Ovo je nekada bio veliki srpski grad, a danas su Srbi u njemu nacionalna manjina (FOTO)

Početkom 18. veka Srbi su činili većinski deo stanovništva u rumunskom gradu Temišvaru, a Srbi kao nacionalna manjina i dalje su u njemu najmnogobrijniji. Nakon što je 1716. godine vojvoda Eugen Savojski oslobodio Temišvar od Turaka, u gradu je ostalo oko 600-700 stanovnika, među kojima je, prema popisu iz 1720. godine, bilo 446 Srba.

Kako su Srbi izgubili "ić" i postali Albanci - ljudi sa duplim imenima i prezimenima

Preporučujemo

Tokom talasa revolucija 1848-1849. godine, Temišvar je postao upravno sedište novoformiranog područja Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat 1849. godine.

Ovo Vojvodstvo biva ukinuto već 1860. godine, nakon čega se beleži stalano opadanje srpskog stanovništva u ovom gradu. Dana 24. novembra 1918. godine, nakon pobede na Austrougarkom monarhijom, srpske trupe su pobedonosno umarširale u Temišvar. Ipak, srpska vojska napušta grad u julu 1919, kada je grad predat Rumuniji, a što je naknadno potvrđenom sporazumom u Trijanonu 1920. godine.

Pri povlačenju Srba iz Rumunije teška borba u pregovorima bila je oko položaja Banatske klisure, nastanjene pretežno Srbima i sa 3 srpska manastira. Međutim, posle razgraničenja sa obe strane granice ostalo je približno isti broj Srba, odnosno Rumuna – oko 60 hiljada.

Položaj Srba u u Kraljevini Rumuniji u sledeće dve decenije bio je dobar – osnovane su srpske novine, osnovane srpske kulturne i obrazovne ustanove.U februaru 1936. godine osnovan je "Pevački savez" u Temišvaru, kao organizacija u čiji sastav je ušlo svih 35 srpskih pevačkih društava u kraljevini Rumuniji.

Temišvar/Foto:printskirn

Posleratno uspostavljanje prijateljskih odnosa između komunističkih Rumunije i Jugoslavije pozitivno se odrazilo na srpsku manjinu, iako je deo Srba, pokrenutih ratom, prešao u Jugoslaviju. Međutim, već 1948. godine, rezolucijom Informbiroa i zahlađenjem odnosa Jugoslavije i Sovjetskog Saveza, došlo je do početka najgoreg doba u bitisanju srpske nacionalne manjine u Rumuniji, koja je u to vreme bila "satelit" Sovjetskog Saveza.

Došlo je do velikih deportacija Srba u Baragansku stepu, gušenja kulturnog i verskog života. Dodatna teškoća bilo je naseljavanje Rumuna iz ostatka Rumunije na napuštena imanja odbeglih Nemaca i drugih, pa je rumunski element naglo ojačan u sredinama Banata gde on dotle bilo mali ili nije postojao. Posle ponovnog uspostavljanja dobrosusedskih odnosa 1956. godine položaj Srba se popravio, ali je i dalje bio nepovoljan.

Gašenje srpskih škola i kulturnih ustanova, pojava mešovitih brakova između Srba i Rumuna, kao i "tiha" asimilacija potpomognuta od vlasti, doprinela je opadanju broja pripadnika srpske nacionalne manjine i njenom starenju. Po padu komunističkog režima u Rumuniji je bilo upola manje Srba nego 50 godina pre toga. Srpska naselja postala su rumunska, a broj Srba u njima postao je simboličan.

Tokom protekle dve decenije položaj Srba u Rumuniji se popravio, iako broj pripadnika i dalje opada. Posebna teškoća je velika starost pripadnika srpske manjine i teško ostvarljiva mogućnost obnove stanovništva.

Najveći broj Srba u Rumuniji, gotovo jedna trećina danas živi u Temišvaru, gde se nalaze i tri srpske crkve. Srbi u Rumuniji mahom su pravoslavne vere i govore srpskim jezikom.

(Telegraf.rs)