LEPOTE SLATKOG PRAVOSLAVLJA: 32 raskošna vizantijska mozaika od kojih će vam zastati dah (FOTO)

Hrist Pantokrator, car Konstantin IX Monomah i carica Zoja na 11-vekovnom vizantijskom mozaiku u Aja Sofiji. Foto: Wikimedia Commons/Myrabella

Preporučujemo

Mozaici su bili jedno od centralnih obeležja vizantijske kulture, u mnogo većoj meri nego što je to bio slučaj na Zapadu. Romejske su crkve bile prekrivene mozaicima, i to mahom zlatnim. Od VI do XV veka, umetnost mozaika je cvetala na hrišćanskom istoku, ali je samo mali procenat uspeo da preživi otomanske vekove. Ono što možemo danas da vidimo svedoči o nedostižnim visinama tog carstva.

Počelo je, verovatno, sa carem Justinijanom, te je tako ondašnji centar ove umetnosti bio u Raveni na severu Italije, kao i na obližnjoj Istri. Carigrad, razume se, nije zaostajao, kao ni Solun i drugi važni centri na Balkanu i Maloj Aziji. Kako se obim imperije sužavao, tako se sužavalo i polje delovanja mozaičara.

Hristova genealogija na vizantijskom mozaiku u carigradskoj crkvi Hrista Spasitelja u Polju. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons

Nisu samo Turci krivi za to što je mali broj ranovizantijskih mozaika preživeo; tokom ikonoboračkog perioda u VIII stoleću, kada se unutar imperije pojavio pokret koji je uništavao sve religijske slike, uništen je i ogroman broj mozaika.

Nakon ovog perioda nastupa tzv. Makedonska renesansa (867-1056) i verovatno najlepša dela nastaju baš tokom nje; bilo je to vreme kada su umetnici vešto spajali tradicionalnost sa inovacijom. Epohe Romejskog carstva koje su usledile nakon toga bile su na tom nivou, a u nekim stvarima i iznad.

Dvanaest Hristovih apostola bivaju rukopoloženi od Svetog Duha, na vizantijskom mozaiku u manastiru Osios Lukas u Beotiji. Foto: Wikimedia Commons/Shakko

Čak ni krstaško osvajanje Konstantinopolja nije moglo da uništi vizantijsku ljubav prema mozaiku; na kraju se njihova izrada početkom XV veka ugasila zato što su bili preskupi a imperija svedena na jedan grad.

Danas su oni živi pokazatelji ne samo suštine pravoslavnog hrišćanstva, koje možda savršeno vizuelizuju, ne samo objašnjenje one čuvene fraze "slatko pravoslavlje", već i živi dokaz uzvišenosti jedne civilizacije, istočnorimske, civilizacije koje više nema, a koja je svima bila pojam dok je postojala.

Uživajte u ovim remek-delima.

Detalj sa vizantijskog mozaika iz VIII veka. Bogorodica sa Isusom prima Tri mudraca. Foto: Wikimedia Commons/The Yorck Project: 10.000 Meisterwerke der Malerei

Car Lav VI Mudri kleči ispred Hrista Pantokratora na ovom vizantijskom mozaiku u iz X stoleća u Aja Sofiji. U medaljanima su Bogorodica i arhanđel Gavrilo. Foto: Wikimedia Commons/Myrabella

Bogorodica sa Isusom, vizantijski mozaik u Aja Sofiji. Foto: Wikimedia Commons/Dennis Jarvis

Arhanđel Mihail na vizantijskom mozaiku u manastiru Nea Moni na ostrvu Hiosu. Foto: Wikimedia Commons/Testus

Isus Hrist na vizantijskom mozaiku iz VI veka, iznad ulaza u Eufrazijevu baziliku u Poreču, današnjoj Hrvatskoj. Foto: Wikimedia Commons/Silverije

Isus Hrist na spektakularnom mozaiku u Aja Sofiji, izrađen verovatno oko 1261. godine. Foto: Wikimedia Commons/Dianelos Georgoudis

