Magija na španskom Kosovu: Dok noć pada na Toledo, otkriva se sva lepota ovog svetog grada

Toledo je istorijski gledano jedan od najvažnijih španskih gradova, grad-muzej slobodno se može reći, koji je bio prestonica Vizigotskog kraljevstva od 542. do 725. godine, kada je ta zemlja pala pod Mavre. Kasnije je bio i prestonica Karla V, španskog kralja i svetog rimskog cara nad čijom imperijom „sunce nikada nije zalazilo“. Zato ga zovu i „Imperijalnim gradom“, pa se na njegovom grbu nalazi crni dvoglavi orao.

A zovu ga i „Gradom tri kulture“, jer je nakon njegovog oslobođenja od Arabljana, koje je nastupilo 1085. godine (bio je prvi veliki grad na Iberijskom poluostrvu koji su hrišćani uspeli da preotmu), zbog velikog broja učenih hrišćana, muslimana i Jevreja, postao svojevrsna „žitnica“ ideja i „tvrđava“ znanja i učenja, žarište kulturnog stvaralaštva.

To je bilo moguće zato, što zauzećem Toleda nije došlo do uništenja arapskih biblioteka, pa je kralj Alfonso VI od Kastilje uspostavio prevodilačku školu koja je knjige sa arapskog i jevrejskog prevodila na kastiljanski i pre svega latinski; pošto je latinski bio lingva franka učene Zapadne Evrope, mnoga „izgubljena“ antička dela našla su put do velikih univerziteta što je omogućilo kulturni preporod celog kontinenta. Da ne pričamo o originalnim delima arapskih naučnika i mislilaca, koja su takođe imala veliki uticaj na potonji razvoj evropske civilizacije.

Procvetao je Toledo u tom periodu, bio čak i prestonica Krune Kastilje u nekoliko navrata (poput srednjovekovne Srbije, ni ovo kompozitno kraljevstvo nije imalo stalni glavni grad već se monarh često selio), da bi 1560. dosegao 60 hiljada žitelja. Naredne godine prestonica je trajno premeštena u Madrid i Toledo više nikada nije bio politički centar, pa je vremenom ekonomski načisto propao. Ali upravo je to spasilo njegovo kulturno nasleđe koje bi sigurno bilo uništeno razvojem.

Upravo zato je to istorijski i kulturno jedan od najvažnijih španskih gradova, koji se diči Kapijom sunca, manastirom San Huan de los Rejes, katedralom, fantastičnim Alkasarom (tvrđavom), zamkom San Servando, i bezbrojnim drugim crkvama, svetinjama i znamenitostima. Možda je preterano reći da je Toledo „špansko Kosovo“, a možda i nije: to je svakako nemoguće „izmeriti“ pa je neizbežno proizvoljna tvrda, ali nama deluje kao prilično adekvatno poređenje.

(P. L.)