Svetska sila zastrašujućom brzinom gradi gomilu ratnih brodova: SAD sa strahom gledaju i ne veruju

Američki vojni, ali i civilni stratezi sve su zabrinutiji zbog brzine kojom Kina razvija svoju ratnu mornaricu i brodogradnju generalno. Prema novom izveštaju vašingtonskog Centra za strateške i međunarodne studije (CSIS), Sjedinjene Američke Države ozbiljno zaostaju za Kinom u pomorskoj industriji, i to ne samo u broju brodova već i u kapacitetima za njihovu izgradnju, održavanje i zamenu u slučaju rata.

Izveštaj CSIS-a navodi da Kina danas ima udeo od čak 50 posto u globalnoj komercijalnoj brodogradnji, dok SAD učestvuje s tek 0.1 posto. Samo jedno državno kinesko brodogradilište lani je proizvela oko 250 brodova, što je više nego što je cela američka industrija izgradila od kraja Drugog svetskog rata.

Preporučujemo

Posebno zabrinjava činjenica da se mnogi kineski civilni brodogradilišni kapaciteti lako mogu prenameniti za proizvodnju ratnih brodova. Ta "dvostruka" upotreba, kako navode analitičari, mogla bi u slučaju rata omogućiti Kini da masovno proizvodi ratne brodove, dok američka mornarica, zbog birokratije i dugih rokova, gradi nove razarače i nosače aviona godinama.

Foto: Tanjug/AP

Kineska flota brojnija i mlađa od američke

Prema podacima CSIS-a, kineska ratna mornarica danas ima oko 400 brodova, dok američka broji 295. I ne samo da ih ima više, već su kineski brodovi prosečno znatno noviji - čak 70 posto ih je porinuto nakon 2010, dok kod američke mornarice taj udeo iznosi tek 25 posto.Među kineskim plovilima nalaze se i novi modeli poput stealth razarača klase Type 055 Renhai te nosača aviona Fujian s elektromagnetskim katapultima. Prošlog meseca Kina je uznemirila Australiju slanjem male flote koja je gotovo po vatrenoj moći odgovarala celoj australijskoj mornarici.

Kineske snage u međuvremenu testiraju i amfibijske platforme, plutajuće pontonske mostove za brzo prebacivanje tenkova i vojnika na obale Tajvana, što dodatno pojačava strahove od moguće invazije.

Za razliku od Kine, američki brodograditelji suočavaju se s nedostatkom kvalifikovane radne snage, kašnjenjima i nerealnim projekcijama troškova. Prema izjavi jedne službenice Kongresnom odboru, američka brodogradnja je u "stalnom stanju kriznog menadžmenta".

Izgradnja nosača aviona traje čak 11 godina, a podmornica ili razarača devet. U slučaju dužeg sukoba, SAD bi mogle da ostanu bez mogućnosti zamene izgubljenih plovila, dok bi Kina nastavila s proizvodnjom zahvaljujući svojim ogromnim industrijskim kapacitetima.

Stiven Bidl, profesor s njujorškog Univerziteta Kolumbija, upoređuje situaciju s Drugim svetskim ratom, ali u obrnutim ulogama. Tada je američka industrijska nadmoć nadoknadila početne gubitke u borbi protiv tehnički naprednije Japanske mornarice. Danas bi se, smatra on, sličan scenario mogao odvijati u korist Kine.

"Koga briga što imamo 250 najboljih brodova kad ih Kina može izbaciti na hiljade?"

Uprkos kvantitativnoj prednosti Kine, američka mornarica i dalje ima niz prednosti: veća i bolje opremljena plovila, superiorne senzore i nuklearne podmornice, ali i posade s višestruko više borbenog iskustva. Kineski časnici, podseća se, nisu učestvovali u većim pomorskim operacijama još od sukoba s Vijetnamom 1979.

No analitičari upozoravaju da bi ta prednost mogla biti nedovoljna u slučaju ozbiljnog pomorskog sukoba.

Foto: Tanjug/AP

"Ko mari ako imamo 250 najboljih brodova na svetu kad ih Kina može izbaciti na hiljade?" pita se geopolitički analitičar Džejkob Šapiro.

Trampova strategija obnove pomorske moći

Američki predsednik Donald Tramp najavio je opsežno oživljavanje američke brodograđevinske industrije. Najavio je i otvaranje posebne kancelarije za brodogradnju pri Beloj kući, kao deo svog plana obnove strateških industrija.

Uz to, nova administracija uvela je visoke carine na kineske brodove i robu – u nekim slučajevima i do 104 posto – što je izazvalo uznemirenost među ekonomistima i padove na svetskim berzama.

Tajvan u središtu potencijalnog sukoba

Središnje pitanje pomorske sigurnosti i dalje je Tajvan. Neki američki službenici tvrde da je kineski predsednik Si Đinping naložio vojsci da bude spremna za invaziju do 2027. godine, no postoje različita mišljenja o tome koliko je ta pretnja realna i koliko su kineske snage doista spremne.

CSIS u svom izveštaju poziva američku administraciju da pripremi odgovor: razbijanje kineskog "dvostrukog ekosistema" civilne i vojne brodogradnje, prekid finansijskih veza s kineskim državnim brodogradilištima te ulaganje u vlastite i savezničke kapacitete izvan Kine, piše Index.

Iako SAD još uvek imaju vojnu nadmoć u kvaliteti, iskustvu i vatrenoj moći, kineska industrijska snaga sve je veća pretnja. Vreme koje SAD ima za odgovor sve je kraće.

(Telegraf.rs)