Zašto je najpoznatija berlinska crkva koju zovu SRCEM BERLINA već 74 godine u ruševinama (FOTO)

Spomen-crkva cara Vilhelma — poznatija jednostavno kao Spomen-crkva ili pod nadimcima "Karmin i pufna" i "Okrnjeni zub" — berlinska je protestantska crkva koja se nalazi na Kurfirštendamu, na trgu Brajtšajdplac.

Prvobitna crkva sagrađena je tokom poslednje decenije XIX stoleća, a njeno je podizanje naložio nemački car Vilhelm II u čast svoga dede, Vilhelma I.

Spomen-crkva cara Vilhelma u Berlinu, početkom XX veka. Foto: Wikimedia Commons/United States Library of Congress

Arhitekta Franc Švehten zamislio je svetinju u neoromanskom stilu, po ugledu na srednjevekovni Bonski minster, sa fasadom od tufa; zidni mozaik je prekrivao 2.740 kvadratnih metara, toranj je bio visok 113 metara a u brod je moglo da stane preko 2.000 vernika.

Tako je bilo do kobnog 23. septembra 1943. godine, kada je crkva strašno stradala u savezničkom bombardovanju, mada ne bez nade u obnovu. Međutim, 1947. godine odlučeno je da se sagradi nova crkva, ali se narednih desetak godina debatovalo na koji bi se to način trebalo izvesti.

Bombardovana Spomen-crkva cara Vilhelma u Berlinu, na dan 7. jula 1945. godine, tačno četiri godine nakon početka ustanka u Srbiji. Foto: Wikimedia Commons/Imperial War Museums

Pobednik na konkursu, Egon Ajerman, predložio je da se stara crkva u potpunosti sruši da bi se na njenom mestu podigla nova građevina, ali su se Zapadni Berlinci digli na noge: išli su toliko daleko da su govorili da je urušena svetinja "srce Berlina". Zbog toga je ovaj arhitekta promenio plan i sačuvao toranj, ali srušio sve ostalo.

Nova crkva koja okružuje ostatak stare sastoji se iz četiri dela, i vrlo je moderna struktura sa tornjem visokim 53,5 metara na čijem se vrhu nalazi pozlaćena sfera iznad koje je pozlaćeni krst; u tornju je šest bronzanih zvona salivenih od francuskih topova iz Franko-pruskog rata 1870-1871. godine.

Ostaci tornja originalne Spomen-crkve cara Vilhelma u Berlinu. Pored njega je novi toranj. Foto: Wikimedia Commons/Null8fuffzehn

Konstrukcija je od čelika, a zidovi su kao saće betona i stakla. Njega je dizajnirao Gabrijel Loar; dominira plava boja, ali postoji i crvena, zelena i žuta, zbog čega crkva i nosi onaj nadimak "Karmin i pufna". Stara kupola je ta koju zovu "Okrnjeni zub".

U novu crkvu može da stane oko hiljadu vernika. Na severoistočnoj strani nalaze se tri umetnička dela. Prvo je tu spomen-ploča u čast protestantskih mučenika koji su ubijeni zbog svoje vere od strane nacističkog režima, u koju je integrisan španski drveni krst iz XIII veka.

Oltar unutar nove Spomen-crkve cara Vilhelma u Berlinu. Foto: Wikimedia Commons/Johann H. Addicks

Odmah pored je originalna "Staljingradska Madona", crtež nemačkog vojnika Kurta Rojbera nastao na ledeni Božić 1942. godine pod blokadom Crvene armije, a koji simboliše nadu i pomirenje (njene kopije se nalaze u Volgogradu i Koventriju).

Treće umetničko delo je ikona Bogorodice iz Volgograda, a treba pomenuti i krst saliven od eksera iz Koventrijske katedrale koja je stradala u nemačkom bombardovanju tokom Drugog svetskog rata.

Sve to simboliše pomirenje tri naroda, nemačkog, ruskog i engleskog, u hrišćanskom duhu. A zašto je, na kraju, toranj sačuvan kao ruševina? Da nas zauvek podseća na užase rata. Koliko mu to polazi za rukom, nije na nama da sudimo.

(O. Š.)