Američki veterani rade za strane vlade, godišnje zarade šestocifrene brojke: Angažuje ih i Saudijska Arabija

Više od 500 penzionisanih pripadnika američke vojske, uključujući generale i admirale, obavljali su od 2015. godine unosne poslove za strane vlade, većinom zemalja poznatih po kršenju ljudskih prava i političkoj represiji, proističe iz istraživanja koje je sproveo Washington Post.

Kao primer list navodi da je od 2016. godine u Saudijskoj Arabiji radilo 15 penzionisanih generala i admirala kao konsultanti za saudijsko Ministarstvo odbrane na čijem čelu je princ Mohamed bin Salman za kojeg američke obaveštajne agencije tvrde da je odobrio ubistvo novinara Džamala Kašogija 2018. godine. On je to više puta negirao.

Preporučujemo

Među vojnim savetnicima koje je plaćao Rijad su, kako se navodi, penzionisani general mornarice Džejms L. Džons, savetnik za nacionalnu bezbednost predsednika Baraka Obame i penzionisani general Kejt Aleksandar koji je bio na čelu Agencije za nacionalnu bezbednost u administracijama Obame i Džordža V. Buša, proističe iz dokumenata dobijenih na osnovu Zakona o slobodi informisanja u SAD.

Foto: Tanjug/AP

Penzionisani američki vojni zvaničnici radili su mahom kao civili po ugovoru za Saudijsku Arabiju, Ujedinjene Arapske Emirate i druge monarhije u Persijskom zalivu igrajući ključnu, mada uglavnom nevidljivu ulogu u unapređenju njihovih vojski, navodi se u tekstu koji prenosi StarsandStripes

Sve to vreme, bezbednosne snage zalivskih zemalja nastavile su da krše ljudska prava u zemlji i van granica, dodaje američki list. Uz dobijene obaveštajne podatke i drugu podršku SAD, Saudijska Arabija i UAE intervenisale su u građanskom ratu u Jemenu sa katastrofalnim učinkom izazvavši globalnu humanitarnu krizu i navodno ubivši na hiljade civila, prema navodima istražitelja Ujedinjenih nacija.

Strane vlade već duže realizuju svoje interese u Vašingtonu plaćajući Amerikance kao lobiste, advokate, političke konsultante, analitičare i savetnike za odnose sa javnošću. Ali angažovanje penzionisanih pripadnika američke vojske radi ekspertize i političkog uticaja ubrzano je poslednje decenije jer naftom bogate monarhije povećavaju vojne troškove i jačaju bezbednosno partnerstvo sa Pentagonom.

Veterani moraju da traže dozvolu da rade za strane države

Kongres dopušta penzionisanim vojnicima kao i rezervistima da rade za strane vlade ako prvo dobiju dozvolu svog roda u vojsci i Stejt departmenta. Ali američka vlada se trudila da prikrije takva angažovanja. Godinama je praktično zadržavala sve informacije o praksi uključujući koje zemlje zapošljavaju bivše američke vojnike i za koliko novca.

Da bi skrenuo pažnju na to pitanje Washington Post je tužio vojsku, vazduhoplovstvo, mornaricu i Stejt department na saveznom sudu po Zakonu o slobodi informacija i posle dvogodišnje pravne bitke, dobio je više do 4.000 stranica dokumenata uključujući slučajeve oko 450 penzionisanih vojnika, marinaca, mornara, pilota.

Dokumenta pokazuju da strane vlade plaćaju izdašno američke vojne talente, i da njihove plate i beneficije dostižu šestocifrene pa i sedmocifrene brojke, što je mnogo više nego što će većina američkih vojnika zaraditi tokom cele aktivne službe. Na vrhu liste po primanjima su aktivni generali sa četiri zvezdice koji zarađuju i više od 200.000 dolara godišnje kao osnovnu platu.

U poređenju sa tim, vlada Australije angažovala je nekoliko bivših visokih zvaničnika američke mornarice za konsultantske usluge vredne više od 10 miliona dolara. Konsultantska firma u vlasništvu šest penzionisanih zvaničnika Pentagona i vojnih lica ispregovarala je ugovor sa Katarom vredan 23,6 miliona dolara, ali je posao na kraju propao. U Azerbejdžanu, jednom penzionisanom generalu vazduhoplovstva ponuđene je 5.000 dolara dnevno za konsultantske usluge.

Najviše, kako se navodi, zarađuju penzionisani generali i admirali, ali i bivši pripadnici vrhunskih jedinica.

Saudijska Arabija je uposlila bivšeg pripadnika američkih mornaričkih foka kao savetnika za jednu specijalnu operaciju za 258.000 dolara godišnje. Ujedinjeni Arapski Emirati su godišnje plaćali 200.000 dolara pilotima helikoptera i 210.000 dolara avio-mehaničarima.

Mnogi američki generali i admirali profitirali su od veza izgrađenih tokom ratova tako što su kasnije radili za bliskoistočne zemlje u kojima su tokom službe bili stacionirani. Podaci pokazuju da je nekoliko američkih oficira sklopilo posao sa stranim vladama čak i tokom aktivne vojne službe.

Međutim, do podataka o zaradama penzionisanih generala i admirala kao i imena nižerangiranih oficira teško je doći, i Washington Post se u više navrata obratio nadležnim institucijama, a u septembru je sudija američkog okružnog suda Amit Mehta presudio u korist lista i naložio vladi da objavi visinu iznosa i drugi materijal navodeći da je argument vlade o privatnosti "neuverljiv" te da "javnost ima pravo da zna da li visokorangirani vojni čelnici  u penziji koriste svoje pozicije" da se zaposle kod stranih vlada.

