Deca u drvenoj kućici punoj miševa, baka se smrzava u kontejneru: Kako je na Baniji 3 godine nakon potresa

Za tri dana navršiće se tri godine od kada je područje Banije potresao snažan zemljotres, a brojni stanovnici i dalje žive u kontejnerima i čekaju obnovu ili izgradnju porušenih kuća.

Tog 29. decembra 2020. epicentar zemljotresa je bio u okolini Petrinje, gde je i dalje primetno da obnova kuća sa crvenim i žutim nalepnicama nije previše odmakla, a stanovnicima uz zamršenu proceduru i borbu s birokratskim vetrenjačama svakodnevnicu otežavaju stari problemi, od loše infrastrukture do zamućene vode.

Kuće sa zelenim nalepnicama su popravljene, ali kad je reč o obnovi kuća sa žutom i crvenom, koje zahtevaju konstrukcijsku obnovu ili izgradnju gotovo iz temalja, stvari idu loše i tek su poneki imali sreće da limene kontejnere zamene čvrstim objektima.

"Većina objekata obnovljena je zahvaljujući donacijama, a ne državi”, rekla je Hini humanitarni aktivista i zamenica gradonačelnika Gline Branka Bakšić Mitić tokom obilaska sela po kojima je razmeštena većina od 700 kontejnera na glinskom području.

Ona ističe da je na području Gline iz donacija kupljeno ili sagrađeno 45 objekata, dok je država u čitavoj županiji dosad napravila šest kuća od kojih je samo jedna na području Gline.

Jedna baka treću zimu živi u improvizovanom kontejneru pa joj je unuk pomogao da napravi kupatilo, loži peć na drva, ali kada se vatra ugasi, smrzava se.

Druga je tokom života u kontejneru, kaže, smršala 25 kilograma i kaže da ne može tu da živi, ali da drugog izbora nema.

Zamenica gradonačelnice podseća da je na području Gunje, na primer, sve izgrađeno, pa su se tek onda izdavali papiri, što sa Glinom nije slučaj.

U Majskim Poljanama dvoje dece živi u drvenoj kućici koja je puna miševa, kao i u Majskom Trtniku, gde četvoro dece živi u drvenoj kamp kući.

“Želimo li da svi isele ili da umru”, pita Bakšić Mitić, uz zaključak da će stari umreti, a mladi koji su mogli već su odselili.

Ističe da jednostavni ljudi nemaju vremena da čekaju, porodice koje imaju troje, četvoro dece ne mogu biti u kontejnerima...

Prepreke u obnovi porodičnh kuća su mnogobrojne, od komplikovane papirologije i postupka prijave do nedostatka radne snage, rasta cena građevinskog materijala i imovinsko-pravnih odnosa.

Resorni ministar Ivan Paladina pozvao je stanovništvo da umesto u organizovanu obnovu krenu u jednostavniju samoobnovu, uz unapred plaćene troškove.

Razmere porasta troškova zbog inflacije pokazuje primer drvene kuće od 35 kvadrata, koja je pre manje od dve godine s nameštajem koštala 85.000 kuna (1 evro vredi oko 7,5 kuna), a sad bez nameštaja stoji najmanje 259.000 kuna.

Uz to, na području Banije jako je malo legalizovanih kuća, što takođe otežava obnovu. Voda je veliki problem za stanovništvo po selima jer su bunari zamućeni ili skroz presušili pa ljude i dalje snabdevaju vatrogasnim cisternama.

Prepreka obnovi nije novac jer ga je država obezbedila, a Bakšić Mitić ističe da država na području Gline ima u vlasništvu preko 400 stanova i kuća, od kojih najmanje stotinu nije useljeno.

U Glini se iz evropskih fondova za stambeno zbrinjavanje grade nove četiri zgrade koje bi do marta trebalo da budu useljive. Na početku je rečeno da će se u Glini graditi 243 stana za stradale, ali se zbog poskupljenja građevinskog materijala gradi tek 109. Glinsko područje obuhvata 543 kvadrana kilometra i selima sa srpskim stanovništvom u kojima nema prevoza, javna rasvete, a slabo je pokriveno i internetom.

Prema poslednjem popisu tamo živi 7100 ljudi, a pre ih je bilo 9.600. Na području Petrinje, koja je od poslednjeg popisa izgubila 5000 stanovnika takođe je u kontejnerskim naseljima i u kontejnerima uz kuće.

Trenutno ih je na području čitavog grada oko 1600 i 212 u tri kontejnerska naselja. Gradonačelnica Petrinje Magdalena Komes (HDZ) kaže da niko nije očekivao niti je obećano da će obnova biti gotova za godinu ili dve, ali svakako očekuje brži tempo, pogotovo u segmentu izgradnje zamenskih kuća.

(Telegraf.rs)