Da li znate koje je prvo ime Novog Sada?

Foto: Wikimedia/M. Troh

O njima smo čitali, slušali, ponosili se svojom bogatom istorijom, koja seže i dalje od rimskih vojnih utvrđenja rasprostrtih po plodnoj ravnici, na obalama moćnog Dunava. Međutim, nedavno je u jednom TV kvizu postavljeno pitanje: Kako glasi ime Novog Sada na latinskom? Iako je takmičar odmah odgovorio Neoplanta,  mnogi su na društvenim mrežama komentarisali kako to do sada nisu znali. Zato vam sada pričamo kako je naselje na levoj obali Dunava dobilo ime Novi Sad.

I nekad i sad – Neoplanta je Novi Sad

Da bismo vas upoznali sa ovim imenom prestonice vojvođanske ravnice, moramo da se vratimo u prošlost, ali ne čak do Rimljana, već na kraj 17. i u 18. vek. Tada je, na početku habzburške vladavine, građanima pravoslavne veroispovesti bilo zabranjeno da stanuju u Petrovaradinu, pa su Srbi, zbog toga, 1694. godine osnovali novo naselje na levoj obali Dunava, a iz ovog naselja će se, vremenom, razviti i današnji Novi Sad. Najstarije ime naselja na levoj obali Dunava bilo je Racka varoš, a korišćen je i naziv Petrovaradinski Šanac. Građani sa obe obale Dunava želeli su za sebe veće slobode i od ugarskih i austrijskih vlasti ih i zatražili. Dobili su odgovor da će ih to koštati 80.000 forinti. Kako je to bila ogromna suma za Srbe, koji su inicirali ovaj postupak, priključili su im se i ostali stanovnici, svih vera i nacija, sakupili novac za praznu austrijsku kasu i dobili šta su tražili.

februara 1748. godine, carica Marija Terezija je donela Ukaz (edikt) kojim je Neoplanta (Novi Sad) dobila status slobodnog kraljevskog grada kraljevine Ugarske, koja je tada bila u okviru austrijske monarhije.

Imajući u vidu višenacionalnu zajednicu koje je živela u na ovom području, carica Marija Terezija u Ukazu je navela: „.... ukidajući mu dosadašnje ime Petrovaradinski Šanac, nađosmo za dobro da se ubuduće zove i da mu naslov bude Neoplanta, mađarski Uj-Videgh, nemački pak Ney-Satz, srpski Novi Sad i bugarski Mlada Loza”.

Foto: mojnovisad.com

Zbog značaja ovog datuma, 1. februar je proglašen 1998. godine za Dan grada Novog Sada, a građanima zaslužnim za doprinos i promociju slobodarskih vrednosti, koje su prepoznate kao najznačajnije obeležje grada i njegovih stanovnika, dodeljuje se Februarska nagrada. Prva nagrada je dodeljena nadaleko poznatom „panonskom mornaru“, kantautoru iz Novog Sada - Đorđu Balaševiću.

Tradicija koja se pamti, neguje i voli

Upravo zato, što je priča svih ljudi koji su učestvovali u građenju slobodarskog grada vojvođanska, jedinstvena, kompanija Neoplanta sa ponosom nosi ime glavnog grada Vojvodine. Njihova proizvodnja počiva na tradiciji prerade mesa koja je počela krajem 19. veka, a s pravom se i dalje ponose kvalitetom svojih proizvoda, specifičnim načinom izrade i ukusom mesnih prerađevina. Umeće su donosili znalci sa svih strana, pogotovo iz tada razvijenije Evrope. I dok su se načini izrade raznih kobasica, šunki i pašteta usavršavali i menjali, neke tradicije se nisu prekidale i vekovima su ostale iste. Jedna od njih je neverovatno gostoprimstvo za širokom trpezom domaćina, koji su uvek pred goste iznosili najbolje što imaju. I sami već znate kako redom ide i koliko može da traje ručak na salašu, to lepo gastronomsko podsećanje na davna vremena, na filozofiju dobrog života i toplinu dobrodošlice. Na toj trpezi će se obavezno naći i proizvodi Neoplante, jer su pravog Vojvođanskog kvaliteta, napravljeni od pažljivo biranih komada mesa, po proverenim, tradicionalnim recepturama. Svaki zalogaj tu donosi zadovoljstvo, onu toplinu koju donosi natenane uživanje jer Neoplanta čuva tradiciju i zna šta ostavlja generacijama koje dolaze.

(Telegraf.rs/PR)