Ovo je jedna jedina bitka koja se vodila na američkom tlu u poslednjih 100 godina! (FOTO)

Američke trupe tokom Bitke za Atu, jedine koja se tokom Drugog svetskog rata vodila na teritoriji ove zemlje. Foto: Wikimedia Commons/United States Library of Congress

Preporučujemo

Bitka za Atu se vodila između 11-29. maja 1943. godine između američke vojske potpomognute kanadskim trupama sa jedne strane, i japanske vojske sa druge. Atu je ostrvo koje se tada nalazilo u sastavu Teritorije Aljaske, danas u okviru iste teritorije koja je u međuvremenu dobila status savezne države.

U pitanju je jedina koja se vodila na teritoriji Amerike nakon okončanja ratova protiv Indijanaca, jedina bitka koja se tokom Drugog svetskog rata vodila na američkom tlu i jedina koja se između Amerike i Japana vodila u arktičkim uslovima.

Strateška važnost Aljaske je oduvek bila jasna: američki general Bili Mičel još je 1935. godine rekao Kongresu da "ko god drži Aljasku drži i svet" te da je to "najvažnija strateška tačka na planeti".

Japanci su došli do sličnog zaključka zbog čega su 7. juna 1942. godine, šest meseci nakon napada na Perl Harbur, trupe 301. nezavisnog pešadijskog bataljona japanske Severne armije okupirale Aleutska ostrva, tačnije ostrvo Atu i ostrvo Kiska.

U pitanju su ostrva koja su istovremeno i na zapadnoj i na istočnoj Zemljinoj hemisferi. Američki planeri su shvatili da bi Japanci sada mogli da iskoriste ovu poziciju za bombardovanje Zapadne obale njihovog glavnog kopna.

Artiljerijska vežba japanskih vojnika na ostrvu Atu koje se nalazi u sklopu Aljaske, tokom prve polovine 1943. godine. Foto: Wikimedia Commons/US Army/Cla68

Američke trupe iz 7. pešadijske divizije pod komandom general-majora Alberta Brauna iskrcale su se na ostrva 11. maja 1943. godine i napale japanske trupe pod komandom pukovnika Jasuja Jamasakija. Nakon dve nedelje žestokih borbi u ledenim uslovima i ogromnog broja žrtava koje su obe strane pretrpele, Japanci su saterani u jedan džep.

Već 21-22. maja velika japanska flota u Tokijskom zalivu - sastavljena od četiri nosača aviona, tri bojna broda, sedam krstarica i jedanaest razarača - počela je sa pripremama da se krene put Atua i spreči američko zauzimanje ostrva, što se može videti iz ratnog dnevnika Carske flote; međutim, pre nego što su krenuli, Atu je, kao što ćemo videti, pao.

29. maja, bez ikakve nade da će pomoć doći, Jamasaki je poveo svoje trupe u poslednji samoubilački juriš. Juriš je potpuno iznenadio Amerikance i umalo nije ispao ne-samoubilački; prva linija je pukla i američki vojnici su morali da se bore prsa u prsa sa japanskim suparnicima. Na kraju su svi skoro svi Japanci ipak stradali, upravo zbog okolnosti juriša i činjenice da niko nije hteo da se preda.

Iskrcavanje američke vojske na plažu Zaliva masakra na ostrvu Atu maja 1943. godine. Foto: Wikimedia Commons/US Naval Historical Center

Tako je Bitka za Atu završena, mada su grupice nepokornih Japanaca sve do početka jula pružale mestimični otpor diljem ostrva. Tokom 19 dana bitke stradalo je 549 američkih vojnika dok je preko 1.000 ranjeno; među Japancima je bilo 2.850 mrtvih i ranjenih, a samo se 29 ljudi predalo.

Japanci su nakon toga tajno evakuisali svoj garnizon sa ostrva Kiska, i 28. jula njihova okupacija ovih ostrva se završila.

Ovaj poraz, skupa sa pogibijom admirala Isorokua Jamamota koji je stradao u američkom vazdušnom napadu, imali su demorališući efekat na japansku Vrhovnu komandu. Ne može se reći da je gubitak ovih ostrva imao odlučujuću ulogu za ishod rata na Pacifiku, ali svakako nije pomogao Japancima.

(O. Š.)