Neprofitna organizacija Projekat za nadzor vlade (POGO) takođe je na sličan način tužila Stejt department kako bi saznala više o tome kako američki bivši vojnici prodaju svoje vojno znanje stranim silama i dokumenta koja je dobila od Stejt departmenta podelila sa Washington Postom.

Direktor POGO-a za istraživanje Brendon Brokmajer kaže da visoki penzionisani vojni zvaničnici često svedoče pred Kongresom i govore o nacionalnoj bezbednosti, ali retko otkrivaju da li su na platnom spisku stranih vlada.

- Javnost pretpostavlja da su oni lojalni samo Sjedinjenim Državama. Javnost ima prava da zna da li i kako neka strana sila ima pristup njihovom vojnom znanju - kaže on.

Penzionisani veterani ne smeju da primaju poklone stranih zemalja

Prema federalnom zakonu, penzionisaa vojna lica u SAD ne smeju da primaju bilo kakve vrednosti od stranih vlada što bi ugrozilo njihovu zakletvu na lojalnost SAD.

Zabrana podrazumeva da federalni službenici ne smeju da prihvataju poklone, angažmane ili titule "od bilo kog kralja, princa ili strane države" bez odobrenja Kongresa. Zakon se odnosi i na vojne penzionere jer mogu biti ponovo pozvani u aktivnu službu. Kongres je 1977. godine nadležnost za odobravanje rada veterana u stranim zemljama preneo na Pentagon i Stent department.

Ova odobrenja neophodna su pre nego što penzionisani veteran prihvati bilo kakvu nadoknadu, čak i troškove za put od neke strane vlade ili državne kompanije. Penzioneri mogu da rade samo kao civili, ne kao službenici u uniformi.

Istraga Washington Posta pokazuje da su odobrenja gotovo automatska. Od preko 500 zahteva od 2015. godine, odobreno je oko 95 odsto.

Oružane snage oslanjaju se na to da će vojni veterani sami prijaviti nameru da rade za strane vlade, ali mnogi od njih to ne čine. WP je na mreži LinkedIn otkrio nekoliko vojnih penzionera koji sami navode da imaju ugovore o vojnim poslovima u Persijskom zalivu, ali za koje ne postoje dokazi o federalnom odobrenju.

Ministarstvo odbrane može onome ko ignoriše pravila da oduzme penziju, ali to se dešava u zanemarljivom broju.

Poznat je slučaj penzionisanog general-pukovnika Majkla Flina koji je kratko bio savetnik za nacionalnu bezbednost predsednika Donalda Trampa, ali je istragom kasnije potvrđeno da je dobio 449.807 dolara od ruskih i turskih subjekata 2015. godine, godinu pošto se povukao iz vojske, ali to nije prijavio američkim zvaničnicima.

Foto: Tanjug/AP

Flinove veze sa ruskim zvaničnicima dovele su do njegovog pada, a 2017. je proglašen krivim zato što je lagao FBI o svojim kontaktima sa ruskim ambasadorom u SAD. Tramp ga je tri godine kasnije pomilovao. Ipak generalni inspektor je otvorio istragu o Flinovom radu za strane vlade 2017. ali je slučaj trajao pet godina.

Dokumenta do kojih je došao WP pokazuje da nijedan od vojnih veterana nije tražio da radi za zemlje koje američka vlada smatra "stranim neprijateljima" kao što su Kina, Severna Koreja, Iran, Kuba i Venecuela.

Skoro dve trećine poslova američkih veterana vezano je za Bliski istok i Severnu Afriku čije zemlje plaćaju velike sume za američku vojnu ekspertizu usavršenu tokom dve decenije ratnih i antiterorističkih operacija u arapskom svetu.

Prema dokumentima, 25 penzionisanih lica iz vojske, mornarice, avijacije dobilo je dozvolu da radi u Saudijskoj Arabiji, većina su visoki zvaničnici koji su radili kao konsultanti u saudijskom ministarstvu odbrane.

Saudijska Arabija troši više na svoju vojsku nego ijedna nenuklearna sila u svetu. Njen vojni budžet 2021. premašio je 50 milijardi dolara, koliko troši i Britanija koja ima nuklearno oružje.

WP navodi primer penzionisanog generala Džejmsa Džonsa koji je imao dve konsultanske firme u Virdžiniji. On je javno rekao da je od 2017. sproveo organizacionu procenu saudijske vojske za princa Mohameda bin Salmana, ali tek nakon što je dobio odobrenje Bele kuće, Stejt departmenta i Ministarstva odbrane SAD.

- Da to nije bio slučaj, ne bih to radio - rekao je on.

Za projekat je okupio tim od desetak bivših visokih zvaničnika Pentagona uključujući Vilijema Koena koji je bio ministar odbrane u administraciji Bila Klintona.

Četiri nižerangirana penzionisana oficira koja su radila sa Džonsom, primala su između 200.000 i 300.000 dolara za savetovanje saudijskog ministarstva odbrane.  Džonsonve kompanije i dalje pružaju savetodavne usluge Saudijcima o tome kako da reorganizuju vojnu komandnu strukturu.

Sa druge strane, Saudijska Arabija kupuje više američkog oružja od bilo koje druge zemlje, a više od 200 aktivnih američkih vojnika stacionirano je u Saudijskoj Arabiji gde rade kao treneri ili savetnici.

WP je otkrio i da mnogi vojni penzioneri prihvataju poslove ili poklone stranih vlada a da o tome ne obaveste američku vladu. Vojska i Stejt department nemaju mehanizam da identifikuju takve slučajeve, sem ako to ne dospe u javnost, kao što je bio slučaj Flina, ili ako ih neko ne prijavi.

(Telegraf.rs)