Kapela Palatina u Palermu. Sagradio ju je normanski kralj Ruđer II od Sicilije, ali su mozaike izradili vizantijski majstori. Foto: Wikimedia Commons/Gmihail

Isus Hrist pretvara vodu u vino na vizantijskom mozaiku u carigradskoj crkvi Hrista Spasitelja u Polju. Foto: Wikimedia Commons/Walter57

Judin poljubac, vizantijski mozaik u manastiru Nea Moni na ostrvu Hiosu. Foto: Wikimedia Commons/Testus

Mozaik iz Aja Sofije u Carigradu. U sredini je Bogorodica sa Isusom, levo je car Jovan II Komnin, desno je njegova supruga Irena Ugarska. Foto: Wikimedia Commons/Josep Renalias

Sveti Đorđe ubija aždahu, vizantijski prenosni mozaik iz prve polovine XIV veka. Foto: Wikimedia Commons/Marie-Lan Nguyen (2011)

Vizantijski mozaik Svetog Petra u crkvi Hrista Spasitelja u Polju, koja se nalazi u severozapadnom delu starog Carigrada. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons

Podni mozaik iz Velike palate u Carigradu, nastao tokom V veka. Foto: Wikimedia Commons/Gryffindor

Sveti Dimitrije na vizantijskom mozaiku iz VII veka. Svetac je u sredini, natkriljuju ga solunski episkop i upravnik. Foto: Wikimedia Commons/The Yorck Project: 10.000 Meisterwerke der Malerei

Sveti Đorđe na vizantijskom mozaiku u carigradskoj crkvi Hrista Spasitelja u Polju. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons

Krštenje Isusovo, vizantijski mozaik u manastiru Nea Moni na ostrvu Hiosu. Foto: Wikimedia Commons/Testus

Sveti Pavle na vizantijskom mozaiku u carigradskoj crkvi Hrista Spasitelja u Polju. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons

Tzv. Gotski poglavica na 6-vekovnom podnom mozaiku u Velikoj palati u Konstantinopolju. Foto: Wikimedia Commons/Ghirlandajo

Unutrašnjost Monrealske katedrale na Siciliji. Mozaici su delo vizantijskih majstora. Foto: Wikimedia Commons/Jerzy Strzelecki

Unutrašnjost kupole Arijanske krstionice, prekrivene mozaikom Hristovog krštenja, sagrađene tokom ranovizantijskog perioda krajem V veka. Foto: Wikimedia Commons/Petar Milošević

Unutrašnjost kupole Pravoverne krstionice u Raveni, prekrivene vizantijskim mozaikom Hristovog krštenja. Foto: Wikimedia Commons/Petar Milošević

Sveti Jovan Zlatousti na vizantijskom mozaiku iz IX veka u Aji Sofiji. Foto: Wikimedia Commons/Ch.Andrew

Vilijam II, kralj Sicilije, nudi Monrealsku katedralu Bogorodici na mozaiku koji je delo vizantijskih majstora. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 4.0 / Wikimedia Commons

Vizantijska mozaička ikona Presvete Bogorodica sa Isusom, delo nastalo u jednoj od carigradskih radionica krajem XIII veka. Foto: Wikimedia Commons/Ricardo André Frantz

Vizantijski mozaici iz VI veka u oltarskoj apsidi Eufrazijeve bazilike u Poreču, današnjoj Hrvatskoj. Foto: Wikimedia Commons/Klaus D. Peter, Wiehl, Germany

Vizantijski mozaik na kome je prikazan Teodor Metohit kako Isusu Hristu nudi crkvu Horu. Foto: Wikimedia Commons/Gryffindor

Vizantijski mozaik Hrista Pantokratora u Monrealskoj katedrali na Siciliji. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 4.0 / Wikimedia Commons

Vizantijski mozaik Hrista Spasitelja u istoimenoj crkvi koja se nalazi u severozapadnom delu starog Carigrada. Foto: Wikimedia Commons/Giovanni Dall'Orto

Uspenje Presvete Bogorodice, vizantijski mozaik carigradske crkve Hrista Spasitelja u Polju. Foto: © José Luiz Bernardes Ribeiro / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons

(Telegraf.rs)