Kako su Amerikanci izmislili događaj koji se nije desio samo da bi imali opravdanje da napadnu Vijetnam

Incident u Tonkinškom zalivu 2. avgusta 1964. godine. Tri severnovijetnamska patrolna čamca uzvraćaju vatru američkom razaraču USS „Medoksu“. Na slici se vidi jedan, ali postoje fotografije na kojima su sva tri. Dva dana kasnije Amerikanci su fabrikovali novi napad kako bi imali opravdanje za slanje svojih trupa u Vijetnam. Foto: Wikimedia Commons/Official U.S. Navy photo USN 711524 from the U.S. Navy Naval History and Heritage Command

Kada se Drugi svetski rat završio, Francuska Republika je nanovo okupirala svoju bivšu koloniju Indokinu, ali ne zadugo, pošto su ih komunističke snage pod vođstvom Ho-Ši-Mina proterale tokom Prvo indokineskog rata. Sukob se stišao pa je 1954. godine postignut Ženevski sporazum koji je podrazumevao privremeno podelu Vijetnama na dva dela, na sever pod „crvenima“ i na jug koji je bio pod francuskim pristalicama.

Preporučujemo

Predviđeno je bilo, da se održe izbori na teritoriji čitave zemlje i da narod sam odluči u kakvom sistemu želi da živi. Nevolja je bila ta, što je na severu živelo više ljudi nego jugu, pa su „južnjaci“ predvođeni Ngo-Din-Dijemom strahovali da izbori na severu neće biti sprovedeni u fer-atmosferi i da će komunisti pobediti. To su mišljenje delili i Amerikanci, čija je Južni Vijetnam bila kreacija (tvrdi sam Pentagon); Amerikanci su takođe zbog toga odbili da potpišu Ženevski sporazum.

Zbog odbijanja da se sprovedu izbori, izbio je komunistički ustanak u Južnom Vijetnamu protiv Dijemove vlasti, ustanak koji je bio pomognut od strane Severa. Za sve to vreme, predsedničke administracije Trumana, Ajzenhauera, Kenedija i Džonsona ekonomski su i vojno pomagale Francuze pa potom i Južnovijetnamce, u njihovoj borbi protiv Vijetkonga i vojske Severnog Vijetnama.

Pogubljenje vijetkongovca Lema od strane generala Loana. Sajgon, 1. februar 1968. godine, drugi dan Tet-ofanzive u Vijetnamskom ratu. Foto: Profimedia, AFP

Ali, premda se broj američkih vojnih savetnika neprestano povećavao, to su i dalje bili samo vojni savetnici: američka vojska kao vojska nije bila prisutna na tom tlu, osim mornarice koja je vršila špijunažu i izviđanje, skupljajući obaveštajne podatke koje je potom delila sa svojim južnovijetnamskim pulenima.

Međutim, represija protiv budista u Južnom Vijetnamu (Dijem je bio katolik) izazvala je novembra 1963. godine državni udar, odobren od strane Amerikanaca, kom prilikom je Dijem ubijen. Dakle, u zoru 31. jula 1964. godine američko učešće u Vijetnamskom ratu bilo je „pozadinsko“, za ogromnu većinu sveta praktično nevidljivo, iako neskriveno.

Tog jutra dva južnovijetnamska patrolska čamca napala su jedno severnovijetnamsko ostrvo u Tonkinškom zalivu, nedaleko od američkog razarača USS „Medoks“ koji je bio u misiji. U međunarodnim vodama 2. avgusta „Medoks“ je, navodno, napadnut od strane tri severnjačka torpedna čamca sovjetske proizvodnje. „Medoks“ je pucao prvi, zvanično da ih upozori. Ovi su uzvratili mitraljeskom vatrom. Razarač je pozvao u pomoć avijaciju i jedan lovac „F-4“ je rasterao čamce; „Medoks“ je bio neoštećen, osim jednog metka koji se zabio u stub.

Narednog dana USS „Medoks“ je dobio pojačanje u vidu razarača USS „Tarner Džoj“, a Južnovijetnamci su ponovo napali severnovijetnamske položaje. U noći 4. avgusta desio se drugi incident. „Medoks“ i „Tarner Džoj“ su presretnuti, navodno, i na njih su ispaljena 22 torpeda.

Redovi 1. klase Mauro i Karter te specijalista 4. klase Vidmer. Mauro i Vidmer nose Kartera koji se pištoljem slučajno upucao u nogu. Kasnije je tvrdio da je to namerno uradio da bi bio evakuisan kako ne bi učestvovao u masakru nad vijetnamskim civilima koji je usledio u mestu Mi Laj. Foto: Wikimedia Commons/Ronald L. Haeberle/Library of Congress/U.S. Department of Defense

Predsednik Lindon Džonson je naredio bombardovanje severnovijetnamskih mornaričkih baza i skladišta, a te večeri je u televizijskom obraćanju narodu izjavio: „Agresija terorom na mirne seljane Južnog Vijetnama sada je udružena sa otvorenom agresijom protiv Sjedinjenih Američkih Država“. Tražio je kongresnu rezoluciju, koju je dobio tri dana kasnije. Dobio je, zapravo, odrešene ruke.

Amerikanci su tih dana tvrdili da su njihovi razarači bili u rutinskoj patroli u međunarodnim vodama; zapravo su bili u špijunskoj misiji u vodama Severnog Vijetnama. Takođe su tvrdili da napad nije bio ničim izazvan; nisu rekli javnosti ništa ni o napadima južnovijetnamskih snaga na severnovijetnamske položaje, sve pod budnim okom i usmeravanjima samih američkih razarača, niti su pomenuli da je „Medoks“ prvi pucao.

Konačno, drugi napad se nikada nije ni desio, jednostavno je izmišljen. Zapravo, tačnije bi bilo reći da je incident bio zabuna posade „Medoksa“ koja je pogrešno interpretirala radarske podatke i umalo napala „Tarner Džoj“, što su političari izbacili iz konačnog izveštaja kako bi imali opravdanje za pokretanje pravog rata i slanje američkih trupa u Vijetnam, kako je kasnije po svemu sudeći utvrđeno i priznato od strane samih Amerikanaca.

Mornarica kaže da je sada „jasno da severnovijetnamske mornaričke snage nisu napale ’Medoks’ i ’Tarner Džoj’ te noći“, dok jedan istoričar NSA tvrdi: „Ogroman broj podataka, da su iskorišćeni, ispričali bi priču u kojoj do napada nije došlo. Tako je bio neophodan svesni napor da bi se pokazalo da se napad desio.“ Sa svoje strane, legendarni severnovijetnamski general Vo Ngujen Đap priznavao je prvi događaj, ali je drugi uvek negirao.

(O. Š.)