Tigrasti komarac koji prenosi denga virus, prisutan i u Srbiji: Grize tokom dana, može da izazove još 3 stanja

Azijski tigrasti komarac koji može da prenese na ljude denga groznicu prisutan je u Srbiji, ali kako Telegraf.rs saznaje, u našoj zemlji među tim komarcima nije još uočeno prisustvo denga virusa, a samim tim nema ni zaraženih ljudi. Posebna žarišta ovog komarca, kako za Telegraf.rs kažu u Zavodu za biocide i medicinsku ekologiju, na primer, u Beogradu su groblja.

Inače, da podsetimo, slučajevi denga groznice već su potvrđeni u Italiji, a očekuje se pojava infekcije i u Austriji.

Preporučujemo

Ovaj komarac u Srbiji je, malo ko zna, prvi put je uočen 2009. godine. Prošle godine bio je na 83 lokacije u 16 od 17 opština u Beogradu, ali i u Novom Sadu, Požarevcu, Pančevu, Nišu, Šapcu, Petrovaradinu, Inđiji, Apatinu, Kuzminu, Rumi, Loznici, Valjevu, Ubu, Velikoj Plani…

Ustanovio se u Srbiji od 2017. godine

Doktor sci biologije Ivan Aleksić iz Zavoda za biocide i medicinsku ekologiju kaže za Telegraf.rs da je prvi put ova invazivna vrsta komarca registrovana na tlu Srbije na graničnom prelazu Batrovci 2009. godine.

- Ova vrsta invazivnog komarca prisutna je na teritoriji Evrope već nekoliko decenija, pretežno u Mediteranu, ali se zbog sve toplijih godina postepeno širi ka severu kontinenta. Prvi put je ova invazivna vrsta komarca registrovana na tlu Srbije na graničnom prelazu Batrovci 2009. godine. Smatra se da od 2017. godine ova vrsta ima ustanovljene populacije u nekoliko gradova i opština na tlu Srbije. U okviru redovnog monitoringa komaraca na teritoriji Beograda, u avgustu 2017. godine na teritoriji gradske opštine Surčin na jednoj lokaciji je registrovano prisustvo azijskog tigrastog komarca - kaže dr Aleksić.

Prema njegovim rečima, narednih godina broj lokacija se povećavao.

- Tokom 2022. godine ova vrsta bila je konstatovana na 83 lokacije u 16 od 17 beogradskih opština. Osim u Beogradu azijski tigrasti komarac je konstatovan još i u Novom Sadu, Požarevcu, Pančevu, Nišu, Šapcu, Petrovaradinu, Inđiji, Apatinu, Kuzminu, Rumi, Loznici, Valjevu, Ubu, Velikoj Plani… - navidi Aleksić za Telegraf.rs. 

Foto: Tanjug/AP

Pored denge, izaziva još 3 stanja

Ova vrsta komarca može da izazove četiri zdravstvena stanja. 

- Do sada nije bilo zaaženih denga groznicom, videćemo narednih godina šta će se dešavati u tom pogledu. Inače, ova vrsta je vektor pored denga i čikungunja virusa, virusa žute groznice kao i parazitskih nematoda koje izazivaju dirofilariozu (srčani crv) - kaže sagovornik Telegrafa.rs.

Pored toga što kod komaraca nije uočen denga virus, teši i to što prema podacima Zavoda za biocide brojnost azijskog tigrastog komarca je za sada niska na većini lokacija, kako u Beogradu tako i u drugim mestima.

- Uglavnom u klopkama bude samo 2 do 3 jedinke. Međutim, na nekim lokacijama smo u klopkama našli i više desetina jedinki. Ono što posebno zabrinjava je da su sva beogradska groblja žarišta ove vrste, na 18 od 22 groblja je konstatovano prisustvo larvi u vazama sa vodom i cvećem - kaže dr Aleksić za naš portal.  

Kako ga prepoznati

Prema njegovim rečima, ovaj komarac se lako razlikuje od domaćih komaraca iz istog roda.

