Jedan SRBIN je autor najmoćnijeg spomenika na svetu koji slavi bitku-prekretnicu Drugog svetskog rata (FOTO)

Statua "Mati Rodina zove!" na Mamajevom Kurganu u Volgogradu slavi sovjetsku pobedu u Staljingradskoj bici, a delo je autora Jevgenija Vučetića, čoveka srpskog porekla. Foto: Wikimedia Commons/volganet.ru

"Mati Rodina zove!" (rus. Родина-мать зовёт!) je naziv statue koja se nalazi u Volgogradu, na Mamajevom Kurganu koji je tokom rata na vojnim kartama bio obeležen kao Kota 102.0 i koji je bio poprište žestokih borbi između Vermahta i Crvene armije budući da se nadnosi nad gradom.

Preporučujemo

Kojim gradom? Staljingradom, naravno, kako se ovo mesto zvalo tokom titanskih bitaka na Istočnom frontu, i posebno same Staljingradske bitke koja se smatra prekretnicom čitavog tog globalnog konflikta.

Statua je inspirisana antičkom grčkom skulpturom "Krilata Pobeda" odnosno "Nika Samotračka", ali je modelovana po ugledu na jednu lokalnu ženu, Valentinu Izotovu. Sa inženjerske tačke gledišta, u pitanje je izuzetno složena struktura zbog položaja u kome se nalazi, sa visoko podignutim mačem u desnoj ruci i raširenoj levoj koja zove svoje sinove da je brane.

Od vrha mača do postolja visoka je 85 metara; sama figura visi 52 metra, dok je mač dugačak 33. To je čini najvišom statuom u Evropi, trećom u svetu, i najvećom statuom žene na svetu ako se ne računa postolje do koga vodi 200 stepenika koji simbolizuju 200 dana Staljingradske bitke. Šuplja betonska figura skupa sa mačem od nerđajućeg čelika i ostalim metalnim elementima teži skoro osam hiljada tona.

Memorijalni kompleks na Mamajevom Kurganu u Volgogradu sa statuom "Mati Rodina zove!" u pozadini, delom Jevgenija Vučetića, sovjetskog umetnika srpskog porekla. Foto: Wikipedia/Mariluna

Statua je deo memorijalnog kompleksa u okviru koga se nalazi i "Večna vatra" kao i grob Vasilija Čujkova, zapovednika sovjetskih snaga u Bici za Staljingrad i prvog maršala Sovjetskog Saveza koji je sahranjen van Moskve; takođe, od 2006. godine tu je i grob legendarnog crvenoarmejskog snajperiste Vasilija Zajceva.

Dok je zahtevni inženjerski deo posla obavio genijalni Nikolaj Nikitin, malo je poznato da je umetnički autor ovog spektakularnog spomenika istaknuti sovjetski vajar Jevgenij Vučetić, čovek srpskog porekla.

Vučetić (1908-1974) je rođen u Jekaterinoslavu, današnjem ukrajinskom gradu Dnjepru, kao sin Srbina Viktora Vučetića (koji je u Ruskom građanskom ratu izgleda bio belogardejac) i Ane Andrejevne Stjuart, žene rusko-francuskog porekla.

Bio je istaknuti predstavnik socijalističkog realizma i dobitnik brojnih priznanja među kojima se posebno ističu Lenjinova nagrada koju je dobio 1970. godine te Staljinova nagrada koju je dobio čak pet puta uzastopno, od 1946. do 1950. godine.

"Mačeve u plugove" ispred sedišta Ujedinjenih nacija u Njujorku. Statua je to sovjetskog umetnika Jevgenija Vučetića, čoveka srpskog porekla. Foto: Wikimedia Commons/Neptuul

Takođe je bio dobitnik Ordena Lenjina (dvaput) i nosilac Ordena Otadžbinskog rata 2. stepena, a proglašen je i Herojem socijalističkog rada te Narodnim umetnikom SSSR-a.

Pored "Mati Rodina zove!" u Staljingradu (rodina je ženska varijanta naše reči otadžbina), od monumentalnih radova se ističu i sovjetski "Spomenik vojniku oslobodiocu" u parku Treptover u južnom Berlinu, nekoliko statua "Mačeve u plugove" (koje prikazuju koncept raskivanja oružja i njihovog pretvaranja u mirnodopska oruđa) od kojih je jedna i u kolekciji Ujedinjenih nacija u Njujorku, te "Gvozdeni Feliks", skulptura Feliksa Dzeržinskog koja se decenijama nalazila na trgu Lubjanka ispred zgrade KGB-a. Naravno, to je samo kap u moru onoga što je radio.

Inače, pre osam godina pojavila se vest da je skulptura "Mati Rodina zove!" počela da se pomera zbog podzemnih voda ispod brda na kome se nalazi, što je problem budući da statua nije pričvršćena za postolje i da se drži samo zahvaljujući svojoj težini. Za 2017. je planiran početak restauracije koja će potrajati godinu i po dana.

(O. Š.)