Na današnji dan umro najveći um 20. veka Nikola Tesla! Smrt srpskog genija oduvek je pratila jedna misterija

Danas kada se u Srbiji proslavlja najradosniji hrišćanski praznik, Božić, obeležava se i godišnjica smrti jednog od najčudesnijih umova koje ljudska istorija poznaje, čiji izumi su velikim delom preobrazili čovečanstvo, Nikole Tesle. Srpski genije ovaj svet napustio je 7. januara 1943. u 86. godini, a njegovu smrt i dan danas prati jedna misterija.

Tesla je po zvaničnom nalazu umro od srčane tromboze, uveče u 22 sata i 30 minuta u apartmanu 3327, na 33. spratu hotela Njujorker, dok postoje teorije koje sugerišu da je Nikola Tesla ubijen.

Preporučujemo

Prema ovim teorijama, Teslina smrt mogla bi da bude rezultat teorije zavere, u koju su uključene mnoge moćne organizacije, uključujući i vladu, koje su strahovale da bi Teslini izumi i ideje mogli da naruše njihovu moć. Međutim, za ovu teoriju do danas nije pronađen nijedan dokaz, pa je vrlo verovatno da je srpski um ipak preminuo prirodnom smrću.

Genijalni vizionar, ćudljivi samotnjak, Tesla je svetu podario ukupno oko 300 patenata, a bez pojedinih od njih savremena civlizacija je nezamisliva. Iako je svojim izumima neizmerno zadužio čovečanstvo, ovaj svet napustio je siromašan i usamljen, a doživljavan je i kao osobenjak kojem su omiljeno društvo postali golubovi.

Isparaćen je, po sopstvenoj želji, kompozicijom "Ave Marija" Franca Šuberta, i pesmom "Tamo daleko" uz violinsku pratnju Zlatka Balokovića.

Kako je njujorški gradonačelnik Fiorelo Henri La Guardia tada naglasio: "Ono što je stvorio veliko je i, kako vreme prolazi, postaće još veće".

Printskrin: Youtube/ Serbian Fest Calgary

U periodu posle 1887. do 1890. godine prijavio je svoje najpoznatije patente iz oblasti polifaznih naizmeničnih struja, generatore i motore. Pronalaske je javnosti prikazivao najviše u Američkom institutu elektroinženjera. U tom periodu Tesla obelodanjuje pronalaske obrtnog magnetnog polja, indukcioni motor, generator i transformator, fenomen elektromagnetne rezonance, niz izuma na kojima će se temeljiti potonji razvoj elektrotehnike.

Najveću podršku, posle sukoba sa Edisonom, davala mu je Kompanija Vestinghaus, otkupivši prvih sedam Teslinih patenata iz oblasti polifaznih struja. Otuda, od 1888, sa stručnjacima Vestinghausa u Pitsburgu radi na praktičnom ostvarenju svojih patenata. Tokom ovog perioda urađene su pripreme za realizaciju prve centrale na Nijagarinim vodopadima po Teslinom polifaznom sistemu. Ona je u redovan rad puštena 15. novembra 1896. godine, kada snabdeva električnom energijom grad Bafalo.

Potom se posvetio problematici visokih frekvencija, rendgneskim zracima, inovacijama koje će omogućiti radio sisteme, što će omogućiti razvoj radio-tehnike, bežične telegrafije, radara. Na čemu su tada paralelno radili i drugi inovatori.

Posthumno 1943, Vrhovni sud SAD vratio je Tesli pravo na patent 645.576, čime mu je priznato prvenstvo na patent radija, o čemu je postojao spor sa Markonijem. Od 1899. uglavnom je istraživao u laboratorijama u Kolorado Springsu i potom u Vanderklifu.

O životu Tesle pre Amerike 

Nikola Tesla rođen je jula 1856. u Smiljanu, u Lici, koja je tada bila Vojna granica u sklopu Austrijskog carstva, danas Hrvatska. Bio je četvrto od petoro dece u porodici Milutina Tesle, sveštenika Srpske crkve, odnosno Karlovačke mitropolije, i Georgine, Đuke, koja je isto tako bila iz svešteničke kuće. Bila je kći prote Nikole Mandića i Sofije, rođene Budisavljević.

Otac Milutin pre bogoslovije u Plaškom, završio je austrijsku vojnu školu. Kao sveštenik, službovao je kod Gračaca, potom u Senju, gde se tegobno, sirotinjski, živelo pošto je tamošnja srpska zajednica odnosno parohija bila malobrojna. Docnije postaje sveštenik u Smiljanu nedaleko od Gospića, u središtu Like, gde je Nikola Tesla rođen, 28, juna, po julijanskom kalendaru koji koristi srpska crkva, odnosno 10. jula po gregorijanskom.

U roditeljskoj kući postojala je značajna biblioteka. Tesla se decenijama potom prisećao pojedinih knjiga, sasvim literarne sadržine, koje je čitao kao dete. Otac Miliutin je takođe bio i saradnik, pa i dopisnik pojedinih beogradskih i novosadskih listova. Objavljivao je uglavnom pod pseudonimom, kao Rodoljub Pravičić.

Nikola Tesla školovao se, posle rodnog Smiljana, u Gospiću i Rakovcu. Studirao je zatim u Gracu, pa u Pragu. Nesumnjivo razočaran onim što mu je visoko školstvo tada nudilo, studije nije nikada priveo kraju.

Radio je u Mariboru, Budimpešti, potom u Parizu od 1882, zatim u Strazburu. Odatle se 1884. seli u Sjedinjene Američke Države. I prethodno, u Parizu, radio je za kompaniju Tomasa Edisona, tada čuvenog inovatora i uspešnog preduzetnika. Izvesno je imao nadu da će u okrilju Edisonove kompanije lakše realizovati brojne ideje, inovacije na kojima je radio.

Zna se uostalom da je ideju za polifaznu električnu energiju, njegovu ključnu inovaciju, imao još ranije, dok je radio u Budimpešti. U Njujorku osniva preduzeće "Tesla Arc & Light Co." 1885. godine, s kojim će započeti realizaciju svojih inovacija.

Usledio je sukob sa Edisonom. Poznati američki inovator prethodno je već uložio velika sredstva u širenje mreže temeljene na korišćenju jednosmerne struje. Tesline inovacije su otuda remetile čitav dotadašnji razvoj Edisonove kompanije. Pošto ga je iz nevolje tada izvukao Vestinghaus, realizacija Teslinih inovacaija postala je moguća. Tako je novembra 1896. otvorena centrale na Nijagarinim vodopadima po Teslinom polifaznom sistemu.

Velikodušno je odustao od svojih potraživanja, procenta koji je predviđao ugovor, kada se Vestinghauz našao u finansijskim nevoljama. Kasnije se više bavio visokim frekvencijma, zracima, inovacijama koje će omogućiti radio sisteme, bežičnu komunikaciju. Da bi od poslednje godine 19. veka uglavnom boravio u laboratorijama u Kolorado Springsu odnosno Vanderklifu.

U Evropi je boravio aprila 1892. kako bi posetio majku. Osim Gospića obišao je i Beograd, gde je pompezno dočekan.

Teslina zaostavština, odnosno ono što je od nje ostalo, dopremljena je u Beograd 1951, na osnovu odluke suda u SAD, pošto je za jedinog Teslinog naslednika proglašen Sava Kosanović, njegov nećak, u to vreme diplomata Jugoslavije.

Merna jedinica jačine magnetnog polja nazvana je po njemu o stogodišnjici rođenja, 1956. godine.

(Telegraf.rs/Dnevnik.rs/Originalmagazin)