Pogled antičke Mona Lize skrivao se u Dionisovoj vili, pod stopalima moćnika (FOTO)

Tzv. Mona Liza iz Galileje, podni mozaik otkriven Dionisovoj vili u antičkom gradu Sepforisu u Izraelu. Foto: Wikimedia Commons/Carole Raddato

Grad Sepforis je tokom antike bio poznat kao biser Galileje, drevne regije koja se danas nalazi na teritoriji severnog Izraela, njena prestonica i prva prestonica Iroda Antipe koji nam je svima poznat po zlu zbog događaja opisanih u Novom zavetu.

Bio je to bogati jevrejski grad sagrađen u skladu s tada prevlađujućim grčko-rimskim stilom, centar trgovine u celoj toj oblasti, u čijoj se blizini nalazi i Nazaret u kojem je odrastao Isus Hrist. Postojao je još tokom helenističkog periodu u II veku pre nove ere, ali se dobrano razvio tek pod Irodom koji je pokrenuo veliki građevinski poduhvat sličan onome koji je njegov otac izvodio u Jerusalimu.

Zbog toga se veruje da postoji šansa da je Isus pre objave svog porekla, budući da je bio tesar, verovatno boravio i radio u Sepforisu koji je od Nazareta udaljen tek oko šest kilometara.

Tzv. Mona Liza iz Galileje, podni mozaik otkriven jednoj vili u antičkom gradu Sepforisu u Izraelu. Foto: Wikimedia Commons/אילן שריף

Ne zna se tačno kada je sagrađen teatar, ali moguće je da se to desilo tek tokom druge polovine I veka, možda čak i početkom II. Tako da su verovatno tek Rimljani doveli Sepforis na njegov vrhunac, kada se u njega slilo more legionara, kada su na sve strane nicali hramovi, vile i privatne kuće sa zidovima oslikanim freskama te podnim i zidnim mozaicima, sa privatnim kupatilima.

Jedno od najznačajnijih arheoloških nalazišta jeste rimska vila sa veličanstvenim mozaikom na podu banketne sale; stručnjaci ovu zgradu danas zovu Dionisova vila pošto se veći deo scena prikazanih na tim mozaicima bavi legendama i mitovima vezanim za tog grčkog boga.

Na dva kraja ove sale nalaze se dva mozaička portreta dve različite žene. Jedna nije baš najsrećnije izvedena, a i stradala je u strašnom zemljotresu koji je razorio Sepforis 363. godine.

Sa druge strane, međutim, nalazi se žena koju su arheolozi i istoričari prozvali "Mona Liza iz Galileje" zato što je veština kojom je izrađena neverovatna.

Tzv. Mona Liza iz Galileje, antički podni mozaik otkriven Dionisovoj vili u Sepforisu u Izraelu. Foto: Wikimedia Commons/Ricky Amarilio

Žena je prelepa, izrađena je od tesare (malih prefabrikovanih kockica) što je autoru omogućilo kvalitetno detaljisanje i stvarniji konačni proizvod, i čovek ne može da se otme utisku da je postojao ljudski model po kojem je umetnik izradio ovo remek-delo antike.

Stručnjaci veruju da je mlada žena u pitanju zapravo predstava boginja Venere, ali to je daleko od sigurnog.

Inače, sudbina Sepforisa nije bila slavna. Iako je stradao u pomenutom zemljotresu, grad se oporavio i razvijao sve do VII veka i kraja vizantijske prevlasti; bio je obrazovni centar, u njemu su živeli i hrišćani i Jevreji, možda je imao čak i 30.000 stanovnika.

Nakon dolaska Arapa, iz raznih razloga, Sepforis, odnosno Safurija, vremenom biva sveden na selo. Selo je bilo mahom naseljeno Palestincima, koji su na kraju Arapsko-izraelskog rata 1948. godine izbegli.

(O. Š.)