Istorija, kultura i jezik najvažniji elementi nacionalnog identita Roma i Romkinja

U romskoj kulturi izrazito je naglašeno da je smisao čovekovog postojanju u reči “biti”, a ne u reči "imati", a sam život Roma je pokazao “da se bez države i teritorije mogu održati vlastite vrednosti, jezik i kultura, bez obzira u kojoj se zemlji nalazili.

Profesor dr Rajko Đurić, jedan od najcenjenijih romologa u svetu, tvrdio je da je su do današnjih dana Romi uspeli da očuvali niz kulturnih elemenata koji nedvosmisleno svedoče o njihovom etničkom samosvojstvu u oblasti materijalne i duhovne kulture, uključujući pre svega, verovanja, običaje, navike, norme, zakone, jezik i simbole.

Simbolika Roma, pruža dokaze i o njihovim susretima s narodima različitih jezika, religija, običaja i kulura, i to su simboli u kojima se odslikavaju pojedini istorijski događaji, istorijska mesta i istorijske ličnosti, koji su snažno obeležili život i sudbinu romske zajednice ili pojedinih njenih delova na evropskim i vanevropskim prostorima.

Romi su poneli iz svoje pradomovine Indije čitav niz simbola. Oni su nastavili da koriste te simbole unutar svoje zajednice i posle egzodusa. Analiza sakupljenog materijala pokazuje, da simboli unutar njihove društvene zajednice dobijaju značaj zavisno dominantnih zanimanja unutar grupe ili zajednice i načina života društvene grupe.

Simboli su čvrsto povezani sa porodicom, određenim društvenim institucijama i odnosima, kao i sa ključnim događajima kao što su sklapanje braka , rođenje, krštenje, smrt i sahrana. Simbolika društvene grupe dolazi do izražaja preko hrane i odeće, mesta i načina stanovanja, verovanja.

Rade Uhlik, takođe jedan od najcenjenih romskih ligvista, u Srpsko-Hrvvtsko-romskom rečniku kaže:

“Romi i njihov jezik predstavljaju nešto posebno, nešto što odudara od ostalih naroda i jezika. Svako ko upozna građu njihovog jezika, dobiće jasnu sliku o njima. Rom je prirodan, jednostavan čovek. On beži od onoga što ga zadržava i podseća na neke probleme. Ali u njegovom jeziku ima ipak i takvih pojava koje nisu u skladu sa tom njegovom sklonošću. To je, možda, dokaz da Romi nisu uvek bili onakvi kakvi su danas. Istina je da je njihov rečnik skučen, ali gramatička struktura njihovog jezika ipak svedoči o postojanju nekog složenijeg načina izražavanja”.

Osim romskog jezika, za proučavanje istorije i kulture ovog naroda, veliku ulogu imaju i jezici drugih naroda, naročito onih preko čijih su teritorija Romi prolazili, ili na njima i sa njima živeli tokom viševekovnog putovanja od Indije do sadašnjih staništa.

Pored viševekovne egzistencije među evropskim nacionalnim zajednicama, Romi, tvrde brojni stručnjaci iz oblasti romoloških nauka, među kojima se po tom pitanju ističu brojni poznavaoci romske istorije, nisu ispoljili državotvorne tendencije. Sve do danas, ostali su pripadnici ovog naroda, zajednica etničkog grupisanja, izdiferencirana i iznutra podeljena bez formirane zajedničke nacionalne svesti.

Foto: Ministarstvo informisanja i telekomunikacija

(Telegraf.rs (A. N)