SRPSKI KRALJ NAREDIO: Evo kako je Srbija zamenila Julijanski kalendar Gregorijanskim!

Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca u Srbiji i Crnoj Gori zamenila je Julijanski kalendar Gregorijanskim, koji je u drugim delovima novostvorene države već bio u upotrebi. Srpska pravoslavna crkva je zadržala Julijanski kalendar.

Preporučujemo

Na današnji dan odlukom kralja Aleksandra I Karađorđevića Kraljevina SHS prešla je na Gregorijanski kalendar, ali je SPC odlučila da vreme i dalje meri po Julijanskom.

Arhivska fotografija

Gregorijanski kalendar ili novi kalendar je najkorišćeniji kalendar na svetu. Kao modifikacija julijanskog kalendara, prvi ga je predložio kalabrijski doktor Alojzije Lili, a proglasio ga je 1582. godine papa Grgur XIII, po kome je dobio ime, putem papske bule Inter gravissimas[1]. Njegove godine se broje od godine rođenja Isusa Hrista.

Gregorijanski kalendar je uveden pošto je prosečna godina u julijanskom kalendaru bila neznatno duža u odnosu na tropsku godinu, izazivajući da prolećna ravnodnevnica polako ide unazad u kalendarskoj godini, kao i lunarni kalendar koji se koristio za određivanje datuma Uskrsa.

Gregorijanski kalendar je rešio ove probleme izbacivanjem izvesnog broja dana, da bi se kalendar vratio u sinhronizaciju sa godišnjim dobima, odnosno, tropskom godinom, i malim skraćivanjem prosečnog broja dana u kalendarskoj godini, izbacivanjem tri julijanske prestupne godine svakih 400 godina.

Godine se u hrišćanskom kalendaru danas broje od rođenja Isusa Hrista. Godine 523. papski namesnik Bonifacije naredio je monahu Dionisiju Malom da odredi način kako će se sprovoditi takozvano Aleksandrinsko pravilo doneto na Prvom vaseljenskom saboru u Nikeji 325. godine, a koje kaže da će se godine brojati od rođenja Isusa Hrista.

Dionizije je (pogrešno) izračunao da je Isus rođen 25. decembra 753. godine od osnivanja Rima, i odredio da hrišćanska (nova) era počinje 1. januarom 754. godine koja je nazvana 1. godina nove ere. Kako je Dionizije ustanovio datum Hristovog rođenja nije poznato, ali je poznato da je Hrist rođen u vreme vladavine cara Iroda Velikog koji je umro 750. godine od osnivanja Rima, što znači da je Dionizije pogrešio za najmanje 3 godine. Iako je ovo ubrzo shvaćeno, ovakvo pogrešno brojanje godina zadržalo se do danas.

Foto: Tanjug

S obzirom da hrišćanska era počinje od rođenja Isusa Hrista, na prvi pogled izgleda nelogično da je on rođen 25. decembra, a ne 1. januara. To je, međutim, normalno jer je u vreme Hristovog rođenja već bio određen današnji raspored meseci i broj dana u njima, i bilo bi nelogično pomerati ih. Kasnije su ljudi počeli da nazivaju godine pre rođenja Hrista godinama pre nove ere, ali pošto nula tada još nije bila poznata 1. godina n. e. sledi odmah nakon 1. godine p. n. e.

Julijanski kalendar uveden je 45. p. n. e., ali kada se u današnje vreme govori o datumima pre ove godine, normalno je da se Julijanski kalendar produži u nazad. Ovo se naziva proleptički julijanski kalendar. U proleptičkom julijanskom kalendaru prestupne su sve godine pre nove ere koje pri deljenju sa 4 daju ostatak 1 (zbog nepostojanja 0. godine).

Foto: Tanjug/Nemanja Jovanović

Takođe postoji i proleptički gregorijanski kalendar koji se odnosi na datume od pre 1582. godine. Da ne bi došlo do zabune, proleptički gregorijanski kalendar se retko koristi, umesto njega se za sve datume do 4. oktobra 1582. koristi julijanski, a od 15. oktobra 1582. gregorijanski. Pošto nisu sve zemlje prešle na gregorijanski kalendar 1582, to se često neki datumi i posle ove godine računaju po julijanskom kalendaru ukoliko ga je data zemlja u to vreme još uvek koristila. Kada se, na primer, kaže da je Oktobarska revolucija počela 24. oktobra 1917. to se odnosi na julijanski kalendar, dok bi po gregorijanskom to bio 6. novembar 1917.

(Telegraf.rs)