Hrist Pantokrator, car Konstantin IX Monomah i carica Zoja na 11-vekovnom vizantijskom mozaiku u Aja Sofiji. Foto: Wikimedia Commons/Myrabella
Mozaici su bili jedno od centralnih obeležja vizantijske kulture, u mnogo većoj meri nego što je to bio slučaj na Zapadu. Romejske su crkve bile prekrivene mozaicima, i to mahom zlatnim. Od VI do XV veka, umetnost mozaika je cvetala na hrišćanskom istoku, ali je samo mali procenat uspeo da preživi otomanske vekove. Ono što možemo danas da vidimo svedoči o nedostižnim visinama tog carstva.
Počelo je, verovatno, sa carem Justinijanom, te je tako ondašnji centar ove umetnosti bio u Raveni na severu Italije, kao i na obližnjoj Istri. Carigrad, razume se, nije zaostajao, kao ni Solun i drugi važni centri na Balkanu i Maloj Aziji. Kako se obim imperije sužavao, tako se sužavalo i polje delovanja mozaičara.
Hristova genealogija na vizantijskom mozaiku u carigradskoj crkvi Hrista Spasitelja u Polju. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons
Nisu samo Turci krivi za to što je mali broj ranovizantijskih mozaika preživeo; tokom ikonoboračkog perioda u VIII stoleću, kada se unutar imperije pojavio pokret koji je uništavao sve religijske slike, uništen je i ogroman broj mozaika.
Nakon ovog perioda nastupa tzv. Makedonska renesansa (867-1056) i verovatno najlepša dela nastaju baš tokom nje; bilo je to vreme kada su umetnici vešto spajali tradicionalnost sa inovacijom. Epohe Romejskog carstva koje su usledile nakon toga bile su na tom nivou, a u nekim stvarima i iznad.
Dvanaest Hristovih apostola bivaju rukopoloženi od Svetog Duha, na vizantijskom mozaiku u manastiru Osios Lukas u Beotiji. Foto: Wikimedia Commons/Shakko
Čak ni krstaško osvajanje Konstantinopolja nije moglo da uništi vizantijsku ljubav prema mozaiku; na kraju se njihova izrada početkom XV veka ugasila zato što su bili preskupi a imperija svedena na jedan grad.
Danas su oni živi pokazatelji ne samo suštine pravoslavnog hrišćanstva, koje možda savršeno vizuelizuju, ne samo objašnjenje one čuvene fraze "slatko pravoslavlje", već i živi dokaz uzvišenosti jedne civilizacije, istočnorimske, civilizacije koje više nema, a koja je svima bila pojam dok je postojala.
Uživajte u ovim remek-delima.
Detalj sa vizantijskog mozaika iz VIII veka. Bogorodica sa Isusom prima Tri mudraca. Foto: Wikimedia Commons/The Yorck Project: 10.000 Meisterwerke der Malerei
Car Lav VI Mudri kleči ispred Hrista Pantokratora na ovom vizantijskom mozaiku u iz X stoleća u Aja Sofiji. U medaljanima su Bogorodica i arhanđel Gavrilo. Foto: Wikimedia Commons/Myrabella
Bogorodica sa Isusom, vizantijski mozaik u Aja Sofiji. Foto: Wikimedia Commons/Dennis Jarvis
Arhanđel Mihail na vizantijskom mozaiku u manastiru Nea Moni na ostrvu Hiosu. Foto: Wikimedia Commons/Testus
Isus Hrist na vizantijskom mozaiku iz VI veka, iznad ulaza u Eufrazijevu baziliku u Poreču, današnjoj Hrvatskoj. Foto: Wikimedia Commons/Silverije
Isus Hrist na spektakularnom mozaiku u Aja Sofiji, izrađen verovatno oko 1261. godine. Foto: Wikimedia Commons/Dianelos Georgoudis
Kapela Palatina u Palermu. Sagradio ju je normanski kralj Ruđer II od Sicilije, ali su mozaike izradili vizantijski majstori. Foto: Wikimedia Commons/Gmihail
Isus Hrist pretvara vodu u vino na vizantijskom mozaiku u carigradskoj crkvi Hrista Spasitelja u Polju. Foto: Wikimedia Commons/Walter57
Judin poljubac, vizantijski mozaik u manastiru Nea Moni na ostrvu Hiosu. Foto: Wikimedia Commons/Testus
