Savršena ilustracija rata i propasti koju donosi: Slepci vode slepce preko leševa i ranjenika

„Gasirani“, Džordž Singer Sardžent, 1919. godine. Prikazuje posledica nemačkog napada otrovnim gasom na britanske položaje 21. avgusta 1918. godine. Foto: Wikimedia Commons/Google C

„Gasirani“ je čuvena velika slika Džona Singera Sardženta dovršena marta 1919. godine na kojoj su prikazane posledice nemačkog napada otrovnim gasom iperitom na savezničke položaje na Zapadnom frontu, tokom Prvog svetskog rata.

Preporučujemo

Nemci su gas aprila 1915. godine, kršeći Hašku konvenciju, prvi uveli u upotrebu, ali su ga potom na tom ratištu koristile sve strane, iako je njegova efikasnost bila mala, pošto apsolutno nikada nije bio neki odlučujući faktor na bojištu.

Ipak, napadi su gasom bili brutalni, dovodili su do spore i bolne smrti, zbog faktora iznenađenja čak i nakon što su uvedene gas-maske, a dovodili su i do privremenog slepila (u veoma retkim slučajevima izgleda i trajnog), zbog čega su jedan od najupečatljivijih užasa Zapadnog fronta, uz sveprisutni pakao rova koji se ne miče.

Stoga ne čudi što je pomenuti slikar to izabrao kao temu: niz ranjenih vojnika (oslikanih u gotovo prirodnoj veličini pošto su dimenzije slike 231 sa 611 centimetara) koji se drže jedan iza drugog dok hodaju ka poljskoj bolnici.

„Gasirani“, Džordž Singer Sardžent, 1919. godine. Prikazuje posledica nemačkog napada otrovnim gasom na britanske položaje 21. avgusta 1918. godine. Foto: Wikimedia Commons/Google C

Sliku je naručio Britanski komitet za spomenike rata, zbog čega je Sardžent jula 1918. posetio Zapadni front, nekoliko meseci pre nego što će taj sukob biti okončan. Slikar je tamo boravio sa britanskom Gardijskom divizijom obrazovanom tri godine ranije od bataljona elitnih gardijskih pukova regularne vojske, a potom i sa Američkim ekspedicionim snagama kod Ipra.

Prizoru na slici posvedočio je 21. avgusta te godine između Arasa i Dulana, kada je iperit upotrebljen protiv 99. brigade 2. pešadijske i 8. brigade 3. pešadijske divizije britanske vojske u nadiranju, tokom Druge bitke kod Arasa.

Nakon što je završena, proglašena je slikom godine od strane Kraljevske akademije umetnosti, i danas se čuva u Imperijalnom ratnom muzeju. Na neki način, savršena je ilustracija rata i propasti koju rat donosi čoveku i narodima i zemljama: tu slepci vode slepce preko leševa i ranjenika. Slepci vode, slepci su vođeni.

Direktna je to evokacija čuvene slike „Parabola o slepcima“ nizozemskog gorostasa Pitera Brojgela Starijeg, stavljena u novi kontekst, koja sa svoje strane savršeno ilustruje društvo u celini.

„Parabola o slepcima“, Piter Brojgel Stariji, 1568. Foto: Wikimedia Commons/Museo Nazionale di Capodimonte/Curly Turkey

VIDEO: Vek od povratka srpske vojske kući, ovako je izgledalo probijanje Solunskog fronta

(Telegraf.rs)