PRVI BALKANSKI POTURICA: Osmanlije nisu bile ni prešle Helespont, a ovaj tip je već znao kuda vetar duva (FOTO)

Foto: Profimedia, Mary Evans Picture Librar

Rodio se pod imenom Mihailo Kozes, negde u drugoj polovini XIII stoleća, u Romejskom carstvu, verovatno na teritoriji Male Azije gde je i delovao celog života.

Preporučujemo

U jednom trenutku napredovao je do nameštenja romejskog upravnika pokrajine Hirmenkije, pa je držao utvrđenje u podnožju planine koja se danas zove Uludag a koja se od davnina nazivala Mizijski Olimp; nalazi se to na samom severozapadu Anadolije, blizu Troje i Dardanela.

Bio je vođa lokalnih Grka, budući sam Grk, ali je održavao prisne prijateljske veze sa Osman-gazijem i njegovim narodom.

Osman-gazi (ar. sveti ratnik), ili Osman-beg (tur. vođa), utemeljitelj svoje dinastije i Osmanlijske imperije, smatrao je sa svoje strane Mihaila za prijatelja, posebno što mu je ovaj pomagao tokom ratova sa suparničkim turskim begovima, što ga je mudro savetovao i što je često preuzimao na sebe poklisarske poslove.

Osman, tvorac Osmanlijskog carstva, poziva gazije na sveti rat. Foto: Wikimedia Commons/Culver Pictures

"San pakleni okruni Osmana, darova mu lunu kâ jabuku", kaže Njegoš u "Gorskom vijencu" opisujući san Osman-gazija u kojem mu je Alah obećao čitav svet, njemu i njegovim potomcima.

E pa, i Mihailo Kozes je usnio san, samo što je njega njegov ubedio da postane musliman, da postane Koze Mihal Abdulah (ime koje su preobraćenici često uzimali, a koje na arapskom znači "sluga Božiji") i da se stavi potpuno u službu Osman-bega kao njegov "noker" ("drug" na mongolskom jeziku sa značenjem ratnog druga; nokeri su bili uži krug oko vođe kog su sledili, a koji je bio dužan da brine o njihovom materijalnom blagostanju; nešto vrlo slično dotračkim krvorodnicima u "Pesmi leda i vatre", to jest "Igri prestola").

Po drugoj i daleko dosadnijoj verziji, Mihailo Kozes je prešao u islam zato što je Osman-gazi na njega ostvario veliki uticaj, izazivao divljenje i bratsku ljubav. Bilo kako bilo, desilo se to u periodu između 1304-1313. godine: koje tačno, ne zna se zbog nedostatka pisanih svedočanstava.

Osmanlijski posedi za života emira Osmana. Tamnocrveno: ono što je nasledio od oca. Svetlocrveno: ono što je predao sinu Orhanu. Foto: Wikimedia Commons/DragonTiger23

Tako je on bio prvi značajni hrišćanski prebeg koji je postao osmanlijski podanik i poturica, a odigraće jako važnu ulogu u stvaranja osmanlijske države. Do kraja života Osman-begovog držao je važne pozicije na njegovom dvoru služeći kao savetnik i poklisar, a kada mu je prijatelj preminuo — i na dvoru sina mu i naslednika Orhan-bega.

Barem do osvajanja Burse 1326. godine kada se, na neki način, penzioniše. Zapravo, prestaje da se pominje u zapisima, i umire oko 1340. godine. Ne zna se gde je sahranjen.

Njegovi potomci su nosili prezime Mihaloglu i bili jako uticajni u Osmanlijskom carstvu tokom XV i XVI stoleća. Mehmed-beg Mihaloglu je tako bio važan igrač tokom Otomanskog interregnuma nakon Bitke kod Angore 1402. godine i tokom ranog sultanovanja Murata II.

Njegov sin Hizir-beg bio je istaknuti vojni zapovednik pod Mehmedom II, kao i praunuci Ali-beg, Iskender-beg i Bali-beg. U nekom trenutku ova familija počinje da propada, verovatno sredinom XVI veka pošto Ahmed Mihaloglu biva poslednji koji nosi naslednu titulu "zapovednika akindžija".

Orhan, otac sultana Murata. Foto: Wikimedia Commons/eglen-ve-kop.blogspot.co

Jedan od potomaka Koze-Mihala je i Gazi Mihal-beg koji je u Jedrenu 1422. godine sagradio džamiju u kojoj je sahranjen i u kojoj se i danas nalazi njegova grobnica, premda je sama bogomolja u ruševinama; takođe je u okviru istog kompleksa sagradio imaret (javnu kuhinju) i hamam.

Porodica Mihaloglu je jedna od četiri najvažnije iz ranog perioda Osmanske imperije, smatrao je nemački otomanista Franc Babinger.

Pored njih, tu su bile familije Evrenosoglu (takođe poturčeni maloazijski Grci), Turahanoglu (poturčeni hrišćani ali neidentifikovanog porekla) te Malkočoglu (vlastelinska porodica Srba dobrovoljno poturčena odmah nakon Maričke bitke; na srpskom njihovo prezime glasi Malković; najpoznatiji od svih Malkovića bio je zapovednik gazija Bali-beg, posebno popularizovan u turskoj seriji "Sulejman Veličanstveni").

(O. Š.)