Danas obeležavamo Mratindan, a slavimo Svetog Stefana Dečanskog: Zašto je to tako?

Srpska pravoslavna crkva i vernici danas slave Svetog mučenika Stefana Dečanskog. U narodu praznik se naziva Mratindan.

Stefan Dečanski jedna je od najtragičnijih ličnosti u lozi Nemanjića. Između dvojice silnika, oca Milutina i sina Dušana, proveo je detinjstvo kao talac na dvoru kana Nogaja.

Preporučujemo

Кao mlad čovek oslepljen je, verovatno po naređenju oca, i poslat u zatvor u Carigradu. Prema crkvenom učenju, posle pet godina Sveti Nikola čudotvorno je vratio vid kralju Stefanu koji je odmah potom iz zahvalnosti sagradio hram Visoki Dečani, jednu od najlepših građevina vizantijske umetnosti i srednjovekovne arhitekture na našem tlu.

Visoki Dečani Foto: TV Hram

Darovao je i veliku ikonu Bazilici Svetog Nikole u Bariju. Кao žrtva dvorskih spletki, najverovatnije ubijen sinovljevom rukom, 1336. godine.

Sveti Martin - Sveti Mrata

Svetog Stefana Dečanskog mnoge porodice u Srbiji slave kao krsnu slavu, u narodu poznatiju kao Mratindan. Ime je dobila po Svetom Martinu koji se nekada proslavljao na ovaj dan, tj. čija je slava starija do Stefana Dečanskog. U pitanju je hrišćanski svetac iz Nemačke, čiji su kult među Srbe najverovatnije doneli nemački rudari koji su dolazili u nemanjićku Srbiju kao radna snaga.

Iskrivljavanjem njegovog imena Martin dobili smo Mratindan.

Sveti Martin Turski (po gradu Turu u Francuskoj) je rođen u Panoniji, u Štajerskoj. Otac mu je bio rimski oficir, tako da se i Martin protiv svoje spremao za vojničku službu. Nakon jedno neobičnog događaja kada je prosjaku dao svoj vojnički ogrtač javio mu se u snu Isus Hristos. Martin je napustio vojnu službu nakon toga, krstio se i postao hrišćanin. Ubrzo zatim se zamonašio u eparhiji svetog Ilarija Poatijskog, i tamo provodio život pun hrišćanskih podviga.

Sveti Martin i prosjak Autor: Antoni van Dajk

Protiv njegove volje postavljen je za episkopa u gradu Turu. Radio je predano u turskoj eparhiji i vodio tešku borbu sa neznabošcima i jereticima arijancima. Sveti Martin je umro 397. godine.

Do 16. veka i gregorijanske reforme, Pravoslavna i Rimokatolička crkva koristile su zajednički, julijanski kalendar. Po julijanskom kalendaru, dan Sv. Martina bio je 11. novembra, što upućuje da je ovaj kult bio jak i među Srbima, jer su i nakon reforme, Srbi 11. julijanskog novembra nastavili da običajno proslavljaju dan po imenu "Mratindan" ili "Mratinje", kao i svetitelja po imenu "Sv. Mrata". 11. novembar po julijanskom kalendaru, u 20. i 21. veku pada na 24. gregorijanski novembar.

Crkvenom odlukom na ovaj dan premeštena je slava posvećena srpskom kralju. Zavetni je dan svih koji boluju od očnih bolesti. Smatra se i zaštitnikom vukova. U narodu se i danas čuje izreka: "Sveti Mrata, sneg na vrata", kojom je označen početak hladnog i snežnog perioda godine.

(Telegraf.rs)