Mozaik iz Aja Sofije u Carigradu. U sredini je Bogorodica sa Isusom, levo je car Jovan II Komnin, desno je njegova supruga Irena Ugarska. Foto: Wikimedia Commons/Josep Renalias
Sveti Đorđe ubija aždahu, vizantijski prenosni mozaik iz prve polovine XIV veka. Foto: Wikimedia Commons/Marie-Lan Nguyen (2011)
Vizantijski mozaik Svetog Petra u crkvi Hrista Spasitelja u Polju, koja se nalazi u severozapadnom delu starog Carigrada. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons
Podni mozaik iz Velike palate u Carigradu, nastao tokom V veka. Foto: Wikimedia Commons/Gryffindor
Sveti Dimitrije na vizantijskom mozaiku iz VII veka. Svetac je u sredini, natkriljuju ga solunski episkop i upravnik. Foto: Wikimedia Commons/The Yorck Project: 10.000 Meisterwerke der Malerei
Sveti Đorđe na vizantijskom mozaiku u carigradskoj crkvi Hrista Spasitelja u Polju. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons
Krštenje Isusovo, vizantijski mozaik u manastiru Nea Moni na ostrvu Hiosu. Foto: Wikimedia Commons/Testus
Sveti Pavle na vizantijskom mozaiku u carigradskoj crkvi Hrista Spasitelja u Polju. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons
Tzv. Gotski poglavica na 6-vekovnom podnom mozaiku u Velikoj palati u Konstantinopolju. Foto: Wikimedia Commons/Ghirlandajo
Unutrašnjost Monrealske katedrale na Siciliji. Mozaici su delo vizantijskih majstora. Foto: Wikimedia Commons/Jerzy Strzelecki
Unutrašnjost kupole Arijanske krstionice, prekrivene mozaikom Hristovog krštenja, sagrađene tokom ranovizantijskog perioda krajem V veka. Foto: Wikimedia Commons/Petar Milošević
Unutrašnjost kupole Pravoverne krstionice u Raveni, prekrivene vizantijskim mozaikom Hristovog krštenja. Foto: Wikimedia Commons/Petar Milošević
Sveti Jovan Zlatousti na vizantijskom mozaiku iz IX veka u Aji Sofiji. Foto: Wikimedia Commons/Ch.Andrew
Vilijam II, kralj Sicilije, nudi Monrealsku katedralu Bogorodici na mozaiku koji je delo vizantijskih majstora. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 4.0 / Wikimedia Commons
Vizantijska mozaička ikona Presvete Bogorodica sa Isusom, delo nastalo u jednoj od carigradskih radionica krajem XIII veka. Foto: Wikimedia Commons/Ricardo André Frantz
Vizantijski mozaici iz VI veka u oltarskoj apsidi Eufrazijeve bazilike u Poreču, današnjoj Hrvatskoj. Foto: Wikimedia Commons/Klaus D. Peter, Wiehl, Germany
Vizantijski mozaik na kome je prikazan Teodor Metohit kako Isusu Hristu nudi crkvu Horu. Foto: Wikimedia Commons/Gryffindor
Vizantijski mozaik Hrista Pantokratora u Monrealskoj katedrali na Siciliji. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 4.0 / Wikimedia Commons
Vizantijski mozaik Hrista Spasitelja u istoimenoj crkvi koja se nalazi u severozapadnom delu starog Carigrada. Foto: Wikimedia Commons/Giovanni Dall'Orto
Uspenje Presvete Bogorodice, vizantijski mozaik carigradske crkve Hrista Spasitelja u Polju. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons
(Telegraf.rs)
Pera
A u skoli nas ucili o varvarskoj Vizantiji i "naprednom Rimu",shizmaticnom Pravoslavlju i trulom Carigradu,kad ono...
Podelite komentar
Tutor
Ikonoborački pokret je posledica izbora Sarcena Lava III Isavrijskog na čelo hrišćanskog carstva.
Podelite komentar
alien bishop
Ni jedan od ovih svetaca nije živ i pravi ni bog ne postoji to sam dokazao , moljakao sam ga non stop I nikad mi se nijedna želja nije ispunila nego samo padaš u depresiju . Kakav bog ostavite se gluposti red bi bio .
Podelite komentar