Krista Đorđević - Dvorska dama na dvoru Karađorđevića, komunistički ilegalac, čuvarka Titovog zlata

Znameniti ljudi, posebno oni koje je pored profesionalnih sposobnosti, krasilo i dobročinstvo, najčešće se najlakše zaboravljaju, skoro kao da time ne želimo da narušimo naš duševni mir i učinimo nešto više od onog što činimo samo za nas same i nama najbliže. Među tim ljudima koji su nesebično pomagali druge celog svog životnog veka nalazi se danas malo poznati bračni par Krista i Đurica Đorđević. Interes za Kristu nedavno je podstaknut likom misteriozne beogradske dame iz serije "Senke nad Balkanom", koji je oblikovan po ugledu na Kristu Đorđević.

Kristina Krista Đorđević rođena je 1892. godine u Zagrebu, od oca Svetislava Šumanovića doktora pravnih nauka, advokata i političara i majke Katarine, koja je preminula kada je Kristi bilo tri godine. Otac joj je bio poreklom iz Šida, a njegov sinovac je bio čuveni slikar Sava Šumanović. Školovala se u austrijskim internatima i studirala jezike u Beču.

Supruga Đuricu Đorđevića, lekara specijalistu, kasnije profesora Medicinskog fakulteta u Beogradu, inače Srbina iz Hrvatske, poreklom iz Grubišinog Polja upoznala je u Zagrebu. Venčali su se nakon završetka Prvog svetskog rata, kada i prelaze u Beograd. Nisu imali svoje dece tako da su bili dobrotvori siromašnih studenata, ali i pokrovitelji mnogih talentovanih umetnika, među kojima se posebno izdvojio vajar Sreten Stojanović.

U kući Đurice i Kriste okupljali su se brojni umetnici: slikari Milo Milunović, Jovan Bijelić, Sava Šumanović, Ignjat Job, kompozitori Petar Konjović, Kosta Manojlović, Miloje Milojević, književnici Miloš Crnjanski, Tin Ujević, Branislav Nušić, Milan Rakić, vajari Lojze Dolinar, Toma Rosandić, Sreten Stojanović i drugi.

Krista je nakon smrti supruga nastavila da pomaže umetnike i siromašne studente, polako prihvatajući nove revolucionarne – komunističke ideje. Po nalogu partije je tokom 1940. godine nekoliko puta je odlazila je u Pariz i tamo prenosila partijski novac. Tito je 1941. godine Kristi dao na čuvanje dao veću količinu zlatnika koje je dobio od Kominterne. Ovi zlatnici, stradali su u bombardovanju Beograda, da bi ih posle rata Krista pronašla pretvorene u grumen zlata pomešan s malterom i ugljenisan. Grumen zlata je vratila Titu.

Nakon bombardovanja Beograda, iz straha od odmazde zbog svojih veza sa komunistima prešla je unutrašnjost Srbije, odakle je nastavila da održava veze sa članovima Komiteta. Kraće vreme je ponovo boravila u Beogradu, a pri kraju rata prebačena je na oslobođenu teritoriju 1944. godine. Krajem oktobra 1944. vratila se u oslobođeni Beograd. Bila je prva predsednica Antifašističkog fronta žena Srbije, predstavnik u socijalnom komitetu Ujedinjenih Nacija, predsednica Crvenog krsta Srbije i na kraju načelnica Saveznog komiteta za kulturne veze sa inostranstvom. Bila je osnivač i prvi predsednik Društva prijatelja Narodnog muzeja u Beogradu, kome je 1973. godine poklonila sve slike svog brata od strica Save Šumanovića, kao i druga umetnička dela iz svog doma.

U penzionerskim danima ostala je u bliskom kontaktu sa Josipom Brozom Titom, koji joj je svake Nove godine slao korpu južnog voća iz svog vrta na Brionima. Preminula je 1981. godine u Beogradu i sahranjena je pored svog supruga Đurice na Novom groblju. Beli mermerni nadgrobni spomenik u stvari predstavlja uzdignutu horizontalno položenu ploču sa reljefom u kojem je prikazana simbolička predstava devojke na kolenima, spuštene glave, sa rukama ispruženim prema brodu koji odlazi morem – simbol velike tuge i opraštanja sa dušom koja odlazi na večni put. Autor reljefa je priznati vajar Sreten Stojanović, jedan od talentovanih mladih umetnika čiji su pokrovitelji bili Krista i Đurica Đorđević, a kasnije i njihov veliki prijatelj.

(Telegraf.rs/PR)