Evo ko je bila prva žena fotograf na Balkanu: Ova Sremica osnivačica je i prvog foto-kluba u Srbiji

Mara Bogdanović Rosandić, rođena kao Laura Gizl, označila je početak nove ere postavši prva žena koja se školovala za profesiju fotografa. Poreklom iz Rume, njen rad i talenat neizmerno je obogatio razvoj ove sremske varošice.

Prva srpska žena fotograf potiče iz ugledne trgovačke porodice iz Rume. Njeno detinjstvo je proteklo u blagostanju plodnog Srema, ali taj prosperitet nije dugo trajao. Nažalost, nakon što je otac bankrotirao i ostavio za sobom čak sedmoro dece, Mara je kao veoma mlada devojka preuzela brigu o mlađim braćom i sestrama, te je morala da se stara o njima i zarađuje za život.

Preporučujemo

Njena putanja ide od Srema ka Beču, gde susreće Žarka Miladinovića, studenta prava srpskog porekla, čime ulazi u tamošnji svet koji kroz umetnost istražuje srpsku kulturu i tradiciju. Njihova veza nije samo integrisala Maru u srpsku zajednicu, već je i podstakla njenu posvećenost srpskom nacionalnom pitanju. Njene fotografije nisu samo zabeležile trenutke, one su postale svedočanstvo društvenih promena i kulturnih raznolikosti tog vremena.

Mara Bogdanović Rosandić nije bila samo posmatrač društvenih dešavanja. Njeno angažovanje je bilo praktično i značajno. U njenom prijateljstvu s uglednim umetnicima i liderima tog doba, kao što su Jovan Jovanović Zmaj i Aleksandar Sandić, oslikava se njen duboki uticaj u srpskom kulturnom krugu. Kao inicijator postavljanja spomenika Jovanu Jovanoviću Zmaju u Rumi i očuvanja Zmajeve biste tokom Prvog svetskog rata, njena posvećenost je prevazišla granice, piše portal vojvodinauzivo.rs.

Mara Bogdanović Rosandić je nosila višestruke talente, od fotografije do književnosti. Njeni napori na očuvanju srpske kulture i tradicije, uz impresivan doprinos prevodima i knjigama, ostaju kao inspiracija i nasleđe za buduće generacije. Njeno delo prevođenja srpskih narodnih epskih pesama na nemački jezik otvorilo je vrata srpske kulture širom sveta. Njeno ime, iako dugo zapostavljeno, sada ponosno stoji rame uz rame s drugim srpskim pionirkama 19. veka.

Njenoj karijeri nije nedostajalo raznovrsnosti. Ona je bila stručna saradnica prvog srpskog foto-časopisa "Fotografski pregled", osnivačica prvog foto-kluba u Srbiji, Beogradskog foto-kluba, 1928. godine. Kao jedina i prva žena članica Upravnog odbora kluba, Maru nije obeshrabrila muška dominacija u svetu fotografije.

Njena životna priča se prepliće sa Tomom Rosandićem, splitskim vajarom starijim od nje pet godina. Ovaj odnos, izmešan sa umetničkim i ljubavnim strastima, doprineo je njenoj postavci kao prve žene umetničkog fotografa na Balkanu u početku 20. veka. Zahvaljujući poznanstvu sa kraljem Petrom i prestolonaslednikom Aleksandrom, česti su im bili gosti u ateljeu, zajedno sa mnogim drugim istaknutim ličnostima iz beogradskog društva.

Bliskost sa kraljevskom porodicom omogućila je Mari da fotografiše kraljicu Mariju i novorođenog prestolonaslednika Petra. Ove fotografije su postale izuzetno prepoznatljive i korišćene kao zvanični portreti kraljevske kuće, objavljivani u novinama i kao razglednice. Nakon bogatog umetničkog života, Mara je preminula 1954. godine u Beogradu. Pred smrt je izrazila je svoju jedinu želju da nad njenim grobom na Novom groblju bude postavljena skulptura “Harfista”, delo njenog supruga Tome Rosandića.

Nakon njene smrti, on je studio na Senjaku poklonio državi, napustio Beograd i preselio se u Split gde je i preminuo. Mara Bogdanović Rosandić ostaje ikona koja je utkala svoj neizbrisiv pečat u srpsku i balkansku istoriju. Njena hrabrost, posvećenost i izuzetnost kao fotograf i kulturna pregalnica svakako će nastaviti da nadahnjuju buduće generacije.

(Telegraf.rs)