Hrvatska je na dnu EU po kvalitetu vazduha, Zagreb "vodi": 3.390 smrti se pripisuju zagađenju

Foto: Unsplash

Hrvatska je peta u EU po udelu smrti uzrokovanih zagađenim vazduhom, iza Bugarske, Rumunije, Mađarske i Poljske, pokazuju podaci stranice Institute for Health Metrics and Evaluation, navodi Index.

Preporučujemo

Prema World Air Quality indeksu, u petak, 26. februara, Zagreb je bio četvrti u svetu po zagađenju vazduha nakon Pekinga, Katmandua i Beograda. U jednom delu dana bio je čak drugi najlošiji. Da je vazduh u Zagrebu i u Slavonskom Brodu bio vrlo lošeg kvaliteta, a u Kutini i Koprivnici izuzetno lošeg, pokazivala je i stranica Ministarstva privrede i održivog razvoja.

Kada se uzme u obzir da zagađeni vazduh uzrokuje prevremene smrti, bolovanja, lečenja, smanjene sposobnosti..., on predstavlja veliki teret za Hrvatsku koji se meri u milijardama kuna.

U Hrvatskoj zagađeni vazduh uzrokuje oko 80 smrti na 100.000 stanovnika godišnje. Prema procenama Global Burden of Disease za 2019. godinu, u Hrvatskoj je bilo 3.390 smrti koje se mogu pripisati tom uzroku.

Najveći deo tih smrti (3.241) uzrokuju tzv. lebdeće čestice PM, dok je zagađenje ozonom odgovorno za 172. Udeo smrti povezan s PM česticama deli se na zagađenje vazduha u domaćinstvima koje uzrokuje 169 smrti (grejanje, kuvanje i zagrevanje vode na fosilna goriva poput drva, uglja i plina u domaćinstvima) i zagađenje na otvorenom koje uzrokuje 3.072 smrti (saobraćaj, toplane, industrija, ispuštanje dima od grejanja u kućama, spaljivanje otpada).

Makedonija, BiH i Srbija u samom svetskom vrhu

Od zemalja bivše Jugoslavije od Hrvatske su lošije Makedonija (153 smrti na 100.000), BiH (147), Srbija (145) i Crna Gora (119), dok je Slovenija (45) značajno bolja.

Makedonija, BiH i Srbija loše stoje čak i na globalnom nivou. Makedonija je na četvrtoj poziciji najgorih, BiH na šestoj, a Srbija na sedmoj. Hrvatska je negde iza 40. mesta.

Na čelu liste najgorih je Severna Koreja, a slede je Solomonska ostrva i Bugarska.

Najzagađeniji Zagreb, Pula, Osijek...

Kvalitet vazduha u Hrvatskoj se poboljšava, ali ne toliko brzo kao u drugim zemljama EU. U Hrvatskoj se od 1990. do 2019. beleži pad broja smrti uzrokovanih zagađenjem od oko 30% (sa 114 na 80 na 100.000). Kako većina drugih zemalja EU, uključujući i tranzicione, beleži veći pad, Hrvatska je zadržala poziciju na začelju. Na primer, Češka je sa 132 smrti na 100.000 stanovnika u 1990. došla na svega 62 u 2019.

S druge strane, situacija u BiH se čak malo pogoršala – sa 114 smrti u 1990. došla je na 146 na 100.000 u 2019.

Pritom treba imati na umu da će zagađeni vazduh uzrokovati smrti indirektno kroz oboljenja kao što su rak pluća i disajnih puteva, moždani i srčani udari...

U Hrvatskoj s zagađenjem vazduha najviše problema imaju veći gradovi poput Zagreba, Pule, Osijeka i Slavonskog Broda koji se nalazi nedaleko od rafinerije u Bosanskom Brodu.

(Telegraf.rs)