudi pod palubom. Sve u svemu, dokumentovano je 20.528 takvih putovanja, i suprotno uvreženom mišljenju relativno je mali broj išao ka Severnoj Americi. Od 10 miliona Afrikanaca koji su prebačeni na drugu stranu okeana, „samo“ 388.747 njih, odnosno četiri posto, završilo je na tlu današnjih SAD.

VIDEO: 315 godina transatlantske trgovine robljem zbijenih u dva minuta

Otkuda onda toliko rasprostranjeno robovlasništvo u toj zemlji? Jednostavno, „vlasnici“ su svoje „oruđe koje govori“ podsticali na „razmnožavanje“ (mada ljude i ne treba podsticati, priroda radi svoj posao). Čak je i 1,3 miliona afričkih robova koji su prebačeni na tlo španske Srednje Amerike mali broj u odnosu na ona četiri miliona otpremljena na britanske, francuske, holandske i danske posede (tri malena ostrva) na Karibima. Sve ih tuče portugalski Brazil koji je kupio 4,8 miliona ljudi.

Španci i Portugalci su izmislili ovu užasnu praksu, ali su ovi prvi ubrzo potisnuti: španski transport roblja gotovo da je zamro tokom osamnaestog veka i bio smenjen britanskim, francuskim i holandskim, na kraju tog stoleća i američkim. Za razliku od svojih komšija, Portugalci su opstali kao jedni od vodećih trgovaca robljem tokom čitavog perioda. Inače, najviše putovanja obavljeno je između 1725. i 1825. godine, kada je ukupno 7,2 miliona ljudi preseljeno u Novi svet, što ćete videti na ovoj animaciji u vidu eksplozije crnih tačkica.

Još nešto: na sajtu „Slejta“ možete pristupiti složenijoj animaciji koja vam omogućava da pauzirate video i da kliknete na tačku, čime će vam se otvoriti sažetak putovanja i link za detaljnije informacije, ako ih ima, kao što su naziv broda, broj ljudi, tačka isplovljavanja iz Afrike i uplovljavanja u Amerikama. Recimo, portugalski brod „Huis te Merwede“ isplovio je 1651. godine iz Elmine u današnjoj Gani sa 338 robova, a uplovio je u brazilski Pernambuko sa 290. Onih 48 koji nedostaju umrli su tokom transporta.

(P. L)