Patrijarh Porfirije služiće liturgiju u Sabornom hramu u Čikagu

Foto: TANJUG/ Dimitrije Nikolić

Sredinom oktobra u Čikagu biće obeležena stogodišnjica Eparhije američko-kanadske, prve eparhiju SPC na američkom kontinentu, a tim povodom patrijarh srpski Porfirije sa članovima Sinoda posetiće Eparhiju novogračaničko-srednjezapadnoameričku sa sedištem u Čikagu.

Kako je rečeno Tanjugu u Eparhiji, poseta patrijarha koja će početi 12. oktobra biće zavetna jer izražava jedinstvo SPC u matici i rasejanju, a svečanost obeležavanja ovog značajnog datuma za SPC biće održana 16. oktobra nakon liturgiju u Sabornom hramu u Čikagu koju će služiti Patrijarh Porfirije.

Američko-kanadska sa sedištem u Čikagu osnovana je u septembru 1921. godine, a za prvog administratora eparhije koja je obuhvatala sve srpske parohije i opštine u SAD i Kanadi, postavljen je Episkop Nikolaj Velimirović.

Prema rečima ambasadora Srbije u Vašingtonu Marka Ðurića osnivanje prve eparhije SPC na američkom kontinentu - Eparhije američko-kanadske, sa sedištem u Čikagu i postavljanje Vladike Nikolaja za prvog administratora, predstavlja kamen međaš razvoja autohtone srpske zajednice u SAD.

"Pre tačno 100 godina, srpski svetitelj i neumrli intelektualni div SPC sveti Vladika Nikolaj ustanovio je prvu eparhiju SPC na teritoriji SAD", rekao je Ðurić za Tanjug, povodom tog značajnog jubileja.

Taj čin, kako je naveo ambasador Ðurić, predstavljao je suštinski iskorak u institucionalnom organizovanju ne samo naše crkve već i čitavog srpskog vernog naroda na području enormnih razmera i raznolikosti kakve su SAD.

"Jačanje institucionalne organizacije i izgradnja pravoslavnih srpskih hramova koja traje i odvija se i dan danas, hramova u kojima se verska služba vrši i na srpskom, uz pominjanje srpskog patrijarha i svetitelja, proslavu srpskih pravoslavnih praznika i negovanje naše kulture i običaja, bili su i jesu ključna pretpostavka očuvanja narodnog identiteta američkih Srba", naveo je on.

Ðurić podseća da smo mi Srbi veoma heterogen narod i u SAD, baš kao i u matici, "podeljeni po regionalnoj, materijalnoj, politickoj, obrazovnoj strukturi".

"Međutim upravo je srpska crkva, kojoj je u SAD pre 100 godina stvoren snažan institucionalni okvir, najmanji zajednički sadržilac i zalog opstanka vere i naroda", naveo je on.

Ambasador je podsećanje na taj veliki jubilej iskoristio da svoj braći arhijerejima, monaštvu, svestenstvu i vernom narodu sa divljenjem i ponosom zaželi još mnogo takvih jubileja.

Magistar jevrejskog i aramejskog svetopisamskog jezika Dimitrije Stanojević iz Eparihije u Čikagu kaže da danas SPC u 35 saveznih država SAD, i svoje tri eparhije ima 125 crkava i 14 manastira i skitova. U Kanadi imamo 25 crkava i jedan manastir u sedam saveznih država", precizirao je za Tanjug

Prve srpske pravoslavne crkveno-školske opštine u SAD obrazovali su Srbi koji su se tu doselili tokom 19 veka, a koje su u početku priznavale jurisdikciju ruskih arhijereja.

Nakon više različtih pokušaja ujedinjenja, episkop žički Nikolaj Velimirović je u januaru 1921. uz blagoslov Svetog arhijerejskog sinoda i podršku Kraljevske Vlade stigao u SAD sa zadatkom da okupi i poveže Srpske opštine i unapredi organizaciju Srpske Crkve u Americi.

U Izveštaju, koji je podneo Svetom arhijerejskom saboru, pre Sabora naveo je brojne probleme crkvenih opština - od prakse da parohije opslužuju sveštenici Rusi koji ne poznaju srpski, do nedostatka srpskih manastira i bogoslovije.

Nešto više od godinu dana, od osnivanja Eparije, u Ameriku odlazi arhimandrit Mardarije koji se sastao sa srpskim sveštenicima u mestu Geri u Indijani kada je izmedhju ostalog, odlučeno o osnivanju Eparhijske konzistorije nadležne i za brakorazvodne parnice.

Iste 1923. godine osnovao je prvi Srpski manastir sa sirotištem za srpsku siročad i Domom za iznemogle i prestarele, u blizini Čikaga.

Od novembra 1923. godine za administriranje Srpske pravoslavne eparhije imenovan je patrijarh Dimitrije, koji je odredio da arhimandrit Mardarije kao njegov zastupnik administrira eparhijom.

Arhimandrit Mardarije je krajem 1925. godine izabran za prvog episkopa američko-kanadskog, hirotonisan je u Sabornoj crkvi u Beogradu četiri meseca kasnije.

Ustav Američko-kanadske eparhije donet je na Prvom crkveno - narodnom saboru 1927. godine u nedovršenom hramu manastira Svetoga Save u Libertvilu, a tom prilikom su izabrana eparhijska tela.

Zasluge za građenje manastira u Libertvilu pripadaju episkopu Mardariju, koji je ulažući lična sredstva i sakupljajući priloge, a među najvećim donatorima bio je Mihajlo Pupin, uspeo da izgradi hram po besplatnom projektu ruskog emigranta, arhitekte Alekseja Zaharova.

Eparhijom američko-kanadskom upravljali su episkopi Damaskin od 1938. do 1939. i Dionisije do 1963. godine kada su od te eparhije nastale tri nove: Istočnoamerička i kanadska, Srednjozapadnoamerička i Zapadnoamerička.

Patrijarh Porfirije, kako kažu u Eparihiji obnavlja zavet Svetog Mardarija Ukokovića, Svetog Nikolaja Velimirovicja, Svetog Sevastijana Dabovića, Svetog Varnave Nastića i Svetog Jovana Maksimovica, u žrtvenoj brizi za svoju pastvu, vodeći je u smirenju Svetitelju Savi i prestolu Božijem.

(Telegraf.rs/Tanjug)