Kako je "krvnik sa Balkana" uhapšen u SAD: Bežao iz Jugoslavije preko nekoliko zemalja

Foto: Wikimedia

Na današnji dan, 14. novembra 1984. godine u Los Anđelesu je uhapšen hrvatski ratni zločinac Andrija Artuković, ministar unutrašnjih poslova Nezavisne države Hrvatske u Drugom svetskom ratu.

Preporučujemo

Artuković je u SAD pobegao 1948. godine, ali su američke vlasti uporno odbijale da ispune jugoslovenski zahtev za ekstradiciju. To se dogodilo tek 12. maja 1986. godine, a istog meseca je osuđen na smrt.

Rođen je u Kloburku (Ljubiška, Austro-Ugarska), a 1929. je postao član ustaške organizacije. Povezan je sa brojnim zločinima, pa čak i atentatom na kralja Aleksandra u Marseju.

Ministar je postao 1941. godine, i bio je neposredno umešan u genocid nad Srbima, Jevrejima, Romima i drugim nacionalnim manjinama.

Kada se Drugi svetski rat završio, preko Blajburga, Švajcarske i Italije beži u Irsku, a zatim se seli u Kaliforniju gde je živeo do sredine 1980-ih godina, a jugoslovenske vlasti su zahtevale njegovu ekstradiciju kako bi mu sudile za ratne zločine jer se teretio za ubistvo nekoliko hiljada civila. Zahvaljujući jevrejskim organizacijama, on je potom izručen Jugoslaviji.

On je u SAD tražio nova dokumenta, a bio je poznato pod kao "Himler Balkana".

Pritnskrin: SLO2

"Himleru NDH" se sudilo u Zagrebu

Samo dva dana nakon što je izručen iz SAD i na bolničkom krevetu iznesen iz aviona, otpočelo je suđenje. Sudski proces pratilo je 150 domaćih novinara iz 53 redakcije, te 77 stranih iz 14 zemalja. Iz Sjedinjenih Američkih Država pristigli su predstavnici sedam redakcija i agencija, te su tu reporteri iz SSSR-a, SR Nemačke, Švedske, Velike Britanije, Italije, Španije, Australije, Norveške, Poljske, Čehoslovačke, Turske i Čilea.

Tada se objavljene i tačke optužnice koje terete Andriju Artukovića.

Početkom 1942. godine u blizini Vrginmosta, zbog odmazde, naredio je da se pohvata i ubije civilno stanovništvo okolnih sela, među kojima je najviše žena i dece. Krajem 1941. godine u Zagrebu na Krešimirovu trgu, gde je dovedeno oko 700 građana, među kojima žene i deca, naredio je da se prebace u sabirni logor u Kerestincu, a zatim izdao naredbu da se osobe u poslednjem delu kolone ubiju, nakon čega je 450 ljudi na livadi ubijeno iz mitraljeza, pisao je Večernji list.

Foto: Wikimedia

U maju 1941. u nameri da liši života dr Ješu Vidića i oduzme njegovu imovinu je naredio da se Vidić pošalje u logor, da se ubije, oduzme njegova imovina i preda ustaši Stjepanu Vineku.

Početkom 1943. u blizini dvorca kod Sombora, u nameri da na okrutan način ubije zarobljene partizane, izdao je nalog da se više stotina partiznana pobije, što je učinjeno mitraljezima.

Bio je 14. maj 1986. godine kada je Andrija Artuković poslednji put izveden pred sudsko veće. Sud je optuženom za kaznena dela iz člana 142. i 144. KZ SFRJ, činjenično i pravno izrekao kaznu smrti.

Smrtna kazna nikad nije izvršena. Andrija Artuković je umro u januaru 1988. u bolnici Kaznenog doma u Zagrebu, od aneurizme.

(Telegraf.rs)