Oklopni tenk decenijama čuva Užice: Francuski "Hočkis" zaplenjen od Nemaca u Drugom svetskom ratu

Foto: RINA

Neizostavni motiv sa skoro svih užičkih razglednica, tenk Hočkis već decenijama je simbol grada na Đetinji. Njegova serijska proizvodnja započela je 1936. godine u Francuskoj i prvobitno je bio namenjen za podršku jedinicama lake pešadije. Međutim, zbog svojih slabijih karakteristika prilikom kretanja van puta i na nizbrdicama, tenkovi su pridodati konjičkim jedinicama. Zbog toga se pristupilo izradi poboljšane verzije koja je nosila oznaku H-39, a odlikovala se snažnijim motorom i većom dužinom topa.

Preporučujemo

- Usled poraza Francuske od strane Nemačke u junu 1940. godine, ukupna proizvodnja svih verzija tenka Hočkis bila je ograničena na oko 1.200 vozila. Tokom ostatka rata Nemačka i njeni saveznici koristili su zarobljene tenkove u nekoliko modifikacija na više frontova, između ostalog i na Balkanu. U vojsci Kraljevine Jugoslavije do početka Drugog svetskog rata nalazio se određen broj Hočkis i Reno tenkova koji su bili zaplenjeni nakon kapitulacije Kraljevine - rekao je za RINU, Goran Novaković, istoričar u Narodnom muzeju u Užicu.

Krajem septembra i početkom oktobra 1941. na području zapadne Srbije, Šumadije i Pomoravlja stvorena je veća slobodna teritorija kao baza za širenje ustanka.

Tokom borbi sa nemačkim 3. bataljonom 749. pešadijskog puka u okolini Gornjeg Milanovca onesposobljena su dva tenka Hočkis, dok je jedan tenk model Reno ostao u defektu prilikom povlačenja nemačke vojske preko reke Despotovice.

Nakon što su zaplenjeni, tenkovi su popravljeni i jedan Hočkis i Reno su upotrebljeni u opsadi Kraljeva. Nakon ovih borbi Hočkisi su upućeni u Užice, gde su 7. novembra korišćeni u paradi povodom obeležavanja Oktobarske revolucije.

- Po napuštanju slobodne teritorije 29. novembra 1941. jedan tenk je ostao u Užicu, dok je drugi izbačen je iz stroja na nekoliko kilometara iza Partizanskih voda na putu prema Novoj Varoši, gde je ostao usled defekta. S tog mesta je 1946. prebačen u Užice. Godine 1961. prilikom otvaranja stalne muzejske postavke „Muzej ustanka 1941. – Naroda i narodnosti Jugoslavije“, povodom dvadeset godina ustanka u Jugoslaviji, tenk je postavljen na mesto na kome se i danas nalazi - rekao je Novaković.

U toku 2020. godine u okviru projekta „Parterno uređenje platoa ispred Narodnog muzeja Užice“ postavljen je novi postament za tenk, a na njemu je izvršena preventivna zaštita i konzervacija.

(Telegraf.rs / RINA)