Misija Halijard na neobičnoj ikoni: Sveti Sava pruža avion, Pranjani se stapaju s Jadranom, a tu je i Draža

Proplanci zapadne Srbije, crkva u Pranjanima i okupljeni narod s jedne strane. S druge - more i bela katedrala u Bariju, ispred koje su američki piloti. Sve se to stapa, kao da Jadran zapljuskuje Ravnu goru, a stari drveni zvonik seoske brvnare krasi velelepnu katedralu na obali mora. Iznad ovog prizora su Sveti Sava, Isus Hristos i Sveti Nikolaj. Ispod, veliki transportni avion sa zlatnim vratima.

Vazdušni most Pranjani - Bari, misija Halijard iz 1944. godine, u kojoj je spaseno oko 500 američkih vazduhoplovaca, prikazana je na ovoj ikoni, koju je Crkvi Vaznesenja Gospodnjeg podario Džon Kapelo iz Fonadacije Misija Halijard.

Avioni, koji su poletali iz Italije i bombrdovali naftna postrojenja u Rumuniji, preletali su Jugoslaviju, gde su bili obarani od strane neprijatelja. Narod je spasavao savezničke pilote.

Na ikoni su predstavljeni zajedno i živi i preminuli, a jedna beba (Slobodan Jevtović, koga drži Čarls Dejvis) predstavljena je istovremeno i kao odrastao čovek, kao da je reč o dva bića. Ali, u Carstvu nebeskom poredak je drugačiji. Ova ikona je, stoga, vanvremenska i simbolično predstavlja herojsko delo naroda koje je sprovedeno s verom u Boga, ljudskost i prijateljstvo.

Nove generacije danas se nalaze i upoznaju u Pranjanima, na Zlatiboru i drugim mestima u današnjoj Srbiji i Republici Srpskoj, odnosno BiH, gde je ova misija sprovđena sa čak tri aerodroma, od kojih je onaj u Pranjanima, na Galovića polju imao najviše spasilačkih poletanja.

Takva operacija ne bi mogla da se obavi bez dobre organizacije, koju su pripadnici Ravnogorskog pokreta sproveli, a u ovom poduhvatu su seljaci svesrdno pomagali. U ratu koji su obeležile podele i broba, ne samo sa okupatorom, već i među narodom iznutra, misija Halijard svetla je tačka i primer kako se dolazi do pobede. Nažalost, misija je ostala pod velom tajne nakon oslobođenja Jugoslavije da bi sećanje na nju zaživelo tek sa raspadom SFRJ.

Na ikoni su obeleženi svi važni akteri misije, među kojima i general Dragoljub Mihajlović. Na svakom od uglova nalazi se po jedan važan simbol: Grb Kraljevine, simbol Halijard misije,

simbol OSS (specijalne američke jedinice koja je izvodila operaciju spasavanja) i simbol 15. armije kojoj su pripadali spaseni piloti.

Ovi simboli nalaze se među rozetama kakve se mogu videti na ikonama u srednjovekovnim manastirima Srbije, a koje, zajedno sa ličnostima koje su u misiji bile značajne, uokviruju ovu ikonu. Osim Draže Mihailovića tu su i Nik Lalić, Džordž Krajger, Artur Džibilijan, generali Donovan i Tvajling, Džordž Musulin, Džordž Vujnović.

Zanimljivo je da je na ikoni predstavljen i avion iz doba Drugog svetskog rata i to na dva mesta: Najpre, iznad prikaza naroda, Pranjana i Barija, prikazan je Sveti Sava. On uz posredstvo Isusa Hrista predaje avion Svetom Nikoli. Avion je predstavljen poput kočije, kao transportno sredstvo.

Na likovnom prelazu iz Pranjana u Bari, gde je bila stacionirana 15. jedinica, prikazan je jedan dečak kome afroamerički avijatičar daje čizme. To je bio jedini afroamerikanac koji se našao u selu.

Prikazani su i seljaci koji su pravili pistu, i to ozbiljnu, na koju su mogli da sleću i veći transportni avioni.

Ispod svega toga prikazan je avion sa zlatnim vratima - simbolom spasenja.

Vojnici ulaze i izlaze, a Sveti Nikolaj Čudotvorac daje Svetom Jovanu šangajskom i sanfranciskom pilote na slobodnoj teritoriji.

(Telegraf.rs)