Saradnja koja je uzdrmala celu nemačku političku scenu: Pucanje "vatrozida", "sklapanje pakta s đavolom"

Foto: Stefan Boness/Ipon / Sipa Press / Profimedia

Nedavno je u nemačkoj saveznoj državi Tiringiji Hrišćansko-demokratska unija (CDU) uz podršku populističko-desničarske stranke Alternativa za Nemačku (AfD) i nekoliko drugih stranaka progurala predlog zakona o smanjenju poreza na promet nekretnina. Ne bi to bilo možda ništa čudno da se dogodilo, na primer, u Velikoj Britaniji gde torijevci sklapaju saveze s desno-populističkim UKIP-om i drugim desničarskim strankama.

Ali u Nemačkoj je saradnja desnog centra s krajnjom desnicom bila znak za uzbunu jer je označila pucanje tzv. vatrozida (nem. die Brandmauer), političke strategije koju je prva izričito usvojila upravo konzervativna unija CDU-CSU 2018. godine.

Preporučujemo

Konzervativci su tada obećali da neće ni po koju cenu sarađivati s krajnjim desničarima iz AfD-a ili dati podršku njihovoj politici na bilo kojem nivou. Tu su strategiju ubrzo prigrlile i druge velike stranke u Nemačkoj s ciljem zaštite demokratije od ekstremnih desničara. Međutim, nedavna izjava čelnika CDU Fridrihom Mercom da se s AfD-om mora sarađivati u opštinama i gradovima gde ta stranka učestvuje u vlasti, podigla je uzbunu na političkoj sceni.

Foto: Tanjug/AP

Merc je izjavu brzo povukao, rekavši da CDU neće sarađivati s AfD-om na lokalnom nivou, ali šteta je već bila učinjena. Zastupnici Zelenih su nedavno usvajanje predloga CDU u Tiringiji uz pomoć glasova AfD-a slikovito nazvali "sklapanje pakta s đavolom".

No, znakovi rušenja "vatrozida" pojavljivali su se i pre, čak i među Zelenima. U januaru je u Sarlandu, na primer, zastupnica Zelenih Lisa Beker uspela da ostane na dužnosti zato što je dobila glas AfD-a. U novembru prošle godine su Zeleni u Gradskom veću u Baden-Virtembergu glasali za AfD-ov predlog za povećanje finansiranja pozorišta, prenosi Jutarnji.

Ubrzo se postavilo pitanje šta se tačno smatra razbijanjem "vatrozida". Smatra li se AfD-ova podrška predloga druge stranke saradnjom s ekstremnim desničarima? Da li je podržavanje predloga AfD-a jednako legitimiranju krajnje desnice? Ili je za rušenje vatrozida potrebna izričita koalicija s AfD-om?

Dok se zastupnici međusobno optužuju za saradnju s đavolom, podrška AfD-u neumoljivo raste. Stranka sada vodi u četiri pokrajine: Brandenburgu, Tiringiji, Sarlandu i Meklenburgu-Zapadnoj Pomeraniji. Na nacionalnom nivou AfD ima podršku 22 posto birača.

Najveće stranke sada se suočavaju s dilemom. Sarađivati s AfD-om znači normalizovati stranku za koju mnogi veruju da predstavlja direktnu pretnju nemačkoj demokratiji. Ali, nastavak zabrane saradnje s tom strankom znači gubitak velikog broja birača. AfD iskorišćava zabranu saradnje u svoju korist, pokušavajući se u javnosti prikazati kao autentičan glas "pravih" ljudi koji se protive političkom establišmentu.

Reč je o jeftinom populističkom triku. Ali, mnogi na njega padaju.

Foto: Tanjug/AP

"Vatrozid je istorija, a Tiringija je tek početak. Vreme je da odgovorimo na demokratsku volju građana u Nemačkoj", objavila je na društvenim mrežama čelnica AfD-a Alis Vajdel.

Nemački političari takođe su svesni činjenice da je upravo u Tiringiji 1930. godine nacistička stranka prvi put preuzela vlast u koaliciji s konzervativnim strankama. Ako ne žele da se istorija ponovi, nemački političari moraće brzo da pronađu način kako da odgovore na rast podrške krajnjoj desnici.

Uspon desnog populizma i dilema kako reagovati nije samo nemačko pitanje. The Economist primećuje da stranke krajnje desnice sada imaju podršku od oko 20 posto birača u 15 od 27 država članica EU. Poljskom, Mađarskom i Italijom vladaju desničarski populisti, a u Švedskoj, Finskoj i Austriji ekstremni desničari su bili ili su još uvek u vladi. Budući da se ubrzo približavaju i evropski izbori, pitanje je koliko će se okretanje udesno proširiti i na Evropski parlament.

(Telegraf.rs)