Ovaj dan svi znaju kao veliki američki praznik, ali nekada se i kod nas isto tako slavio

Da li znate da se 4. juli nekada slavio u celoj zemlji? Čim svane, ne bi se išlo na posao, već na piknik u prirodu, roštiljanje, a potom gledanje parade i uživanje u vatrometu. Od raspada SFR Jugoslavije, to više nije slučaj. Štaviše, danas većina ne zna ni šta ovaj datum znači za Srbiju.

Neki bi čak pre pomislili na Dan nezavisnosti Amerike, a reč je o - Danu borca.

Preporučujemo

4. jul u SFR Jugoslaviji

Dan borca je bio državni praznik u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji i Saveznoj Republici Jugoslaviji, koji se proslavljao 4. jula.

- To vam je ideološki praznik. Ustanak je počeo dosta ranije kod Savskog mosta. Taj praznik nikako ne odgovara istorijskoj stvarnosti, taj datum su zapravo želeli da prispoje, ali vidite da nije išlo. Mislim da imamo dosta boljih datuma, kao što je 27. maj, kada se pobunila cela nacija protiv antifašizma - priča za Telegraf.rs istoričar Predrag Marković.

Dan borca, koji je nazivan i "praznik ustanka naroda Jugoslavije", obeležavao je godišnjicu sednice Politbiroa Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije, održane 4. jula 1941. godine u Beogradu, na kojoj je donesena odluka o podizanju oružanog ustanka. Na istoj sjednici Politbiroa Centralnoga komiteta Komunističke partije Jugoslavije, održanoj u vili Vladislava S. Ribnikara, Politbiro je odlučio formirati Glavni štab NOP-a za Srbiju, kasnije Glavni štab NOV i PO Srbije.

Kuća u kojoj je održana ova sednica je kasnije pretvorena u muzej "4. juli".

Dan borca je za državni praznik proglašen 26. aprila 1956. godine i proslavljao se svake godine u čitavoj zemlji. Posle raspada SFR Jugoslavije, postao je državni praznik Savezne Republike Jugoslavije, ali se kasnije obeležavao samo u Srbiji. Ukinut je 2001. godine odlukom Vlade Srbije.

Praznik se i danas, nezvanično, proslavlja u organizaciji Saveza udruženja boraca narodnooslobodilačkog rata.

4. jul u Americi

Dan nezavisnosti (Četvrti jul) je savezni praznik u Sjedinjenim Državama kojim se obeležava dan potpisivanja Deklaracije o nezavisnosti 4. jula 1776. godine. Toga dana je Kongres proglasio da trinaest američkih kolonija više nije podređeno Britanskoj monarhiji, te su te države proglašene ujedinjenim, slobodnim i nezavisnim. Kongres je, istina, izglasao nezavisnost dva dana ranije, još 2. jula, ali je svečano proglašenje usledilo 4. jula.

Tomas Džeferson i Džon Adams, dva potpisnika Deklaracije o nezavisnosti koji su kasnije predsedavali Sjedinjenim Američkim Državama, umrli su istog dana, 4.jula 1826, tačno na 50-godišnjicu potpisivanja. Džejms Monro, još jedan od "otaca nacije" koji je izabran za predsjednika, takođe je umro 4. jula 1831. godine.

Inače, prethodno je rezolucijo o nezavisnosti predložio Ričard Henri Li iz Virdžinije. Nakon što je izglasao nezavisnost, Kongres je svoju pažnju usmerio na Deklaraciju o nezavisnosti, izjavu u kojoj se objašnjava ova odluka, koju je pripremio Odbor petorice, a njen glavni tekstopisac bio je Tomas Džeferson, kao pravno najpotkovaniji od "otaca nacije", među kojima su još bili Džordž Vašington, Džon Adams, Džejms Medison, Aleksandar Hamilton, Džejms Monro i Bendžamin Frenklin.

Neverovatnom slučajnošću, Tomas Džeferson i Džon Adams, dva potpisnika Deklaracije o nezavisnosti koji su kasnije predsedavali Sjedinjenim Američkim Državama, umrli su istog dana, 4.jula 1826, tačno na 50-godišnjicu Deklaracije o nezavisnosti. Džejms Monro, još jedan od "otaca nacije" koji je izabran za predsednika, takođe je umro 4. jula 1831. godine. Jedini predsednik koji je rođen na ovaj dan 1872. godine je Kelvin Kulidž, 30. po redu predsednik SAD.

Dan nezavisnosti je savezni praznik, tako da su federalne institucije poput pošte i sudova zatvorene tog dana. Dekoracije su obično obojene crvenom, belom i plavom, bojama američke zastave.

Noć pre 4.jula nekada je bila vreme najvećeg slavlja, sa plotunima iz topova i vatrenih oružja, ali je vremenom ta praksa malo ublažena vatrometom. Svojevremeno su se gradovi u Novoj Engleskoj takmičili u izgradnji visokih piramida, sastavljenih od bačava, pa su ih u sumrak palili.

Najviše vatre su tradicionalno bile u Salemu, Masačusets (prethodno su se dobro uvežbali na vešticama:), sa piramidama koje su se sastojale od četrdeset slojeva bačava. Taj običaj je cvetao u 19. i 20. veku i još uvijek se praktikuje u nekim gradovima u Novoj Engleskoj.

(Telegraf.rs)