Pet godina od smrti istoričara Radeta Mihaljčića

Rade Mihaljčić, srpski istoričar, medievista, jedan od najboljih poznavalaca doba Nemanjića, univerzitetski profesor, akademik, umro je 26. marta 2020. godine.

Potpuno oslonjen na najbolje tradicije srpske kritičke istoriografije, najviše je istraživao doba poznih Nemanjića, period carstva, zatim Hrebeljanoviće, a verovatno je najzapaženiji bio po radovima vezanim za Kosovsku bitku, koju je sveobuhvatno izučavao i obradio kao retko ko.

Preporučujemo

Rođen je januara 1937. u selu Srednja Jurkovica, kod Gradiške, podno Kozare. Bio je ratno siroče. Otac je ubijen u Jasenovcu a majka u logoru Stara Gradiška.

Niže školovanje pohađao je u Sisku i Kotor varoši, gimnazijsko u Banja Luci. Studirao je istoriju na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, gde je diplomirao 1960. godine.

Postdiplomske studije pohađao je takođe u Beogradu, gde je magistrirao sa temom "Selišta, prilog istoriji naselja u srednjovekovnoj srpskoj državi" 1965. godine.

Usavršavao se dalje u Francuskoj, u Eks an Provansu, kod Žorža Dibija, jednog od najvećih medievista uopšte.

Potom je zahvaljujući stipendiji vlade Grčke izvesno vreme proveo i na studijskom boravku u Atini.

Godine 1971. u Beogradu je odbranio doktorsku tezu "Kraj srpskog carstva".

Prošao je sva akademska zvanja na katedri za Nacionalnu istoriju srednjeg veka, na Odeljenju za istoriju Filozofskog fakulteta u Beogradu, gde je 1984. stekao rang redovnog profesora.

Po penzionisanju u Beogradu posvetio se profesuri na Filozofskom fakultetu u Banja Luci, gde je dobio zvanje profesor emeritus 2009. godine.

Kao profesor, bio je oličenje savesnog pedagoga, oličenje principijelnosti i retke samodiscipline. Ali se isto tako, posvećen knjigama i nauci, držao podalje od javnosti i medija, pa je otuda široj javnosti ostao uglavnom nepoznat.

Držao je do razvoja istorijske nauke u Srba, do njegovih prethodnika. Otuda je priredio kapitalno delo "Enciklopedija srpske istoriografije", zajedno sa profesorom Simom Ćirkovićem. Tvorac je, isto tako još jednog dragocenog leksikografskog dela "Leksikon srpskog srednjeg veka".

Bavio se različitim temama vezanim za srpsko srednjovekovlje, kao i diplomatikom i izvornom građom, a jedan je od autora voluminozne "Istorije srpskog naroda" u izdanju Srpske književne zadruge, u deset tomova.

Autor je jedanaest naučnih monografija i niza stručnih tekstova.

Godine 1975. SKZ je objavila njegovu monografiju "Kraj srpskog carstva". Sledili su "Lazar Hrebeljanović: Istorija, kult, predanje", pa "Junaci kosovske legende", koja je brzo prevedena i na engleski, zatim "Bezimeni junak", "Prošlost i narodno sećanje", "Vladarske titule oblasnih gospodara", "Izvorna vrednost stare srpske građe", i druga.

Bio je urednik stručnog časopisa Istorijski glasnik, časopisa Stari srpski arhiv i Građa o prošlosti Bosne. Poslednja dva je on i osnovao.

Autor je takođe, ili koautor, više školskih udžbenika.

Dobitnik je priznanja grada Beograda, tada Oktobarska nagrada, za knjigu "Junaci kosovske legende", Književnog priznanja BIGZ, ali i drugih, poput Nagrade Braća Karić, 2000. godine, povodom priređivanja nezamenjivih leksikografskih dela "Enciklopedija srpske istoriografije" i "Leksikon srpskog srednjeg veka".

Bio je član Akademije nauka Republike Srpske, od juna 2004. dopisni, od septembra 2008. redovni. Godine 2001. objavljena su, u šest tomova, njegova odabrana dela.

(Telegraf.rs/Tanjug)