I zvanično otvorena Ramska tvrđava na Dunavu: Čuva divne legende i pruža nerealni pogled

Foto: Telegraf.rs

U selu Ram kod Velikog Gradišta danas je zvanično otvorena obnovljena Ramska tvrđava. 

Preporučujemo

Ovo utvrđenje podigla je turska vojska, pa je Republika Turska izrazila želju da finansira obnovu. Radovi su koštali 1,5 miliona evra i izvodili su se u pet faza, na površini od oko 1.500 kvadrata, od kojih 850 zauzima tvrđava sa pet kula. Obnova je obuhvatila rekonstrukciju i konzervaciju same tvrđave, hamama i karavan-saraja, jedinog sačuvanog na području Srbije.

Foto: Tanjug/Vlada Republike Srbije/Slobodan MIljević

Ramska tvrđava se nalazi na samoj kapiji Đerdapske klisure, na mestu gde bije košava, a Dunav je najširi.

Tvrđava se uzdiže na steni i jedna je od prvih artiljerijskih fortifikacija na ovom području. Tvrđava je podignuta sa topovskim otvorima, a ideja Osmanlija bila je da odbrane granicu između Smedereva i Golupca od ugarskih napada. Utvrđenje ima osnovu nepravilnog petougla, a na njenim uglovima podignuto je pet kula.

Foto: Telegraf.rs

Oko tvrđave niklo je naselje, a i danas postoje ostaci amama i konačišta za karavane (karavan-saraj), dok je u samoj tvrđavi bila i jedna džamija.

Selo Ram nalazi se na oko 15 kilometara od Velikog Gradišta. Kad prođete Srebrno jezero, put vas vodi na Zatonje. Usput uživate u blizini Dunava, a na nekim mestima možete da stanete i da rashladite noge u reci. Od Zatonja, putem glatkim kao staklo idete pravo u selo poznato po istoimenoj tvrđavi.

Jedna od svega 3 originalne turske tvrđave u Srbiji

U potpunosti su otkriveni svi arheološki slojevi Ramske tvrđave, pa se zna da je ona građena u 15. veku, tačnije 1483. godine, kao jedna od svega tri originalne turske tvrđave u Srbiji, dok ostale Turci preuzimaju od suparnika ili prethodnika. Zida je sultan Bajazit II u aršinskom sistemu mera, gde je jedan građevinski aršin iznosi 76 centimetra. To je prva tvrđava u Srbiji građena za borbu vatrenim oružjem, pa poseduje čak 36 topovskih mesta. Kolika je ta vatrena moć, pokazuje i podatak da mnogo veća Beogradska tvrđava ima svega 22 topovska mesta, uz "opravdanje" da je potonja građena za potrebu borbe hladnim oružjem, i da je tek kasnije pretrpela promene, piše Nacionalna geografija.

Kineski porcelan iz 16. veka

Zamislite samo tvrđavu na osnovi od 25 puta 35 metara i na njoj 36 topovskih mesta. Ona nije bila važna samo u ratovima, već i za zaštitu trgovaca koji su noćili u karavan saraju i relaksirali se u hamamu u neposrednoj blizini fortifikacije. Taj karavan saraj iz 15. veka, jedan je od retkih očuvanih svoje vrste u Srbiji. Potvrda razvijene trgovine je pronađeni kineski porcelan iz 16. veka, koji nikako nije mogao biti u posedu vojnika, ograničenih na najnužnije.

Foto: Telegraf.rs

Pre obnove, tvrđava nije bila toliko razrušena, koliko zatrpana raznim nanosima, pa je turska vladina organizacija TIKA, koja je utvrđenje retaurirala uz nadzor Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture Smederevo, morala da otkopa u proseku 3,5 metara "viška". I to sve ručno, i ručnim kolicima, iz pažnje prema arheološkim nalazima. U cilju što autentičnijeg izgleda, vršena su ispitivanja maltera sa raznih delova tvrđave. Analize su pokazale da je u njegovom sastavu bio čist kreč, drobljeni kamen, pesak, 5 odsto drobljene cigle i dunavska voda, čija je pH vrednost merena. Otkriveno je i iz kog je rudnika kamen donet, pa je ceo postupak izrade maltera ponovljen prilikom restauracije.

Džamija ili antički objekat?

Najinteresantnije je ipak to što je u skromnoj osnovi tvrđave nađen jedan kružni objekat. Za ranije otkrivenu poligonalnu građevinu krhke strukture, spekulisalo se da je džamija ili skladište. Ali, kada je spušten nivo terena za 3-4 metra, ukazao se masivni "obruč" prečnika 11 metara, sa bedemima 3,3 metra, bez vrata i prozora, natkriven kupolom, pa se postavilo pitanje čemu li je služio. Turcima je samo mogao da smeta, uzurpirajući manevarski prostor.

Izvestan trag da je skelet na samom dnu središta, a način gradnje, vrsta maltera i cigle su ukazivali na to da je objekat antički. Ovo potvrđuje i veoma dobro očuvana rimska tabula na kojoj može da se pročita natpis na latinskom:"Jupiteru, najvećem i najmoćnije od svih bogova, podiže barjaktar VII Klaudijeve legije Gajus Licinius Rufin". Ipak, ostalo je nepoznato da li je to ujedno i Rufinov mauzolej ili hram posvećen Jupiteru.

Foto: Telegraf.rs

Tvrđava građena na Dunavu, prirodnoj granic Turske i Ugarske, izgubila je svoju primarnu funkciju nakon Mohačke bitke, kada ona nastavlja da živi kao trgovačko sedište. Granica se i u narednom periodu pomerala, a tvrđava prelazila iz poseda u posed, iz ruku Ugara u ruke Turaka, i obrnuto. Poslednji put je napuštena pred Prvi srpski ustanak, kad postaje prirodno sklonište.

Hram (Ram)

Posmatrajući stare mape iz 15, 16. i 17. veka, kako austrijske, mađarske, tako i Turske, uočeno je da svi oni mesto zovu Hram, a ne Ram. A "hram" je stara keltska reč za svetilište, uvrežena u mnoge, pa i u naš jezik. U vekovnoj igri "gluvih telefona", kada se prenosilo ime sa generacije na generaciju "h" se izgubilo. Usred stalnih ratnih dejstava i seoba stanovništva, zaboravljeno je gde je hram bio i kome posvećen, a zapravo je plavo-zelena magmatska stena mnoge privlačila da baš na tom mestu podižu svoje hramove.

Tvrđava je danas otvorena u prisustvu premijerke Vlade Srbije, Ane Brnabić i ministra trgovine, turizma i telekomunikacija, Rasima Ljajića.

Ulaznice i radno vreme

Cena ulaznica za pojedinačne posete je 300 dinara, dok je za grupne posete 200 dinara po osobi.

Radno vreme Ramske tvrđave je od 11 do 17 sati, svakog dana osim utorkom.

(Telegraf.rs)