- Manja mu je veličina tela, a boja tela mu je crna. Ima ravnu belu prugu na dorzalnoj strani toraksa (grudnog dela), celom dužinom od glave do početka abdomena, i potpuno beo poslednji članak na poslednjem paru nogu. Naziv tigrasti komarac potiče od prisustva naizmeničnih crnih i belih ljuspica u vidu prstenova na nogama i kombinacije crnih i belih pruga na abdomenu - navodi dr Aleksić.

Ženke ovog komarca se hrane krvlju tokom dana na otvorenom prostoru, što je razlika u odnosu na naš domaći kuleks pipiens, koji je kućni komarac.

- Vrsta se sve više prilagođava načinu ishrane i u zatvorenim prostorima. Krvni obrok uzima sa čoveka, domaćih i divljih životinja, ptica, pa čak i gmizavaca i vodozemaca, ali ipak preferira čoveka - kaže naš sagovornik. 

Dario Aćimović, portparol "Ciklonizacije" iz Novog Sada kaže za Telegraf.rs da građani tigrasog komarca mogu da razlikuju eventulano po ponašanju:

Foto: Wikimedia/James Gathany/CDC

- Građani teško mogu napraviti razliku između vrsti komaraca. Za to ipak komarac treba da se stavi pod mikroskop. Mogu da ih razliku eventualno po ponašanju, odnosno tome da su sitniji I da grizu tokom celog dana.

Aćimović navodi da se na njihvom području bore protiv tri vrste komaraca.

- Osim ruralnih - rečnih komaraca, to su još urbani ili kućni komaraci, čija su izvorišta kanali, bare, i sve druge manje vodene površine u dvorištima, kao što su kišnjičare, kofe sa vodom, zapušeni oluci, septičke jame i od 2018. godine sa invazivnom tropskom vrstom azijskog tigrastog komaraca. Stručnjaci "Ciklonizacije" detektovali su prvi put 2018. godine azijskog tigrastog komaraca koji je najverovatnije stigao u starim gumama. Prve jedinke detektovane su u široj okolini železničke stanice u Novom Sadu i od tada se šire po urbanom delu grada - objašnjava Aćimović za Telegraf.rs.

Produkcija tigrastog komarca moguća i u čepu od flaše

Dodaje da je tigrasti komarac tropska invazivna vrsta, poreklom iz Jugoistočne Azije, koja se poslednjih desetak godina širi po Evropi.

- Do širenja dolazi zbog povećenog i ubrzanog prometa roba u svetu, ali verovatno i zbog izmenjenih klimatskih uslova poslednjih godina i odsustva oštrih zima. Nešto je sitniji od domaćeg urbanog i rečnog komarca, ali je agresivniji jer grize tokom celog dana. Takođe, za njegovu produkciju dovoljne su i minimalne količine vode. Kao što je poklopac od tegle ili čak čep od pivske flaše - upozorava Aćimović. 

Kako kaže, prema tretnutnim analizama, populacija azijskog komarca u urbanim zonama Novog Sada je 20 odsto, dok preostalih 80 odsto čine rečni i kućni komarci.

- Povećana brojnost populacije azijskog tigrastog komaraca, posledica je čestih padavina koje su aktivirale miroizvorišta ove vrste komaraca u privatnim i poslovnim dvorištima u urbnom delu grada - kaže Aćimović.

Šta je denga virus? 

Denga groznica (DG) najčešća virusna infekcija koju prenose komaraci. Svake godine u svetu dogodi se oko 100 miliona infekcija i 25.000 smrtnih slučajeva. Ljudi obolevaju putem uboda zaraženog komarca, a na sreću nema interhumanog prenosa, odnosno sa čoveka na čoveka.

Inkubacija je od 4 do 15 dana, u proseku proseku 6. 

Bolest se ispoljava najčešće kao infekcija slična gripu. Teže manifestacije su denga hemoragijska groznica i denga šok sindrom.

Simptomi su visoka temperatura, groznica, osip, jaka glavobolja, jeza, bolovi u mišićima i zglobovima A teži simptomi razdražljivost, nemir, pojačano znojenje, nakon čega sledi stanje šoka i krvarenja iz nosa, GIT i pluća.

(Telegraf.rs)