Ko je Al-Džolani koji je posle 24 godine svrgnuo Al Asada? Bivši terorista Al Kaide, ucenjen na 10 miliona

Ahmed Husein Al Šara, poznat kao Abu Mohamed Al Džolani, ima skoro 40 godina. Radikalni je islamista, džihadista i član jedne od najopasnijih terorističkih grupa koje su poslednjih godina izazivale strah na severu Sirije, postao je prepoznatljivo lice sirijskih pobunjenika koji su srušili vladu Bašara al Asada. Asad je bio na vlasti 24 godine, nasledivši oca Hafeza (Basil, Bašarov brat, trebalo je da bude naslednik, ali je poginuo u nesreći).

Al Džolani je rođen 1982. godine u Rijadu, Saudijska Arabija, gde je njegov otac, Sirijac, radio kao naftni inženjer. Vratio se u očevu domovinu sa samo sedam godina i odrastao u imućnom kvartu Mezeh u Damasku, gde se nalaze brojne ambasade, uključujući i špansku (koja je prekinula konzularne aktivnosti u martu 2012).

Preporučujemo

Foto: Handout / AFP / Profimedia

Američki State Department stavio ga je u julu 2013. godine na popis globalnih terorista, a za informacije koje bi vodile njegovom hapšenju ponudio 10 miliona dolara. Danas se njegova organizacija smatra najsnažnijom opozicijskom skupinom na teritoriji Sirije, a vodstvo tvrdi da je potpuno samostalno od uticaja bivših partnera iz Al-Kaide. Poznato je da je na početku rata u Siriji al-Džolani preuzimao odgovornost za bombaške napade, a takođe je najavljivao udare na zapadnjačke snage, konfiskovao imovinu od verskih manjina i slao versku policiju da maltretira žene. Međutim, poslednjih godina al-Džolani i HTS imaju promenjen imidž.

Stručnjak Aaron Zelin piše da proteklih godina grupa na "svojoj teritoriji" promoviše "građansku vladavinu" i vojne akcije protiv ekstremističkih skupina. Džolani se čak pokušava pokazati kao zaštitnik drugih vera te je tako prošle godine dopustio da se održi prva misa u dugo godina u crkvi u Idlibu. Njegovu promenu primetili su i u SAD. Prva administracija Donalda Trampa, piše Zelin, 2018. je godine objavila da više ne lovi direktno al-Džolanija. Međutim, uprkos pomacima prema "centru", Džolani je dopustio nekolicini ekstremnih grupa da deluju na njegovoj teritoriji. Osim toga, u poslednje poznato "puškaranje" s američkim snagama grupa se upustila još 2022.

Foto: OMAR HAJ KADOUR / AFP / Profimedia

Put Al Džolanija do moći

Njegov pseudonim Džolani ukazuje se na Golansku visoravan, područje Sirije koje je Izrael okupirao tokom Šestodnevnog rata 1967. godine. Porodica njegovog oca potiče iz tog regiona, a nakon izraelske okupacije, preselila se u Saudijsku Arabiju. Al Džolani se 2003. godine preselio u Irak da se bori protiv američkih trupa, brzo napredujući u redovima Al Kaide.

Godine 2011, dobio je zadatak da osnuje ogranak Al Kaide u Siriji, što je doveo do osnivanja Fronta Al Nusra. Pod njegovim vođstvom, grupa je postala jedna od najmoćnijih u Siriji. Međutim, 2016. godine, Al Džolani je najavio raspuštanje Fronta Al Nusra i formirao Hajat Tahrir al Šam, distancirajući se od Al Kaide. Ipak, UN i SAD i dalje ga smatraju povezanim sa radikalnim islamističkim pokretima.

Iako je promenio retoriku prema umerenijem diskursu, SAD su HTS 2018. proglasile terorističkom organizacijom i ponudile nagradu od 10 miliona dolara za informacije koje bi dovele do hapšenja Al Džolanija.

Pad Damaska

Niko nije očekivao brzi napredak sirijskih pobunjenika, koji su za samo nekoliko dana zauzeli Alepo, prešli kroz Homs i Hamu, i stigli do Damaska. Prvi put u 14 godina sukoba, pobunjenici su ušli u srce Sirije, zauzevši simbolične lokacije poput "Tishreen" palate, rezidencije sirijskog predsednika. Asad je napustio zemlju, a njegova lokacija trenutno nije poznata.

(Telegraf.rs)