Kako će raskol na liniji Moskva - Carigrad uticati na SPC? Na zasedanju Svetog arhijerejskog Sabora episkopi će raspravljati o ovoj temi

Među temama koje će se naći na predstojećem vanrednom zasedanju Svetog arhijerejskog Sabora Srpske pravoslavne crkve koji je zakazan za 6. novembra, raskol na liniji Moskva - Carigrad neće biti formalno uvršten na dnevni red, ali će se episkopi sigurno dotači ove teme, slažu se u krugovima bliskim crkvi.

Razmimoilaženja nastala nakon sto je Carigradska patrijaršija je priznala autokefalnost Ukrajinske crkve koja je dotad bila pod nadležnošću Moskovske patrijaršije, a Moskva je "uzvratila udarac" prekidom odnosa sa Carigradom, proglašavajući patrijarha Vartolomeja za raskolnika, stavila je na neki način SPC u nezavidan položaj.

Preporučujemo

Naime, SPC gaji dobre odnose kako sa Ruskom pravoslavnom crkvom, tako i sa Carigradskom, odnosno Vaseljenskom patrijaršijom pod čijom je jurisdikcijom i manastir Hilandar, pa je jako važno održati takov odnos i dalje.

Istovremeno ovaj događaj preti da otvari Pandorinu kutiju i "pogura" decenijska nastojanja da se formiraju nezavisne Makedonska, Crnogorka i Hrvatska pravoslavna crkva.

SPC gaji dobre odnose kako sa Ruskom pravoslavnom crkvom, tako i sa Carigradskom, odnosno Vaseljenskom patrijaršijom-Foto: Tanjug/Oksana Toskić

Pozicija Srpske pravoslavne crkve je neupitna, slažu se za Tanjug analitičari i poznavaoci verskih prilika, ističući da se ne može povlačiti analogija sa slučajem Moskve i Carigrada.

Aleksandar Popov iz novosadskog Centra za regionalizam smatra da odluka vaseljenskog patrijarha neće izazvati domino efekat.

- Očigledno je, ili se barem tako čini, da je tu odluku vaseljenski patrijarh doneo pod određenim političkim pritiscima. Ali, ne verujem da bi on u skorije vreme pokrenuo autokefalnost crnogorske i makedonske pravoslavne crkve - ističe Popov.

Kako dodaje, više deluje da je nekim silama stalo da se Ukrajina politički ojača, jer je uvek, na neki način, autokefalnost crkve odraz jačanja državnosti.

Aleksandar Popov iz novosadskog Centra za regionalizam smatra da odluka vaseljenskog patrijarha neće izazvati domino efekat-Foto: mc.rs

I crnogorski politički analitičar Igor Damjanović mišljenja je da su gotovo svi raskoli u hrišćanstvu, pa tako i u Makedoniji i Ukrajini "indukovani spolja", tj. podstaknuti političkim razlozima, ali da je presudno pitanje vernika.

- Tzv. Crnogorska pravoslavna crkva ili grupa okupljena oko raščinjenog sveštenika Miraša Dedeića nema ni vernike, niti bilo kakav autoritet u narodu. Njihovi zahtevi se sastoje od zahteva državi da otme crkve istinskim vernicima, pa do zahteva da se mitropolit Amfilohije i sveštenstvo Mitropolije crnogorsko-primorske proteraju iz Crne Gore - kazao je Damjanović.

On smatra da je nemoguće da se patrijarh Vartolomej, ma koliko jak politički pritisak, prema situaciji u Crnoj Gori odredi slično kao i prema situaciji u Ukrajini, jer bi time demantovao vlastitu odluku o lišavanju svešteničkog čina Mirašu Dedeiću koji je "raščinjen" iz pravoslavlja kao sveštenik Carigradske patrijaršije.

- Nema tog kanona i crkvenog zakona kojim bi patrijarh Vartolomej objasnio kako neko ko nije bio dostojan da bude sveštenik, može da bude dostojan čina pravoslavnog arhiepiskopa - zaključio je Damjanović.

Sličnog mišljenja je i verski analitičar Željko Injac, koji smatra da je autoritet Srpske pravoslavne crkve i mitropolita Amfilohija izuzetno jak i da ne očekuje bitne promene u narednom periodu jer je upravo Miraš Dedeić raščinjen od Carigradske patrijaršije, čiji je klirik bio.

Željko Injac smatra da je autoritet Srpske pravoslavne crkve i mitropolita Amfilohija izuzetno jak i da ne očekuje bitne promene u narednom periodu-Printskrin: Youtube/Demostat

- Naravno biće ataka na SPC u Crnoj Gori i pokušaja da se naprave dve paralelne pravoslavne crkve da bi se vremenom istisnula jedina kanonska crkva u Crnoj Gori jer je to politički program tamošnjeg vladajućeg režima. Ali, Carigradska patrijaršija neće blagonaklono gledati na takve pojave, niti će pokušavati nešto u skorije vreme da učini - kazao je Injac za Tanjug.

Što se tiče makedonske crkve koja je u raskolu sa srpskom crkvom, Injac navodi da je to bila politička volja i odluka u vreme komunizma i da je već bilo nekoliko pokušaja da se pomire dve strane, ali da tu postoji dvostruki problem.

- Od strane srpske crkve postoji zaista dobra volja da se makedonskoj crkvi da autokefalnost, znači to niko ne spori,ali SPC insistira na to da se ide legalnim putem. Srpska crkva je i dala autonomiju Makedonskoj pravoslavnoj crkvi i u MPC postoji pravoslavna Ohridska arhepiskopija na čijem je čelu episkop Jovan Vraniškovski, koji je proganjan upravo zbog toga što je hteo da se legalnim putem dobije autokefalnost za Makedonsku pravoslavnu crkvu - objašnjava Injac.

On ni na pitanju Makedonije ne očekuje bilo kakva "iskakanja" iz kanona od strane Carigradske patrijaršije, barem ne u narednom periodu, dok nešto kasnije, kako smatra, Carigradska patrijaršija pod političkim pritiskom može priznati Makedonsku pravoslavnu crkvu.

- I to ne pod imenom Makedonska, možda kao Skopska crkva, zato što bi pridev ''makedonska'' smetao Grcima - zaključuje Injac.

Pravoslavlje puklo na pola

(Telegraf.rs/Tanjug)