Jedina sačuvana biblioteka srpskih vladara nalazi se na Dedinju: Ove knjige su preživele Majski prevrat

Šta je zajedničko Obrenovićima i Karađorđevićima? Imajući u vidu potresnu prošlost sukoba ove dve dinastije, naizgled je teško odgovoriti. Ali, uprkos svim krvavim poglavljima iz uzajamnih borbi, jedna važna riznica je, zahvaljujući doprinosu obe vladarske porodice, sačuvana do danas.

Dvorska biblioteka, koju je osnovao knez Miloš Obrenović, ne samo da je pre 115 godina preživela Majski prevrat već predstavlja verovatno jedinu tekovinu koju su vladari obe dinastije čuvali i nadopunjavali kroz istoriju.

Preporučujemo

Čak i uprkos delimičnim stradanjima u svetskim ratovima, ovaj dragoceni knjižni fond koji se danas čuva u Narodnoj biblioteci Srbije i Dvorskom kompleksu na Dedinju, opstao je kao jedina sačuvana vladarska biblioteka u Srba. To za "Politiku" ističe istoričar Dejan Ristić, nekadašnji upravnik NBS-a i bivši državni sekretar za kulturu, koji je upravo završio dugogodišnje istraživanje istorijata Dvorske biblioteke.

Prag ima jednu od najlepših biblioteka na svetu: Svako ko uđe u nju, ostane bez reči (FOTO) (VIDEO)

- Još su pojedinii srpski srednjevekovni vladari postali utemeljitelji ličnih biblioteka koje, nažalost, nisu sačuvane, mada je u nekim slučajevima poznat sadržaj pojedinih fondova poput biblioteke despota Stefana Visokog. Nasuprot tome, Dvorska biblioteka iz perioda Obrenovića i Karađorđevića je sačuvana i sadrži veliki broj značajnih publikacija i jedinica neknjižne građe objavljenih na srpskom, ali i brojnim stranim jezicima poput impresivnog broja prvih izdanja, stare i retke bibliotečke građe i publikacije s posvetama autora, odnosno uglednih darodavaca - navodi Ristić.

Knez Miloš pokazivao je veliko interesovanje za knjige; Foto: Wikimedia

Priča o ovoj vrednoj riznici počinje u vreme prve vladavine kneza Miloša Velikog (1815. - 1839.), osnivanjem biblioteke Knjaževske kancelarije u prestonom Kragujevcu (kao pridvorne biblioteke) i knjižnice pri državnoj Tipografiji u Beogradu.

- Ne treba smetnuti s uma da je upravo uz podršku ovog vladara 12. jula 1838. godine u tada restonom Kragujevcu utemeljena i Narodna biblioteka Srbije, koja je posle Drugog svetskog rata postala čuvar Dvorske biblioteke. Iako neuk u veštinama pisanja i čitanja, knez Miloš je pokazivao interesovanje za knjige. - priča Ristić, osvrćući se da postoje zapisi da se Miloš žalio Mihailu Germanu u pismu, kako još uvek nije dobio knjige koje je tražio - 10 primeraka Svetog pisma i 100 primeraka Novog zaveta.

Taj događaj se, smatra on, može uzeti za datum osnivanja prve zvanične svetovine, dvorske biblioteke.

Miloševi naslednici Milan i Aleksandar nastavili su da obogaćuju fond koji je 1903. posle Majskog prevrata postao deo dvorske biblioteke dinastije Karađorđević.

Ratove je ova biblioteka preživela po kraljevskim rezidencijama, ali je veliki deo toga pokraden tokom nacističkih razaranja. Deo knjiga koji je ostao sačuvan je, ali se o tačnom broju ne može precizno govoriti jer se do danas ona nalazi na dve lokacije i nije zakonom zaštićena.

VIDEO Ovo je jedna od najlepših biblioteka na svetu:

(Telegraf.rs/Politika)