Dan kad su srpski seljaci spasili američke pilote: 78 godina od Operacije Halijard, Herkules preleće Pranjane

Ništa ne govori o prijateljstvu Srba i Amerikanaca kao misija "Halijard" u kojoj su meštani sela Pranjani spasavali savezničkle pilote i pružili im topao dom i hranu onda kad je to bilo najpotrebnije, prenosi agencija RINA.

Na memorijalnom centru na Galovića Polju u Pranjanima danas je obeležena 78. godišnjica misije koja je dokaz velikog prijateljstva dva velika naroda. Obeležavanjem godišnjice misije "Halijard" na Galovića polju, položeni su venci žrtvama izgubljenim u Drugom svetskom ratu uz emitovanje himni SAD i Srbije, u prisustvo pripadnika VS i ministarke kultre i informisanja, Maje Gojković.

Preporučujemo

- Hoćemo da od ovog mesta napravimo kompleks sa kojim će istorija biti ponosna. Poslednjih nekoliko godina uložena su velika sredstva u Pranjanski kraj i time oživelo nekoliko hiljada domaćinstva, zahvaljujući državi Srbiji i predsedniku Aleksandru Vučiću, i samo ono što je najznačajnije što se desilo ovoj kraju je povezivanje ove varošice sa autoputem "Miloš Veliki", magistralom u dužini od 25 kilometara je san bio za sve meštane u poslednjih pedeset godina. Galovića polje je sređeno, napravljen je gorski aerodorom i memorijalni centar i nećemo stati na ovome i ono što nas najviše raduje što će ovo mesto i misija "Halijard", biti snimnjen film koji će predstaviti , naše pretke i heroje ovog kraja koji su pomogli u spašavanju američkih pilota - kazao je Dejan Kovačević, predsednik opštine Gornji Milanovac.

Postoje mnoge slične priče o herojstvu u Drugom svetkom ratu, i kada pričamo o hrabrosti često se ograničavamo na one koji nose uniformu, ali ovo je drugačija vrsta hrabrosti, koja govori o seljacima, zapravo običnim Srbima koji danas ovde žive.

Foto: RINA

Kada su obaveštajci saznali da posade vazduhoplova se kriju u Srbiji, kancelarija za strateške poslove OSS-a napravila je plan da izvuče svoje ljude iz okupiranje srpske države. Dok je narod Srbije skrivao oborene avijatičare, deleći ono malo hrane što su imali i zbrinjavajući njihove povrede, OSS je krenuo na posao. Do početka avgusta 1944. godine uz pomoć lokalnog stanovništva započela je čišćenje terena i pravljenje tajne piste koja bi savezničkim posadama omogućila izvlačenje i povrat svojim kućama.

- Kako bi obeležili 78. godišnjicu Operacije "Halijard", tokom koje je, uz pomoć i požrtvovanje srpskog naroda izvedena najveća evakuacija ove vrste do današnjih dana, kada je evakuisano 500 američkih i savezničkih avijatičara, 67. Eskadrila za Specijalne Operacije bazirana u bazi Mildenhol u Velikoj Britaniji izvršiće komemorativni prelet sa jednim avionom Herkules u verziji MC-130J Commando II. Avion će preleteti centralnu svečanost iznad aerodroma Pranjani koji je otvoren pre dve godine - saopštili su iz američke ambasade za "Tango Six".

Operacija "Halijard" počela je u martu 1944. godine, kada je komandant JVUO general Dragoljub Mihailović naredio izgradnju piste sa koje je obavljana vazdušna evakuacija savezničkih pilota i u čijoj su izgradnji učestvovali meštani Pranjana i okolnih sela.

Sa improvizovanih pista u Srbiji i Bosni i Hercegovini evakuisano je 500 savezničkih avijatičara, od čega 417 Amerikanaca. U periodu od avgusta 1944, do februara 1945. godine avijatičari su prevoženi u američke baze u Italiji.

Zahvalnicu za rad na zajedničkom cilju, jačanju veza i promociji srpsko-američkog prijateljstva, uručio je danas Dzon Kapelo osnivač Halijard Fondacije, Mladenu Petkoviću generalnom direktoru “Zastava oružja” i predsedniku skupštine FK “Zastava”, tokom ceremonije obeležavanja 78.godišnjice Halijard misije, u memorijalnom centru u selu Pranjani.

Zahvalnicu je dobio i Kristofer Hil, ambasador SAD u Srbiji. FK “Zastava” i Ambasada SAD u Srbiji, odigrale su prijateljsku fudbalsku utakmicu 15.septembra pod pokroviteljstvom Halijard Fondacije, sa ciljem da se dve savezničke države iz dva svetska rata, iza kojih stoji mnogo zajedničke istorije, povežu kroz projekte od društvenog značaja.

Kompanija “Zastava Arms USA”, koja je prethodnih godina uspela da se sa oružjem iz kragujevačke fabrike “Zastava” probije na zahtevno američko tržište, sklopila je prošle godine strateško partnerstvo sa Halijard Fondacijom, koja promoviše i čuva od zaborava najveću akciju spasavanja američkih pilota u istoriji, njih preko 500, koji su vraćeni živi svojim porodicama u SAD zahvaljujući srpskom narodu.

(Telegraf.rs)