NAJSLAĐI BEOGRAĐANIN IKADA: Rastužićete se kada čujete šta on to radi na slici (FOTO)

Najmlađi Beograđani pomagali su starijima na raščišćavanju svog grada nakon oslobođenja 1944. godine. Ovaj mališan je bio posebno vredan. Foto: arhiv-beograda.org

Nakon nemačkog bombardovanja Beograda o proleću 1941. godine, koje je označilo početak Aprilskog rata koji je Kraljevinu Jugoslaviju bacio u vrtlog najužasnijih događaja u novom veku, tog najstrašnijeg od svih sukoba koje je čovečanstvo imalo nesreću da vodi — Beograđani su raščišćavali ruševine svog voljenog grada.

Preporučujemo

Nakon jedanaest savezničkih bombardovanja Beograda o proleću i letu 1944. godine, koja su predstavljala krvavi početak kraja rata na prostoru naše zemlje i izlazak iz tog vrtloga najužasnijih događaja u novom veku, tog najstrašnijeg od svih sukoba koje je čovečanstvo imalo nesreću da vodi — Beograđani su raščišćavali ruševine svog voljenog grada.

Beograđani su raščišćavali ruševine svog voljenog grada i nakon oslobođenja koje je od strane trupa Crvene armije i Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije dovršeno 20. oktobra 1944. godine, praćeno povlačenjem svih nemačkih i kvislinških jedinica sa ulicama prestonice.

Bombardovanje Beograda 1941. godine. Foto: Wikimedia/German Federal Archives

U tom trenutku, vidljive su i dalje bile ne samo posledice borbi u sklopu Beogradske operacije (službeni naziv sovjetsko-jugoslovenske ofanzive te jeseni), i ne samo posledice, slobodno se može reći, divljanja angloameričkih bombardera (koji su sa tri do pet hiljada metara visine ispuštali tepih-bombe bez nekog posebnog rezona i samo u najboljoj nadi da će pogoditi postrojenja koja su želeli da sravne, što se uglavnom nije dešavalo jer su žrtve mahom bile civilne; procenjena materijalna šteta od savezničkog bombardovanja je bila skoro četiri puta veća nego od nemačkog, koja je dobrim delom bila posledica direktne pljačke od strane lokalnog stanovništva, o čemu smo jednom već pisali), nego i posledice onog inicijalnog nemačkog bombardovanja (bez obzira što su Nemci dobrim delom obnovili grad tokom okupacije) koje nas je i uvuklo u pakao (mada, ruku na srce, nas je u pakao uvukao državni udar od 27. marta).

(Digresija: Vrhovni štab NOVJ na čelu sa maršalom Titom jeste tražio bombardovanje nemačkih ciljeva u Beogradu i Srbiji, ali su to takođe još od 1942-1943. godine tražili jugoslovenska izbeglička vlada u Londonu, kao i Jugoslovenska vojska u otadžbini na čelu sa đeneralom Mihailovićem; JVuO je Saveznicima dostavila čak i spisak ciljeva u gradu čije se bombardovanje zahtevalo najviše puta — 13.)

Beograđani raščišćavaju svoj grad nakon oslobođenja 1944. godine. Foto: arhiv-beograda.org

Krajem 1944. godine, nakon što se linija fronta pomerila daleko od grada, i uvek sve dalje ka zapadu zemlje, mogli smo da se saberemo i oduzmemo: ustanovljeno je da je jedna trećina zgrada u Beogradu ili porušena ili teško oštećena, da su ogromna oštećena pretrpeli komunalni sistemi, saobraćajnice, industrija, bolnice, kulturne i naučne ustanove, škole, sve ono što grad čini gradom.

Zato je bilo od najveće važnosti da se odmah krene sa čišćenjem i obnovom. Posebna se pažnja u tom prvom trenutku obratila na vitalne komunalne, saobraćajne i elektrodistributivne pogone, a sve sa ciljem normalizacije života, pre svega civilnog.

Da bi se to postiglo, svi su morali da rade i da zasuku rukave, nije smelo biti zabušavanja. Radili su odrasli, ali su i najmlađi pomagali u skladu sa svojim mogućnostima. Ta su deca, na njihovu nesreću, odrastala u mnogo surovijim uslovima nego današnja, i za istinsko detinjstvo mnogi nisu nikada ni saznali. Zato i jeste strašno, što mnogi Srbi (drugi nas ne zanimaju, neka se o njima njihovi brinu) danas priželjkuju rat koji bi uništio neka nova detinjstva.

(O. Š.)