POKOJ TI DUŠI, JUGOSLAVIJO: Pre deset godina umrla zemlja koju smo čuvali "kao zenicu oka svog"

Zajednička država, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, okupljena oko ideje jugoslovenstva, prvi put je formirana 1. decembra 1918, odlukom Narodnog veća SHS-a i regenta Aleksandra Karađorđevića. Od tog vremena ime i obeležja su joj menjali vladari, menjana su predstavnička tela i oblici uređenja, ali kakve god prefikse da je imala, u narodu je ostajala uvek i samo - Jugoslavija.

Devet banovina kraljevine SHS-a, jedanaest godina kasnije, dobiće novo ime koje je izražavalo ideju jugoslovenstva i ujedinjenja - 3. oktobra 1929. rođena je Kraljevina Jugoslavija.

Ratne godine i svrgavanje monarhije donele su novo uređenje i neprikosnovenu vlast doživotnog predsednika, vrhovnog komandanta, Maršala i druga Josipa Broza Tita.

Projektovana kao federacija pet naroda i šest federalnih jedinica, na trećem zasedanju Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije, 10. avgusta 1945. država je preimenovana u Demokratsku federativnu Jugoslaviju (DFJ).

Iste godine, Ustavotvorna skupština proglasila je republiku i promenila ime države u Federativna Narodna Republika Jugoslavija (FNRJ), a kao dan državnosti proglašen je 29. novembar, datum koji će Jugosloveni narednih godina proslavljati kao praznik.

U vreme podele svetskih sila na kapitalističke i socijalističke i jednoglasja u horu Komunističke partije, donet je novi savezni Ustav, koji je 7. aprila 1963. konstituisao Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju (SFRJ).

Sukobima na teritoriji SFRJ, građanskim ratom koji se vodio na teritoriji Hrvatske i BIH, raspala se velika socijalistička Jugoslavija, a Srbija i Crna Gora su 27. aprila 1992. odlučile da zajedničku političku budućnost nastave pod imenom Savezna Republika Jugoslavija.

Konačni slom i raspad poslednje Jugoslavije dogodio se 14. marta 2002, kada su Srbija i Crna Gora u prisustvu predstavnika Jugoslavije i EU potpisale sporazum o preuređenju odnosa, a raskid s prošlošću Crna Gora je napravila referendumom za nezavisnost u maju 2006. godine.

(Lj. V.)