Paprene kazne za skrnavljenje spomenika kulture: Džep može da "zaboli" i ako se čiste, iz jednog razloga

Išarani grafitima, neretko i polomljni - kulturni i drugi spomenici, umesto da se čuvaju, često se skrnave. I dok su spomenici kulture, kao svedočanstva ljudske istorije i razvoja u Srbiji pod nadzorom Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, o održavanju spomenika koji nije proglašen za kulturno dobro stara se gradska opština, a kazne za njihovo skrnavljenje su paprene.

Spomenik kulture je građevinsko- arhitektonski objekat od posebnog kulturnog i istorijskog značaja i to može biti zgrada, delovi zgrada, umetničko delo - slika, skulptura, nadgrobni spomenik, neki slobodni prostor ili iskopan predmet.

Preporučujemo

Srbija je zemlja bogata kulturnim i umetničkim nasleđem i shodno tome broji i mnoštvo spomenika koji služe da nas podsete na prošlost, istoriju i junaštvo naših predaka.

U Beogradu, briga o spomenicima u nadležnosti je opština na čijoj teritoriji se on nalazi, ali postoji razlika između spomenika koji je proglašen za kulturno dobro i onoga koji to nije.

"Spomenici koji su proglašeni za kulturno dobro održavaju se po programu zaštite nepokretnih kulturnih dobara. O održavanju spomenika koji nije proglašen za kulturno dobro, spomen-ploče ili skulpturalnog dela, stara se gradska opština na čijoj se teritoriji nalazi spomenik, spomen-ploča ili skulpturalno delo", objašnjavaju za Telegraf.rs iz Sekretarijata za kulturu.

Komunalna inspekcija igra važnu ulogu u očuvanju ovih znamenitosti, a uslove utvrđuje Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.

"Održavanje prostora oko spomenika, spomen-ploče odnosno skulpturalnog dela vrši nadležno javno komunalno preduzeće, a mere zaštite spomenika, spomen-ploče odnosno skulpturalnog dela (konzervatorske, restauratorske i dr.), sprovode se na osnovu uslova koje utvrđuje Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, a odluke, nadzor nad održavanjem spomenika, spomen-ploče i skulpturalnog dela vrši komunalna inspekcija", kažu nadležni našoj redakciji.

Tri kategorije kulturnih nepokretnih dobara

U Zavodu za zaštitu spomenika kulture grada Beograda objašnjavaju za naš portal da se nepokretna kulturna dobra razvrstavaju u tri kategorije: kulturna dobra, kulturna dobra od velikog značaja i kulturna dobra od izuzetnog značaja.

Briga o spomenicima je u nadležnosti Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda kao i Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture ako su u pitanju kulturna dobra od izuzetnog značaja.

"U skladu sa odredbama Zakona o kulturnim dobrima a u vezi sa odredbama člana 137. Zakona o kulturnom nasleđu, za sve intervencije na objektima na teritoriji grada Beograda, a koji uživaju status kulturnog dobra i kulturnog dobra od velikog značaja neophodno je pribavljanje uslova za preduzimanje mera tehničke zaštite i saglasnosti na projekat i dokumentaciju iz nadležnosti Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, dok je za kulturna dobra od izuzetnog značaja na teritoriji grada Beograda za navedene poslove nadležna centralna ustanova zaštite nepokretnih kulturnih dobara, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture – Beograd.

Beogradska tvrđava i park Kalemegdan uvršteni su u spomenik kulture od izuzetnog značaja, na čijim su zidinama, nažalost, često primetni grafiti.

"Vlasnik, odnosno držalac dužan je da čuva i održava kulturno dobro i dobro pod prethodnom zaštitom i sprovodi utvrđene mere zaštite. Za objekte i prostore javne namene za pitanje bezbednosti i čuvanja angažuje se fizičko-tehničko obezbeđenje. Ovaj Zavod u okviru svojih redovnih aktivnosti vrši uvid u stanje nepokretnih kulturnih dobara i utvrđuje uslove za preduzimanje mera tehničke zaštite i saglasnosti na projekat i dokumentaciju za intervencije na nepokretnim kulturnim dobrima", kažu za Telegraf.rs u Zavodu za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.

Kazne i do 150.000 dinara

Nedavno je sve portale i društvene mreže preplavila vest o turisti koji je ključevima urezao svoje inicijale u zidine Koloseuma za šta će morati da plati kaznu.

A, kazne za uništavanje spomenika su između 15.000 i 150.000 dinara.

"Odluke o podizanju i održavanju spomenika i skulpturalnih dela na teritoriji grada Beograda, novčanom kaznom od 15.000,00 dinara kazniće se za prekršaj fizičko lice ako uništi, ošteti, prlja ili skrnavi spomenik, spomen-ploču ili skulpturalno delo, dok će se pravno lice kazniti za prekršaj novčanom kaznom u iznosu od 150.000,00 dinara, ukoliko podigne, ukloni ili premesti spomenik, spomen-ploču ili skulpturalno delo" kažu za Telegraf.rs u Sekretarijatu za kulturu.

Iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda pojasnili su nam da oni nemaju nadležnost za izricanje kazni. Kazne se, naime, utvrđuju pred nadležnim institucijama i u sudskom postupku.

Ono što treba znati, da svakog može da košta i da samoinicijativno očistite spomenik, uredi ga ili izvrši bilo kakvu intervenciju na njemu.

"Intervencije na nepokretnim kulturnim dobrima ne mogu se preuzimati samoinicijativno već na osnovu utvrđenih uslova za preduzimanje mera tehničke zaštite i saglasnosti na projekat i dokumentaciju koji izdaju nadležne ustanove zaštite nepokretnih kulturnih dobara", preciziraju u Zavodu za zaštitu spomenika kulture.

Jedan od najpoznatijih spomenika u Srbiji je onaj posvećen streljanim đacima i profesorima u Kragujevcu, a srpskoj prestonici nezaobilazna tačka na mapi su svakako Spomenik Stefanu Nemanji i Kalemegdanska tvrđava iza koje su mnoge zanimljive priče, te je obavezna atrakcija svim turistima.

Takođe, crkve i manastiri u Srbiji imaju duboku istoriju i opravdano nose zvanje spomenika kulture, dok je na jugu naše zemlje najpoznatija znamenitost svakako je Ćele-kula u Nišu, spomenik iz Prvog srpskog ustanka koji je u znak odmazde tadašnja turska vlast u Srbiji izgradila od lobanja, poginulih srpskih ratnika.

(Telegraf.rs)