ŠOKANTNO! USTAŠA JE SRPSKA REČ! Srbi su bili ustaše vekovima pre Hrvata (FOTO)

Petar I Karađorđević učestvovao je u Nevesinjskom ustanku pod pseudonimom Petar Mrkonjić. Foto: Wikimedia Commons/Bogunovic

Preporučujemo

Kada Srbin želi da uvredi Hrvata, nazove ga ustašom (naravno, ako taj Hrvat nije ustaša, pošto ako jeste onda nije uvreda). Kada Hrvat duboko zaglibi u nacionalističko onanisanje, onda se diči svojim ustaštvom. U post-ratovskoj svesti, ustaša je hrvatska reč i samo Hrvat može biti ustaša (mada velika većina Hrvata to nisu, da bi bio ustaša taj etnički uslov moraš da ispuniš).

Problem sa tom konstrukcijom je što ona ne odgovara etimološkim i istorijskim činjenicama. Ustaša je reč koja dolazi od glagola "ustati", i sinonim je za reč "ustanik". Šta više, ustanik bi mogla da bude novija reč, budući da je navodno još Vuk Karadžić srpske ustanike s početka XIX stoleća nazivao i ustašama.

Nema nikakve sumnje da je to bila glavna reč koja se odnosila na srpske ustanike u Bosni i Hercegovini tokom pobune protiv Osmanlijskog carstva 1875-78. godine.

Niti su oni sebe zvali ustanicima, niti su ih Srbi iz okolnih zemalja tako zvali. Oni su bili ustaše koje su dizale "ustaške barjake".

"Dnevni zapisi jednog ustaša o bosansko-hercegovačkom ustanku 1875-1876. godine", knjiga koju je napisao kralj Petar I Karađorđević. Da, dobro ste pročitali, Srbi su nekada koristili reč ustaša za ustanika. Foto: cro-eu.com

Kako to znamo? Kralj Petar I Karađorđević je u Nevesinjskoj pušci učestvovao pod nom d'gerom Petar Mrkonjić, da bi sakrio svoj identitet od obrenovićevskih agenata (Mrkonjić Grad nosi ime po tom njegovom pseudonimu). Nakon što se ustanak završio naš je monarh objavio knjigu pod nazivom "Dnevni zapisi jednog ustaša o bosansko-hercegovačkom ustanku 1875-1876. godine".

Istovremeno s tim, Valtazar Bogišić (srpski istoričar prava, ministar pravde Crne Gore, član Ujedinjene omladine srpske) napisao je "Nacrt zakona za hercegovačke ustaše" kojim je pokušao da predloži ustrojstvo tog po svemu revolucionarnog antiosmanlijskog pokreta Srba preko Drine. Bio je to svojevrsni ustav ondašnjih srpskih "ustaša" u Hercegovini.

Tu se priča ne završava. Nevesinjski ustanak izazvao je ratove Srbije i Crne Gore sa Turskom (kasnije se uplela i Ruska imperija, iz čega je Bugarska oslobođena). Tokom tih ratova, istoričar Miloš Milojević osniva dobrovoljačke jedinice koje nose čudesne nazive. Čudesne iz ove perspektive.

Valtazar Bogišić, ministar pravde Crne Gore i član Ujedinjene omladine srpske, na slici Vlaha Bukovca iz 1892. godine. Foto: Wikimedia Commons/artpaintingartist.org

Naime, u pitanju su Moravsko-dobričko-dobrovoljački ustaški kor, Dobrovoljačko-ustaški raško-ibarski kor i Deževsko-ibarsko-ustaški kor. Ove paravojne formacije oslobodile su čak četiri stotine srpskih sela tih godina, i navodno se nikada nisu povukli sa bojišta.

E sad, možda je "ustaša" i hrvatska reč, možda je istinski srpsko-hrvatska, kao i mnoge druge, ali prvo pouzdano korišćenje te reči u Hrvata odigralo se 1929. godine formiranjem organizacije "Ustaša – Hrvatski revolucionarni pokret".

Uglavnom, danas zvuči perverzno nazvati kralja Petra I - ustašom. A ipak, on je sebe upravo tako zvao.

Poenta je sledeća: ne bi trebalo da se odričemo nijedne sprske reči zbog trenutnih istorijskih okolnosti, niti bi očigledne srpske reči trebalo da odbacujemo zato što zvuče "hrvatski" jer ih Hrvati koriste dok mi koristimo tuđice. Ako tako budemo radili, na kraju ćemo ostati bez i jedne jedine reči.

(K. H.)