KRISTALNA NOĆ, PRE SAMO 79 GODINA: Početak najstrašnijeg zločina u istoriji čovečanstva - holokausta (FOTO) (VIDEO)

Međunarodni dan borbe protiv fašizma i antisemitizma obeležava se danas širom sveta, kada se prisećamo žrtava fašizma i antisemitizma. Na današnji dan 1938. godine počeo je veliki pogrom širom Nemačke poznat kao Kristalna noć, koji je bio usmeren protiv Jevreja i koji je bio prva naznaka ono što danas nazivamo holokaust.

Najbrutalnija akcija nacista, T4: Na ovom mestu su smišljali paklene torture za bolesne ljude, sve dok nisu došli do najjezivijeg scenarija (FOTO) (VIDEO)

Preporučujemo

Dana 9. novembra 1938. godine nacistička Nemačka počela je pogrom protiv jevrejskog naroda. Opljačkani su jevrejski domovi, ali i trgovine, gradovi i sela, dok su jurišnici paravojne formacije SA i građani uništili maljevima zgrade ostavivši iza sebe ulice prekrivene komadićima slomljenih prozora - odatle poreklo naziva "Kristallnacht" ili Kristalna noć.

Iako broj mrtvih u Kristalnoj noći nikad nije utvrđen, zvanični podaci su da je ubijeno 91 Jevreja, a 30.000 jevrejskih muškaraca - četvrtina svih jevrejskih muškaraca u Nemačkoj - odvedena je u koncentracione logore gde su bili mučeni mesecima, a više od 1.000 je pritom umrlo.

Kada se tome doda i broj nastradalih u koncentracionim logorima, dolazi se do broja od oko 2.000 do 2.500 direktnih i indirektnih žrtava Kristalne noći. Prirodu zločina oslikava i činjenica da su čak i neki Nemci koji nisu bili Jevreji, ubijeni samo zato što je neko smatrao da "izgledaju kao Jevreji".

Foto: Wikimedia

Opljačkano je 1.668 sinagoga, a 267 je zapaljeno. Samo u Beču je uništeno 95 sinagoga ili molitvenih domova.

Kristalnonoćni pogrom smatra se simboličkim početkom sistematskog iskorenjivanja jevrejskog naroda koji je počeo diskriminacijom i isključivanjem nemačkih Jevreja još 1933. godine i naposletku doveo do ubistva miliona jevrejskog naroda i tzv. "neprijatelja nemačke države": homoseksualaca, kriminalaca i "asocijalnih" ljudi, članova raznih religijskih zajednica, ljudi s mentalnim tegobama, političkih "prestupnika" poput komunista i socijalista, španskih republikanskih izbeglica i manjina poput Roma i Sinta i ostalih.

15.000 Jevreja poljskog porekla na današnji dan proterano iz Nemačke i iskrcano na poljskoj granici. Desničarska antisemitska poljska vlada, koja je govorila o sopstvenom "jevrejskom pitanju", odbila je da ih primi, pa je njih oko 5.000 ostalo na ničijoj zemlji.

Neposredni incijator za Kristalnu noć bio je Heršel Grinspan, nemački Jevrej koji je pobegao u Francusku. U danima nakon progona Jevreja, Grinspan je primio pismo od svoje porodice u kome su opisane užasne stvari koje su iskusili tokom deportacije. On je u znak osvete izvršio atentat na Ernsta fon Rata, sekretara nemačke ambasade u Parizu. Ubistvo fom Rata je služilo kao izgovor da se lansira divljanje protiv jevrejskog stanovništva širom Nemačke.

Foto: Wikimedia / Center for Jewish History, NYC

Progon i ekonomska šteta učinjena nemačkim Jevrejima nije stala sa pogromom, iako su njihove radnje opljačkane. Bili su takođe primorani da plate kolektivnu kaznu od 1 milijarde maraka nacističkoj vladi. Ovo predstavlja formu kolektivnog kažnjavanja, koje je kasnije zabranjeno Ženevskim konvencijama.

Kad je najavljivao nasilnu naplatu, vrhovni nacistički zvaničnik, Herman Gering koji se još ranije zalagao za mere protiv Jevreja, omaškom je opisao teške uslove kojima su bili izloženi Jevreji nakon Kristalne noći:

- Nemačko jevrejstvo će kao kaznu za njihove gnusne zločine, itd. moraju da daju doprinos od jedne milijarde maraka. Svinja neće počiniti novo ubistvo. Uzgred, moram primetiti da ja ne bih voleo da budem Jevrejin u Nemačkoj.

Ova noć je uvela novu fazu u antisemitskim aktivnostima nacističke partije i državnih aparata, vodeći do deportacija, i konačno istrebljenja većine Jevreja koji su živeli u Nemačkoj. Mada je u to vreme malo ljudi to znalo, pogrom Kristalne noći je bio prvi korak u sistematskom progonu i masovnim ubistvima Jevreja širom Evrope u onome šta će postati poznato kao holokaust.

Foto: Wikimedia / Center for Jewish History, NYC

KONTROVERZE OKO NAZIVA

Ime ovog događaja je unekoliko kontroverzno. Nazivan je imenom Kristallnacht (nem. Kristalna noć) od strane mnogih ljudi zbog polomljenih izloga prodavnica čiji su vlasnici mahom bili Jevreji. Načelno postoje dva objašnjenja za ovaj termin.

Dr Valter H. Pele, istoričar specijalizovan za modernu Nemačku, tvrdio je da direktan prevod nije prihvatljiv jer je njegova originalna namera bila da cinično propagira nasilje kao nešto metaforički "sjajno i blistavo" za Nemačku.

U terminu Reichskristallnacht, prefiks "Reichs-" je prisvojni pridev imenice "Rajh", što znači "carstvo". Obe forme ove reči su široko korišćene u nemačkoj vladinoj propagandi tokom nacističkog perioda, i u ovom slučaju bi se istaklo kako se radi o događaju od značaja za celu naciju, a ne samo o skupu lokalnih događaja, čiji se značaj ograničava na te zajednice.

Foto: Wikimedia

Mnogo verovatnije ali zaboravljeno poreklo reči "Kristallnacht" nije u nemačkoj propagandi, nego u razgovorima običnih ljudi, pogotovo u Berlinu. Svesni činjenice da su mnogo ozbiljniji zločini nego što je razbijanje izloga počinjeni, ljudi su skovali ovaj eufemističan naziv jer su se bojali represije nacističkog državnog aparata ako bi nazvali stvari pravim imenom.

Mnogim ljudima je bilo jasno da novembarski pogromi nisu bili izlivi "spontanog gneva nemačkog naroda" kao što je nacistička propaganda pokušavala da predstavi, već državno-organizovan i izvršen čin terora. Ovo objašnjava prefiks Reichs- (imperijalni), koji su ljudi koristili i u drugim kontekstima da ismeju i kritikuju aspekte nacističke diktature. Značenje (Reichs-)Kristallnacht kao termina koji kritikuje i optužuje nacističko rukovodstvo je bio u velikoj meri zaboravljen.

Danas se u Nemačkoj uglavnom koristi izraz Pogromnacht ("noć pogroma"), što oslikava konsenzus da je "Kristallnacht" isuviše eufemističan izraz.

Foto: Wikimedia

Pogledajte video:

(Telegraf.rs / Wikipedia)