ŠTA ZNAČI REČ AMIN? Vernici je neprestano koriste, a većina se nikada ne zapita o smislu onoga što izgovara

Amin je deklaracija potvrde nečega koja se može naći u Hebrejskoj Bibliji, i koja znači "neka bude, vaistinu, bez sumnje, nesporno". Jedna je od retkih hebrejskih reči koja je u liturgiju hrišćanske Crkve ušla u neizmenjenom obliku zbog svoje vanredne svetosti: to ne treba da čudi pošto se u Jevanđelju po Mateju stavlja u usta Spasitelja dvadeset i osam puta, a u Jevanđelju po Jovanu dvadeset i šest.

Preporučujemo

Etimološki, dolazi od hebrejskog glagola "aman" što se prevodi kao "osnažiti, potvrditi". Međutim, koren ove reči je opštesemitski i može se naći i u aramejskom jeziku kojim je govorio i na kojem je propovedao i sam Isus Hrist.

Reč amin je iz judaizma ušla u grčki jezik rane Crkve, a iz grčkog u latinski iz kojeg se zatim rasejala po Zapadnoj Evropi. Ovde treba reći jednu važnu stvar: latinski je bio zvanični jezik Istočnorimskog carstva sve do 610. godine, ali tokom cele istorije ujedinjenog Rimskog carstva i kasnije grčki je bio jezik kulture i filozofije, pa samim tim i religije.

Na pitanje da li je reč "amin" među Srbe došla iz grčkog ili latinskog, nije lako odgovoriti. Na prvi pogled, rekli bismo da je stiglo preko grčkog jer mislimo da smo hrišćanstvo primili iz Carigrada zbog Nemanjića.

Pravoslavni hrišćani u Vitlejemu za Badnje veče. Foto: Profimedia/AFP

Istina je da smo hrišćanstvo primili mnogo pre epohe Nemanjića, da postoji pečat srpskog kneza Strojimira iz sredine IX veka sa patrijaršijskim krstom na sebi koji o tome ubedljivo svedoči, kao i da je cela teritorija čak i savremene Srbije bila po jurisdikcijom Rima sve do 740. godine kada je romejski vasilevs Lav III oduzeo Balkan od Rima zato što se papa rimski suprotstavio ikonoboračkoj jeresi koju je vizantijski car podržavao.

ZAMALO DA SRBI BUDU KATOLICI: Nebitan događaj iz 740. godine promenio tok naše istorije (FOTO)

Prvi srpski kralj, dukljanski Mihailo I Vojisavljević iz XI veka, bio je kršten i pripadao je Latinskoj crkvi, kao uostalom i Stefan Nemanja dok ga Grci nisu pokrstili (termini "katoličko" i "pravoslavno" nisu bili polarizovani kao danas da bismo mogli da ih iskoristimo). Tako da ne možemo pouzdano reći da li je preko Grka ili preko Latina reč "amin" došla među Srbe jer ne možemo pouzdano da kažemo od koga smo tačno primili hrišćanstvo. Uostalom, to i nije od preterane važnosti, važno je da smo danas pravoslavni hrišćani.

Vernici na Bozićnoj liturgiji u Sabornoj crkvi u Beogradu. Foto: Tanjug/Oksana Toskić

No, da se vratimo na AMIN. Gramatičari smatraju da je suglasnički koren ove reči "amn" (jer "alef" ima funkciju suglasnika u morfologiji hebrejskog) i da taj koren znači "biti čvrst, potvrditi, pouzdano, verno, imati veru, verovati".

Arapi imaju reč "amana" koja ima isto značenje i koja se pretvara u "amin" na isti način kao u hebrejskom. Muslimani reč "amin" koriste isto kao i Jevreji i hrišćani: kada završavaju molitvu.

Foto: Tanjug/Dimitrije Nikolić

Mnogi pobornici teozofije, afrocentričnih istorijskih teorija i ezoteričnog hrišćanstva smatraju da je reč "amin" povezana sa egipatskim bogom Amonom koji se ponekad naziva Amen.

U jednom trenutku Amon se stopio sa bogom sunca Ra pa je postao Amon-Ra; bio je u toj formi kralj bogova i najvažnije egipatsko božanstvo, transcendentalno, samostvoreno i van konkurencije, zaštitnik siromašnih i centralno biće što se tiče lične pobožnosti. Toliko je to daleko otišlo da je egipatska religija u jednom trenutku postala praktično monoteistička, jer su svi ostali bogovi bili tretirani kao Amonove manifestacije.

Uglavnom, im ih i koji misle da "amin" deli isti koren sa sanskrtskom rečju "aum" odnosno "om", ali kao i slučaju hipoteza oko boga Amona to nije naučno potkrepljeno i verovatno nije istina.

(K. H.)