Od frakcije nastale tokom građanskog rata, do opasne sile koju Zapad smatra terorističkom: Šta je Hezbolah?

Libanski Hezbolah saopštio je da je u nedelju gađao izraelske vojne položaje na spornim farmama Šeba, rekavši da deluje "solidarno" sa palestinskim narodom nakon neviđenog napada naoružanih napadača Hamasa iz Gaze na Izrael. Izrael je odgovorio baražom artiljerije na južni Liban, piše Rojters.

Podržana od Irana, ova šiitska grupa se uzdigla od frakcije iz senke osnovane tokom građanskog rata u Libanu 1975-90. do teško naoružanih snaga sa velikim uticajem na libansku državu. Brojne svetske vlade, uključujući Sjedinjene Države, smatraju Hezbolah terorističkom organizacijom.

Preporučujemo

Poreklo

Iranska Revolucionarna garda osnovala je Hezbolah 1982. da bi izvezla svoju Islamsku revoluciju i borila se protiv izraelskih snaga koje su izvršile invaziju na Liban.

Deleći šiitsku islamističku ideologiju Teherana, Hezbolah je regrutovao pripadnike među libanskim šiitskim muslimanima.

Vojna moć

Hezbolah je zadržao oružje na kraju građanskog rata kako bi ga koristio za borbu protiv izraelskih snaga koje su okupirale pretežno šiitski jug. Godine gerilskog rata navele su Izrael da se povuče 2000.

Hezbolah je demonstrirao svoje vojno napredovanje 2006. tokom petonedeljnog rata s Izraelom, koji je izbio nakon što je prešao u jevrejsku državu i oteo dva vojnika, te ubivši druge.

Tokom rata je u Libanu poginulo 1.200 ljudi, uglavnom civila, i 158 Izraelaca, uglavnom vojnika. Hezbolah je tada ispalio hiljade raketa na Izrael.

Njegova vojna moć je porasla nakon što je 2012. rasporedio snage u Siriji, kako bi pomogao predsedniku Bašaru al Asadu da se bori protiv uglavnom sunitskih pobunjenika.

Hezbolah se hvaliti preciznim raketama i tvrdi da može pogoditi sve delove Izraela. Godine 2021, lider Hezbolaha Sajed Hasan Nasralah rekao je da grupa ima 100.000 boraca.

Iran daje Hezbolahu oružje i novac, navodi Rojters. Sjedinjene Države procenjuju da je Iran poslednjih godina izdvajao stotine miliona dolara godišnje za pomoć i podršku Hezbolahu.

Veze u regionu

Hezbolah ima duboke veze sa drugim grupama u regionu koje podržava Iran, uključujući palestinske frakcije Hamas i Islamski džihad.

Kako se subotnji napad odvijao, Hezbolah je saopštio da je u "direktnom kontaktu sa vođstvom palestinskog otpora".

Hezbolah je obučavao grupe koje podržava Iran u Iraku i tamo učestvuje u borbama. Saudijska Arabija saopštila je da se Hezbolah takođe borio uz iranske Hute u Jemenu, ali Hezbolah to poriče.

Uloga u Libanu

Uticaj Hezbolaha u Libanu je podržan njegovim arsenalom, kao i podrškom mnogih šiita koji kažu da ta grupa brani Liban od Izraela.

Libanske stranke koje se protive Hezbolahu navode da je ta grupa podrila državu i optužuju je da jednostrano vodi Liban u sukobe.

Grupa ima ministre u vladi i poslanike u parlamentu.

Godine 2008. borba za moć sa protivnicima u Libanu koji imaju podršku Zapada i Saudijske Arabije prerasla je u kratak sukob. Borci Hezbolaha preuzeli su delove Bejruta nakon što je vlada obećala da će preduzeti akciju protiv vojne komunikacione mreže te grupe.

Hezbolah je ušao u politiku 2005. nakon što se saveznica Sirija povukla iz Libana posle ubistva bivšeg premijera Rafika al-Haririja, koji je simbolizovao saudijski uticaj u Libanu.

Kasnije je sud zbog atentata osudio tri člana Hezbolaha u odsustvu. Hezbolah negira bilo kakvu ulogu u tom događaju, opisujući sud kao oruđe svojih neprijatelja.

Godine 2016, hrišćanski političar Mišel Aun, koji je saveznik Hezbolaha, postao je predsednik. Dve godine kasnije, Hezbolah i njegovi saveznici osvojili su parlamentarnu većinu. Ova većina je izgubljena 2022. godine, ali je grupa nastavila da ima veliki uticaj.

Vodila je kampanju protiv sudije koji je istraživao eksploziju u luci u Bejrutu 2020. nakon što je pokušao da ispita saveznike Hezbolaha. Sukob je izazvao smrtonosne sukobe u Bejrutu 2021.

Optuženi za napade na zapadne mete

Grupe za koje su libanski bezbednosni zvaničnici i zapadni obaveštajci rekli da su povezane sa Hezbolahom, pokrenule su samoubilačke napade na zapadne ambasade i mete i kidnapovale zapadnjake 1980-ih. Smatralo se da je jednu grupu, Islamski džihad, predvodio Imad Mugnija, glavni komandant Hezbolaha koji je ubijen u eksploziji automobila-bombe u Siriji 2008. godine.

Sjedinjene Države smatraju Hezbolah odgovornim za samoubilački bombaški napad koji je uništio štab američkih marinaca u Bejrutu 1983. godine, ubivši 241 vojnika, kao i za samoubilački bombaški napad na američku ambasadu iste godine. Samoubica je takođe napao francusku kasarnu u Bejrutu 1983. godine, ubivši 58 francuskih padobranaca.

Osvrćući se na te napade i uzimanje talaca, lider Hezbolaha Nasralah rekao je u intervjuu 2022. da su ih izvele male grupe koje nisu povezane sa Hezbolahom.

Terorizam

Zapadne zemlje, uključujući Sjedinjene Države, proglasile su Hezbolah terorističkom organizacijom. Isto su uradile i arapske države Persijskog zaliva, saveznice SAD, uključujući Saudijsku Arabiju. Evropska unija klasifikuje Hezbolahovo vojno krilo kao terorističku grupu, ali ne i njeno političko krilo.

Argentina krivi Hezbolah i Iran za bombardovanje jevrejske zajednice u Buenos Ajresu 1994. godine u kojem je ubijeno 85 ljudi, kao i za napad na izraelsku ambasadu u Buenos Ajresu 1992. godine u kojem je poginulo 29 ljudi. Hezbolah i Iran negiraju odgovornost za te napade.

(Telegraf.rs)