Žigmanov čestitao pripadnicima rusinske zajednice Nacionalni praznik Rusina u Srbiji

Ministar za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog Tomislav Žigmanov čestitao je danas predsedniku Nacionalnog saveta rusinske nacionalne manjine Joakimu Racu i svim pripadnicima rusinske nacionalne zajednice Nacionalni praznik Rusina u Srbiji.

Kako se navodi u saopštenju ministarstva, Nacionalni praznik Rusina ustanovljen je povodom 17. januara 1751. godine, kada je Franc Jozef de Redl, savetnik carice Marije Terezije i administrator Kraljevsko-državnog Bačkog distrikta u Somboru, potpisao prvi zvanični dokument -Ugovor o naseljavanju 200 rusinskih grkokatoličkih porodica u tadašnju pustaru Veliki Krstur.

Preporučujemo

Dodaje se da je to bio zvanični početak naseljavanja današnjeg Ruskog Krstura, najstarijeg, najvećeg i najpoznatijeg naselja Rusina u Srbiji.

Taj dan je već više decenija prihvaćen kao dan zvaničnog doseljavanja Rusina na ove prostore, a ovogodišnja proslava Dana Rusina u Srbiji, kako je objavio Zavod za kulturu vojvođanskih Rusina, planirana je za 18. januar u Sremskoj Mitrovici.

"Iako malobrojna zajednica, Rusini su bili i ostali važna i dragocena kockica u bogatom multietničkom mozaiku Vojvodine i Srbije. Prema popisu stanovništva iz 2022. godine ova zajednica broji 11.483 građana, koji žive većinom u AP Vojvodina i to u gradovima Kula, Vrbas, Žabalj, Šid i Novi Sad, kao i još nekoliko manjih mesta u Sremu i Bačkoj", navodi se u saopštenju.

Tokom istorije duge više od 270 godina na području Srbije, osnivali su i razvijali svoje obrazovne i druge institucije od značaja za očuvanje i razvoj nacionalnog identiteta, tako da su do danas sačuvali svoje ime, jezik i bogato kulturno nasleđe.

"Među istaknutijim kulturnim stvaraocima Rusinima ističu se Volodomir Hnaćuka, koji je sakupio i objavio usmenu rusinsku književnost krajem 19. veka, Gavrilo Kosteljnik koji je standardizovao rusinski jezik i Mihajlo Kovač, ključna osoba za održavanje kontinuiteta rusinske književnosti. Od intelektualaca treba spomenuti pesnika i filologa, akademika Julijana Tamaša, koji je rusinski identitet utemeljio u svetskoj književnosti, te braću, publicistu Mihala Ramača i naučnika Janka Ramača, koji su preveli Sveto pismo na rusinski jezik", navodi se u saopštenju.

Rusini u Srbiji su danas nacionalna zajednica koja ima razvijenu manjinsku nacionalnu infrastrukturu u području obrazovanja, informisanja, kulture i službene upotrebe rusinskog jezika i pisma, o čemu brine Nacionalni savet rusinske nacionalne manjine.

Ministarstvo podseća da u Srbiji deluje više organizacija i institucija koja doprinose očuvanju nacionalnog identiteta i afirmaciji kulture rusinske nacionalne manjine, a neka od njih su Zavod za kulturu vojvođanskih Rusina sa sedištem u Novom Sadu, Novinsko-izdavačka ustanova "Ruske slovo" iz Novog Sada, Matica rusinska iz Ruskog Krstura, Društvo za rusinski jezik, književnost i kulturu iz Novog Sada, zatim Rusinsko kulturno umetničko društvo "Dr Gabrijel Kosteljnik" iz Kule, Rusinska liga sa sedištem u Novom Sadu, itd.

Neke od najznačajnijih kulturnih manifestacija Rusina su međunarodni Festival rusinske kulture "Crvena ruža" u Ruskom Krsturu, zatim Dramski memorijal Petra Rizniča Đađe, kao i kulturne manifestacije "Kosteljnikova jesen" koje se održavaju u mestima gde žive Rusini.

Pripadnici rusinske nacionalne manjine imaju mogućnost školovanja na svom jeziku na svim nivoima obrazovanja, navodi se u saopštenju Ministarstva i dodaje da nastava na rusinskom jeziku u okviru visokog obrazovanja izvodi se na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu na Odseku za rusinistiku.

Informisanje na rusinskom jeziku ostvaruje se posredstvom štampanih i elektronskih medija. Radio i TV program na rusinskom jeziku emituje se na Radio-televiziji Vojvodine, kao i na pojedinim lokalnim radio stanicama u Šidu, Kuli, Baču, Bačkoj Topoli i Novom Sadu.

Statutom AP Vojvodine utvrđeno je da je rusinski jezik i pismo jedan od pet jezika nacionalnih manjina koji je u službenoj upotrebi u radu organa AP Vojvodine. Rusinski jezik je u službenoj upotrebi u šest jedinica lokalne samouprave na teritoriji AP Vojvodine (Bačka Topola, Vrbas, Žabalj, Kula, Novi Sad i Šid), kao i u naseljenom mestu Stara Bingula u opštini Sremska Mitrovica.

Vlasti u Republici Srbiji, Autonomnoj pokrajini Vojvodini, kao i jedinicama lokalne samouprave i dalje će posvećeno raditi na obezbeđivanju svih potrebnih preduslova, od primene zakona preko materijalno-finansijskih sredstava do manjinskih senzitivnih politika - kako bi Rusini u Srbiji uspešno nastavili da razvijaju svoje nacionalne institucije i perspektivu pripadnika svoje zajednice, navodi se u saopštenju.

(Telegraf.rs/Tanjug)