General koji je osvetlio obraz srpskog naroda čak i u ratu koji se neslavno završio

17. januara 2025. godine navršilo se punih 190 godina od rođenja generala Đorđa "Đure" Horvatovića. General Horvatović je rođen u Novoj Gradišci. Poticao je iz ličke oficirske porodice. Njegov otac ga je nakon završene realke u Mitrovici poslao u kadetsku školu u Gracu. Po završetku kadetske škole službovao je kao oficir austrijske vojske u Italiji, Vlaškoj, Galiciji i Beču. Iz austrijske vojske u činu poručnika, prešao je u srpsku vojsku u Beogradu 1862. godine. Po prelasku u Beograd postavljen je za kapetana na čelo "Dobrovoljačkog kora".

U Prvom srpsko-turskom ratu 1876-1877. je kao potpukovnik komandovao Knjaževačkom vojskom, a potom ga je general Mihail Černajev unapredio u čin pukovnika. Horvatović tada preuzima komandu nad 4. korpusom, sa kojim je u boju kod Šumatovca napao desno krilo turske vojske i doprineo pobedi srpske vojske. Đuro Horvatović je bio jedan od prvih pomagača generala Černjajeva, a general je u Horvatoviću gledao praktičnoga i marljivoga vojvodu i oficira vrednog svake pohvale.

U Drugom srpsko-turskom ratu 1877-1878. godine Horvatović je komandovao Timočkim korom, s kojim je 1877. godine zauzeo Belu Palanku, a potom četiri dana kasnije i Pirot. U periodu od 1881-1885. godine bio je poslanik u Petrogradu, a zatim komandant aktivne vojske i njen ministar 1886—1887. godine.

Pukovnik Đuro Horvatović, kao komandant Knjaževačke brigade, posebno je slavljen nakon završetka Prvog srpsko – turskog rata i pored toga što srpska vojska nije imala uspeha u tom ratu. Podvig i otpor koji je Horvatović pružio Ejub paši na Tresibabi, jula 1876. godine, pred Aleksincom i Šumatovcem, uzdigao ga je u slavu. Ta njegova pobeda "spasila je čast srpskom imenu i oružju".

Pesnik i slikar Đura Jakšić je svom prijatelju Đuri Horvatoviću posvetio pesmu Spomen Đuri Horvatoviću i njegovim junacima na Tresibabi, kompozitor Josif Marinković je komponovao Horvatovićev marš, a slikar Steva Todorović koji je bio pod Horvatovićevom komandom, po povratku u Beograd izradio je njegov portret. Vajar Petar Ubavkić je uradio Horvatovićev portret u gipsu koji se i danas čuva u Narodnom muzeju u Beogradu. Decenijama je slava Horvatovićevog podviga i pobede osvetljavala čast srpskog roda i činila ga ponosnim. Pesnik Vojislav J. Ilić Mlađi ponovo je podsetio na slavu Đure Horvatovića stihovima pesme Nad grobom vojvode Mišića koju je pročitao pred spuštanje kovčega vojvode Živojina Mišića u grob:

Raširenih ruku, pokojnici davni,

Sad čekaju na te, na vratima groba:

Binički i Đuro Horvatović slavni,

Kirijev i Katić i Putnika oba !

Đura Horvatović je preminuo u Beogradu 28. februara 1895. godine i sahranjen je na Novom groblju u parceli broj 8 u grobnici 2 reda. Grobnica ograđena metalnom ogradom je bila obeležena skromnom spomen – pločom crne boje na postolju od belog kamena. Dostojanstvena grobnica iako obeležena skromnim nadgrobnim obeležjem pedeset godina kasnije dobila je nove stanovnike, a posmrtni ostaci slavnog, zaboravljenog, generala Đure Horvatovića preneti su u udaljenu parcelu 73 na Novom groblju u obično grobno mesto. Novo grobno mesto ostalo je bez obeležja, samo obična humka, bez krsta i bilo kakvog obeležja koje bi ukazivalo da se radi o grobu generala i ministra, koji je osvetlio obraz srpskog naroda čak i u ratu koji se neslavno završio.

(Telegraf.rs/PR)